Ông Bỉ trên mảnh vườn có nhà lá đã tháo dỡ - Ảnh: Lê Phan

Ngày 23-4, chúng tôi trở lại khu đất của ông Nguyễn Văn Bỉ, người bị khởi tố vì (Tuổi Trẻ ngày 22-4), tại khu phố 3, thị trấn Tân Túc.

Căn nhà lá không còn, vị trí nền nhà trước đây chỉ sót lại một chiếc cột cắm trên đất. Ông Bỉ dựng một chòi lá nhỏ khoảng 3m² lót ổ cho ngỗng đẻ trứng ở sát góc vườn.

“Hiện tại tôi rất hoang mang, tôi mong sao báo chí có thể giúp giải oan cho tôi để tránh khỏi cảnh tù tội. Đồng thời giúp sơ yếu lý lịch của tôi sạch, không ảnh hưởng tới việc học tập của con cháu tôi sau này” - ông Bỉ bộc bạch.

Nhiều trường hợp đã bị khởi tố trước đó

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 23-4, ông Võ Văn Quận, chủ tịch UBND huyện Bình Chánh, cho biết ông đang yêu cầu UBND thị trấn Tân Túc báo cáo vụ việc này.

“Từ chỗ người dân bị xử phạt, tháo dỡ nhà xây dựng không phép, sau đó xây cất tiếp nên vi phạm Luật hình sự và bị khởi tố. Tôi có giao văn phòng yêu cầu thị trấn báo cáo, nắm tình hình nhưng chưa thấy văn phòng phản hồi” - ông Quận cho hay.

Theo ông Quận, UBND thị trấn Tân Túc chuyển vụ việc của ông Bỉ qua cơ quan điều tra theo quy trình bình thường như bao vụ việc khác, không báo cáo cụ thể từng trường hợp với UBND huyện và chỉ báo tình hình chung cùng số liệu vụ việc xử lý xây dựng không phép trên địa bàn theo định kỳ.

Trên địa bàn huyện Bình Chánh, vụ việc vi phạm xây dựng không phép nhiều, những trường hợp xử lý từ cấp xã, xã rà soát nếu có tái phạm thì UBND xã cứ chuyển cơ quan điều tra.

Hằng tuần, hằng tháng xã sẽ báo cáo trong kỳ xảy ra bao nhiêu trường hợp xây dựng không phép, sai phép, xử phạt bao nhiêu vụ, bao nhiêu vụ chuyển cơ quan điều tra... để UBND huyện nắm tình hình chung.

Còn những vụ việc UBND huyện chỉ đạo thanh tra, phát hiện vi phạm và chuyển cơ quan điều tra thì huyện mới nắm cụ thể.

Ông Quận cũng thông tin: “Trước giờ các xã của huyện Bình Chánh đã chuyển nhiều vụ việc tái phạm trật tự xây dựng qua cơ quan điều tra chứ không riêng vụ này. Cơ quan điều tra cũng khởi tố nhiều trường hợp tái phạm xây dựng trái phép chứ không phải đây là trường hợp đầu tiên.

Số liệu thì tôi không nhớ hết, sẽ yêu cầu công an báo cáo sau, nhưng đây không phải là trường hợp duy nhất trên địa bàn huyện Bình Chánh bị khởi tố hình sự vì tái vi phạm xây dựng”.

Chỉ nên xử đầu nậu, thầu xây dựng “bao không bị đập”

Theo luật sư Cổ Hiệp - Đoàn luật sư TP.HCM, Bộ luật hình sự quy định người nào xây dựng nhà trái phép đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Ông Bỉ xây dựng trái phép vào tháng 7-2015 và đã bị UBND huyện Bình Chánh phạt tiền, chấp hành xong quyết định xử phạt vi phạm hành chính vào tháng 8-2015. Đến tháng 11-2015, khi chưa hết thời hạn được xem là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính (6 tháng đối với phạt cảnh cáo và 1 năm đối với hình thức phạt khác), ông Bỉ tiếp tục xây dựng trái phép.

Theo hướng dẫn của hội đồng thẩm phán TAND tối cao thì trường hợp này bị xem là phạm tội theo điều 270 Bộ luật hình sự. Xét về luật, cơ quan điều tra huyện Bình Chánh khởi tố ông Bỉ tội danh vi phạm quy định về quản lý nhà ở là có cơ sở.

Tuy nhiên, theo luật sư Cổ Hiệp, xét trên thực tế thì chuyện này có gì đó chưa hợp lý trong khi tình hình xây dựng trái phép trên địa bàn TP còn nhiều.

Trong trường hợp này, ông Bỉ chỉ dựng những căn nhà mái lá, vách lá, cột cây với mục đích để vật tư nhằm chăn nuôi..., quy mô nhà không lớn, không xây dựng kiên cố.

Nếu so với nhiều trường hợp xây trái phép nhà kiên cố quy mô lớn, xây nhà trái phép để bán thu lợi, cả những cao ốc, chung cư lớn vi phạm xây dựng đến hàng ngàn mét vuông... thì mức độ nguy hiểm, mức độ ảnh hưởng đến trật tự xây dựng trong hành vi của ông Bỉ không đáng kể.

Nói cho cùng, hành vi dựng nhà lá cột cây của ông Bỉ không đáng xử lý hình sự, chỉ nên xử phạt hành chính theo mức tái phạm (mức phạt cao nhất của hành vi) để răn đe là đủ.

Đồng tình với quan điểm trên, luật sư Bùi Thanh Bình - Đoàn luật sư TP.HCM cũng cho rằng nếu để răn đe hành vi xây dựng trái phép tại các địa bàn vùng ven, cơ quan điều tra nên bắt đầu xử lý hình sự những đầu nậu chuyên mua đất xây nhà trái phép để bán hay những thầu xây dựng nhận xây nhà giá cao hơn bình thường để “bao không bị đập”.

Dư luận phản ứng chuyện ông Bỉ bị khởi tố vì họ thấy mức độ nguy hiểm trong trường hợp này không cao, không phá vỡ quy hoạch, phá hoại trật tự xây dựng bằng những đối tượng chuyên sống, kinh doanh, kiếm lợi từ việc xây dựng trái phép.