Chiều 8-11, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo; Luật Hóa chất (sửa đổi) và chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030.

Không lẽ người nổi tiếng thừa nhận mình yếu sinh lý

Trong lần sửa đổi, bổ sung Luật Quảng cáo này có đưa ra quy định khi đăng tải ý kiến, cảm nhận về sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe phải là người trực tiếp sử dụng sản phẩm. Quy định khiến các đại biểu băn khoăn về tính khả thi. 

"Chúng ta phải chấp nhận quảng cáo có thổi phồng nhưng trong giới hạn, không ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng cũng như gây các thiệt hại khác cho cộng đồng, người sử dụng", đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) nói.

Trong các giải pháp để nhận biết quảng cáo không đúng sự thật, không đúng chất lượng, yếu tố trình độ phân biệt của xã hội rất quan trọng. Tuy nhiên đại biểu thừa nhận "người dân hiện vẫn tin vào quảng cáo, vì vậy chủ sản phẩm vẫn lợi dụng người nổi tiếng để quảng cáo".

Mặc dù vậy, theo bà Lan, quy định bắt người nổi tiếng phải dùng rồi mới được quảng cáo sản phẩm "e hơi khó". Trên thế giới biết bao nhiêu người, nhất là hoa hậu, diễn viên, vận động viên... khi có thành tích cao, trở thành ngôi sao nổi tiếng, phần thưởng sẽ là giá trị quảng cáo tăng. Nếu thi đấu thua hoặc lỡ lời phát ngôn sai có thể bị hủy hợp đồng.

Cho nên "người nổi tiếng quảng cáo là việc bình thường đang diễn ra cả thế giới, và không quốc gia nào bắt buộc được anh phải xài thử. Nhiều mặt hàng, đơn cử mỹ phẩm, thực phẩm chức năng rất khó để làm. Chưa kể cần thời gian bao lâu để có thể xác nhận sản phẩm có tác dụng. 

"Không lẽ người nổi tiếng thừa nhận bị các loại bệnh, đặc biệt khi quảng cáo các loại sản phẩm tăng cường sinh lý nam giới sẽ rất phiền, làm sao người nổi tiếng trả lời sản phẩm có kết quả", bà nói.

Đề nghị xem lại quy định này, bà Lan cho rằng có nhiều biện pháp để xử lý: "Hiện nay chúng ta có tình trạng 'nắm người có tóc' như báo, đài chính thống siết quy định xét duyệt quảng cáo rất chặt nhưng những dạng quảng cáo trên mạng xã hội, Zalo... lại chưa quản lý được".

Từ thực tiễn hoạt động của Sở An toàn thực phẩm TP.HCM (nơi bà Lan làm giám đốc), đại biểu chia sẻ sở lập riêng một bộ phận chỉ lọc quảng cáo. Khi quảng cáo có chất lượng và nội dung đáng ngờ chuyển thanh tra để xử lý.

Dù vậy khi xử lý cũng có trường hợp các sản phẩm, ví dụ thực phẩm chức năng ghi rõ tên tuổi, xuất xứ, địa chỉ sản xuất nhưng khi được mời lên, chủ sản xuất không thừa nhận, đổ lỗi vòng quanh. Cơ quan chức năng khó khăn mới xử lý được.

"Tôi đề nghị có những cách, giải pháp xử lý, trong đó phải có cơ sở pháp lý đủ mạnh để chế tài được các chủ sản xuất hàng hóa kém chất lượng, sai sự thật... Nếu không sẽ như bắt ma trơi, quy định không rõ ràng khi lên làm việc họ cãi dữ lắm", bà Lan đề nghị.

Quy định cụ thể trách nhiệm của nhãn hàng, doanh nghiệp

Đại biểu Phan Thị Thanh Phương (TP.HCM) nêu: "Quảng cáo trên mạng xã hội xuất hiện nhiều clip ngắn lồng ghép quảng cáo vào nội dung. Loại hình quảng cáo này có sức lan tỏa rất lớn, đòi hỏi cần phải có sự quản lý tổng thể và áp dụng công nghệ hiện đại để kiểm soát hiệu quả".

Bà Phương đề xuất cần điều chỉnh và bổ sung các nghị định dưới luật, tăng cường biện pháp xử lý làm gương nhằm nâng cao tính răn đe và hiệu quả thực thi.

Về trách nhiệm của người nổi tiếng khi quảng cáo sản phẩm, bà Phan Thị Thanh Phương cho rằng quy định này là cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng. Tuy nhiên luật chưa làm rõ trách nhiệm, chủ thể trong hoạt động quảng cáo.

Thực tế doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phải chịu trách nhiệm chất lượng, sản phẩm quảng cáo. Còn người quảng cáo chuyển tải thông điệp của nhãn hàng, người tiêu dùng trên tài liệu, thông tin được cung cấp.

Bà Phương cho rằng người nổi tiếng khó khả năng kiểm chứng những thông tin được cung cấp đúng hay không. Do đó nếu quy trách nhiệm liên đới của họ, đối chiếu với Luật Dân sự năm 2015 sẽ thấy hậu quả pháp lý khá nặng. Bà đề nghị phải quy định cụ thể trách nhiệm của nhãn hàng, doanh nghiệp.

"Một sản phẩm không vi diệu tới mức dùng xong có kết quả ngay. Ví dụ làm sao dùng mỹ phẩm trong 1 tuần, 1 tháng có kết quả ngay được. Để người đứng ra quảng cáo phải sử dụng sản phẩm đó là mong muốn của chúng ta, nhưng làm được cực khó”, đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM) cũng nêu quan điểm.

Người nổi tiếng, nghệ sĩ, KOL phải trực tiếp dùng mỹ phẩm, thực phẩm trước khi quảng cáo

Dự Luật Quảng cáo sửa đổi đề xuất quy định người nổi tiếng khi đăng tải ý kiến, cảm nhận về kết quả sử dụng mỹ phẩm, thực phẩm bổ sung... trên mạng xã hội phải là người đã trực tiếp sử dụng sản phẩm.