Tỉ phú công nghệ Elon Musk - Ảnh: Huffington Post

Cú hạ cánh theo chiều thẳng đứng của tên lửa Falcon 9 là bước đột phá lớn của công nghệ không gian. Đây là bước đầu tiên quan trọng để ngành công nghiệp không gian sử dụng tên lửa đẩy như máy bay, qua đó cắt giảm đáng kể chi phí các hoạt động thương mại không gian. Và giấc mơ chinh phục Hỏa tinh của Musk đã tiến thêm một bước tới ngưỡng cửa hiện thực.

Khởi nghiệp từ Internet, Musk giờ đang sở hữu khối tài sản lên đến 10 tỉ USD. Không chỉ là một doanh nhân, một nhà đầu tư, ông còn là một chuyên gia sáng chế đầy tài năng. Hiện ông đang cách mạng hóa hai ngành công nghiệp khác nhau là xe hơi và thương mại không gian.

Cách mạng hóa du lịch không gian

Musk sinh năm 1971 ở Nam Phi, tự học lập trình vi tính ở tuổi 12. Mẹ của Musk kể con trai từ bé đã rất đặc biệt, đọc rất nhiều sách không để giải trí mà để thu thập kiến thức.

Khi lớn lên, ông chuyển đến Canada rồi Mỹ, khởi nghiệp với tấm bằng vật lý và kinh doanh.

Năm 1995, ông sáng lập Công ty phần mềm web Zip2 từ khoản tiền 28.000 USD mà cha cho.

Năm 1999, Công ty Compaq mua lại Zip2 với giá hơn 340 triệu USD. Elon Musk hưởng 22 triệu USD.

Sau đó ông đồng sáng lập Hãng dịch vụ tài chính PayPal rồi đút túi 165 triệu USD khi eBay mua lại PayPal năm 2002 với giá 1,5 tỉ USD.

Musk có niềm đam mê vô tận với không gian từ nhỏ và rất bực bội với việc Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) không có chương trình chinh phục Hỏa tinh cụ thể. Năm 2001, ông công bố sáng kiến “Ốc đảo Hỏa tinh”, trồng cây cối trên hành tinh đỏ. Khi đó ông cùng hai người bạn đến Nga hỏi mua tên lửa có thể đưa hàng hóa lên không gian.

Sau nhiều lần hoài công, ông xác định mình có thể sáng lập một công ty đủ sức sản xuất tên lửa với giá rẻ. Nhờ các khoản đầu tư, Musk có số tài sản 100 triệu USD làm vốn và ông quyết định sáng lập Hãng SpaceX năm 2002. Tầm nhìn của ông là rất rõ ràng: cách mạng hóa du lịch xuyên hành tinh. Ông tin rằng phát triển một quả tên lửa đẩy có thể hạ cánh an toàn xuống Trái đất sẽ là sáng chế làm thay đổi thế giới.

“Đó là sáng chế cơ bản cần thiết để con người chinh phục không gian, trở thành sinh vật sống ở nhiều hành tinh” - Musk nói trên CNN năm 2011.

Năm 2012, ông tâm sự trên trang Space.com rằng ông muốn SpaceX xây dựng một thuộc địa 80.000 người trên Hỏa tinh. Ông khẳng định mình làm điều đó vì đam mê chứ không phải để kiếm tiền. “Đối với tôi, điều quan trọng nhất là giải quyết các vấn đề cho thế hệ tương lai của loài người” - ông nói.

Tên lửa Falcon 9 sau khi hạ cánh an toàn theo chiều thẳng đứng - Ảnh: NBC

Nhiều lần thất bại

Không chỉ lãnh đạo SpaceX, Musk còn quyết hiện thực hóa giấc mơ sản xuất xe hơi hoàn toàn không xả ra khí thải gây ô nhiễm.

Ông đầu tư vào Hãng xe hơi Tesla Motors và lên làm giám đốc công ty sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Kế hoạch kinh doanh của ông với Tesla cực kỳ đơn giản. Đó là sản xuất xe thể thao, dùng số tiền kiếm được để sản xuất xe giá rẻ và ngày càng rẻ hơn. Rồi bước cuối cùng là làm ra xe chạy điện xanh 100%.

Tesla và SpaceX hoạt động trong những ngành công nghiệp có tính cạnh tranh cao, và Musk từng nhiều lần đối mặt với thất bại.

Ba quả tên lửa đầu tiên SpaceX chế tạo “đã giúp tạo ra những video quay cảnh cháy nổ sướng mắt” như mô tả của tạp chí Success.

Năm 2008, khi Tesla gần như sụp đổ vì khủng hoảng tài chính, Musk đổ toàn bộ 35 triệu USD còn sót lại của ông vào công ty.

Đã có thời điểm Musk thừa nhận ông phá sản. Vợ cũ của ông kể ông phải sống nhờ tiền vay bạn bè từ tháng 10-2009.

Nhưng Musk không chấp nhận đầu hàng. Trong năm đó, Tesla nhận được khoản vay 465 triệu USD từ Chính phủ Mỹ và đến năm 2010 đã phát hành cổ phiếu thành công. Đến năm 2013, Tesla đã được định giá lên đến 18 tỉ USD.

Với SpaceX, năm 2012 ông làm nên lịch sử khi tên lửa Falcon 9 bay lên không gian với một tàu không người lái chở hàng hóa lên Trạm vũ trụ quốc tế (ISS). SpaceX đã giành được hợp đồng 1,6 tỉ USD từ NASA để đưa hàng lên ISS. Tháng 12-2013, tên lửa Falcon 9 bắt đầu đưa vệ tinh lên quỹ đạo. Và giờ đây, tên lửa Falcon 9 đã có thể hạ cánh theo chiều thẳng đứng một cách an toàn.

Bởi trước đây tên lửa đẩy sau khi bay lên không gian sẽ rơi xuống Trái đất, bị đốt cháy trong bầu khí quyển hoặc rơi xuống biển. Việc đưa tên lửa hạ cánh trở lại ở Trái đất sẽ cắt giảm đáng kể chi phí thương mại không gian, biến tên lửa trở thành phương tiện có thể được sử dụng nhiều lần như máy bay.

Những ý tưởng “điên rồ”

Chinh phục Hỏa tinh là giấc mơ lớn nhất của Musk. Nhưng ông còn có nhiều mục tiêu khác nữa.

Năm 2006 ông đồng thành lập Công ty SolarCity với mục tiêu phổ biến hóa năng lượng mặt trời. Và giờ SolarCity đã trở thành nhà cung cấp các hệ thống điện mặt trời lớn thứ hai tại Mỹ. Musk từng nhiều lần khẳng định cùng SolarCity và Tesla, ông muốn góp phần chống biến đổi khí hậu.

Giấc mơ Hỏa tinh của Musk bị nhiều người cho là “điên rồ”. Và khi ông công bố ý tưởng xây dựng hệ thống giao thông siêu tốc Hyperloop, cũng lại có không ít ý kiến cho rằng Musk đang lên cơn.

Theo kế hoạch này, Musk sẽ phát triển hệ thống xe chạy trong các đường ống áp suất thấp, đạt tốc độ lên đến hơn 1.100 km/giờ. Chi phí của hệ thống này khoảng 6 tỉ USD. Tháng 6-2015, ông tổ chức cuộc thi thiết kế sản phẩm mẫu của hệ thống Hyperloop.

Tháng 12-2015, Musk công bố thành lập Công ty OpenAI, nghiên cứu phát triển trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu của OpenAI là phát triển trí tuệ nhân tạo theo hướng an toàn và có lợi cho con người, đồng thời đảm bảo tất cả mọi người đều có thể sử dụng AI. Tất nhiên cũng có nhiều người cho rằng Musk có tham vọng quá lớn.

Nhưng chính tham vọng, mơ ước lớn và tài năng cá nhân đã làm nên Musk.

“Dù có nhiều kế hoạch vĩ đại nhưng ông ấy là một doanh nhân rất thực tế, biết cách xây dựng một công ty” - ông Matt Desch, giám đốc Công ty vệ tinh viễn thông Iridium, đánh giá về Musk. Những người hiểu rõ ông cho biết một trong những bí quyết thành công của Musk là lựa chọn các nhân viên thật sự có tài, có đầy đủ những kiến thức mà ông còn thiếu.

Sự kiện tên lửa Falcon 9 hạ cánh cho thấy những giấc mơ vĩ đại của Musk đang dần trở thành hiện thực. Và chúng ta hãy chờ xem Musk còn có thể làm gì cho khoa học, cho công nghệ, cho loài người.