Mỗi nước thành viên đều có lợi ích và trách nhiệm trong việc tăng cường đoàn kết và thống nhất ASEAN - Ảnh: Q.Trung

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 và các hội nghị cấp cao liên quan đã mở màn với buổi lễ khai mạc đầy màu sắc tại Trung tâm hội nghị quốc gia ở thủ đô Vientiane (Lào) chiều 6-9 với sự tham dự của lãnh đạo 10 nước thành viên ASEAN.

Ngăn ngừa nguy cơ xung đột ở khu vực

Trong bài diễn văn chính tại lễ khai mạc, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith chỉ ra môi trường khu vực và quốc tế đã trải qua những thách thức nhanh chóng và phức tạp trong những năm gần đây.

Dựa trên bối cảnh hiện tại, ông Vorachith kêu gọi ASEAN tiếp tục tuân thủ các nguyên tắc cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế, tăng cường vai trò trung tâm trong quan hệ với các đối tác trên cơ sở phương cách ASEAN và phù hợp với đặc thù và thực tế ở khu vực, hướng tới một Cộng đồng ASEAN năng động, dựa trên pháp quyền, hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm.

Ngay sau lễ khai mạc, lãnh đạo các nước ASEAN đã tham dự phiên thảo luận toàn thể với trọng tâm là việc triển khai tầm nhìn ASEAN 2025 và các định hướng tăng cường hợp tác ASEAN trong thời gian tới.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Lý Hiển Long đề xuất một số lĩnh vực cần tập trung trong thời gian tới, bao gồm việc tăng cường tính đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN.

Thủ tướng Lý nhận định: “Không dễ dàng gì để ASEAN nói chung một tiếng nói, nó còn phụ thuộc vào các vấn đề nhất định. Chúng ta có những lập trường khác nhau nhưng đừng để những sự khác biệt này chia rẽ chúng ta. Nếu các quốc gia thành viên ASEAN bị chia rẽ, chúng ta sẽ đánh mất sự liên hệ và giá trị của chúng ta đối với những đối tác của chúng ta”.

Thủ tướng Lý còn cho rằng đề xuất xem lại Hiến chương ASEAN của Philippines là một ý kiến hay nhưng ASEAN cần xem xét nó một cách cẩn thận bởi nó là một hiệp ước có tính pháp lý.

Thông tin từ đoàn đại biểu Việt Nam cho biết tại phiên họp toàn thể chiều 6-9, lãnh đạo các nước ASEAN cũng nêu đậm việc tăng cường đoàn kết, thống nhất, duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong quan hệ với các đối tác và xây dựng cấu trúc khu vực dựa trên luật lệ, thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh ở khu vực cũng như đề cao các nguyên tắc giải quyết hòa bình các tranh chấp.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng mỗi nước thành viên đều có lợi ích và trách nhiệm trong việc tăng cường đoàn kết và thống nhất ASEAN, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích của ASEAN - một cộng đồng cùng chung vận mệnh.

Các thành viên ASEAN cần tăng cường tham vấn, có tiếng nói chung trước những vấn đề khu vực có ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh và phát triển của ASEAN cũng như trong định hướng quan hệ với các đối tác và định hình cấu trúc khu vực.

Về trụ cột chính trị - an ninh, Thủ tướng cho rằng ASEAN cần đẩy mạnh các hoạt động xây dựng lòng tin, các biện pháp ngoại giao phòng ngừa, phát huy các quy tắc và chuẩn mực ứng xử của ASEAN, đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), tôn trọng tiến trình ngoại giao và pháp lý, gìn giữ hòa bình, an ninh, ngăn ngừa nguy cơ xung đột ở khu vực, hợp tác ứng phó với những thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là khủng bố và an ninh mạng.

Thông qua nhiều văn kiện quan trọng

Thủ tướng nước chủ nhà Thongloun Sisoulith cho biết tại phiên toàn thể, lãnh đạo các nước ASEAN đã thông qua một số văn kiện quan trọng với mục tiêu thực hiện tám lĩnh vực ưu tiên trong năm chủ tịch ASEAN 2016 của Lào gồm triển khai tầm nhìn ASEAN 2025, thu hẹp khoảng cách phát triển, thuận lợi hóa thương mại, chuyển đổi kinh tế, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, du lịch, kết nối và hợp tác về di sản văn hóa.

Về lĩnh vực kinh tế, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề xuất ưu tiên hiện nay của ASEAN chính là thực hiện các biện pháp thuận lợi hóa thương mại, cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh, phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong các lĩnh vực có giá trị gia tăng và hàm lượng công nghệ cao, thúc đẩy hợp tác khu vực về giám sát kinh tế vĩ mô, bảo đảm ổn định tài chính - tiền tệ.