Người mẹ cần ăn đa dạng để sữa có đủ vitamin, khoáng chất cho trẻ - Ảnh: N.C.T.

Vitamin A còn giúp điều chỉnh hoạt động của hệ miễn dịch bằng cách tạo bạch cầu chống lại vi trùng, virút gây bệnh. Tuy nhiên, còn nhiều trẻ chưa được cung cấp đủ nguồn vitamin quan trọng này dù ăn uống đầy đủ.

Vitamin A có ở đâu?

Vitamin A được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc động vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa toàn phần và một số thức ăn bổ sung. Sữa mẹ, đặc biệt là sữa non, rất giàu vitamin A. Vitamin A nguồn gốc động vật (retinol) khi vào cơ thể sẽ được hấp thu nhanh chóng và phát huy tác dụng. Tiền vitamin A là beta-caroten, là những sắc tố đậm màu có ở thực phẩm nguồn gốc thực vật, có nhiều trong rau quả xanh, vàng đậm (rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, cà rốt, bông cải xanh, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc...). Bản thân beta-caroten là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây oxy hóa làm tổn thương tế bào. Nếu muốn có tác dụng như vitamin A thì beta-caroten cần qua quá trình chuyển đổi. Vì vitamin A tan trong chất béo nên chế độ ăn có dầu mỡ sẽ giúp hấp thu tốt vitamin A.

Mặc dù thực phẩm phong phú là thế nhưng nhiều bà mẹ vẫn không biết thực phẩm nào giàu vitamin A. Do vậy, nếu người mẹ ăn uống kiêng khem và không nhận đủ vitamin A thì hàm lượng vitamin A trong sữa mẹ bị thiếu, dẫn đến trẻ bú mẹ cũng bị thiếu vitamin A.

Phòng ngừa thiếu vitamin A

Trẻ dưới 5 tuổi rất dễ bị thiếu vitamin A do nhu cầu tăng cao cho sự tăng trưởng nhưng chế độ ăn thường không đa dạng và không đủ. Hơn nữa, trẻ hay mắc các bệnh nhiễm trùng và giun sán làm tăng hao hụt vitamin A.

Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ vì sữa mẹ rất giàu vitamin A, đặc biệt là sữa non. Bà mẹ cũng cần uống vitamin A liều cao (200.000 IU) bổ sung ngay sau sinh để bảo đảm sữa mẹ đủ vitamin A cho trẻ. Đối với trẻ dưới 6 tháng nhưng không bú mẹ cần được bổ sung vitamin A tại trạm y tế với liều duy nhất 50.000 IU vitamin A.

Trẻ 6-36 tháng tuổi ở bất cứ nơi đâu trên toàn quốc đều phải được bổ sung vitamin A liều cao mỗi sáu tháng (vào ngày 1 và 2- 6 và tháng 12) tại các điểm uống vitamin A. Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A như trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ bị sởi, hoặc bệnh nhiễm trùng tái phát nhiều lần, tiêu chảy kéo dài... cũng cần được uống vitamin A liều cao.

Chế độ ăn của trẻ ở tuổi ăn giặm trở lên (tròn 6 tháng tuổi trở lên) nên có đủ thực phẩm giàu vitamin A kể trên. Vitamin A từ thực phẩm nguồn gốc động vật sẽ hấp thu tốt hơn vitamin A có nguồn gốc thực vật. Sử dụng thực phẩm giàu vitamin A cần đi kèm với chế độ ăn đủ chất béo trong khẩu phần để vitamin A hấp thu được dễ dàng.

Trẻ trên 2 tuổi nên được tẩy giun định kỳ mỗi sáu tháng.