Ông Tim Cook, giám đốc điều hành Apple, phát biểu trong diễn đàn tại Brussels - Ảnh: REUTERS

Ông Tim Cook không phải người đầu tiên, càng không phải người duy nhất nêu quan điểm cảnh báo mạnh mẽ về nguy cơ lạm dụng, xâm hại thông tin cá nhân của mọi người trong thời vạn vật kết nối. Nhưng không phải cư dân nào của thời 4.0 cũng nhận thức rõ ràng thực trạng của nguy cơ ấy.

Bị theo dõi khắp nơi

Bảo vệ dữ liệu người dùng cho tới nay đã trở thành một vấn đề chính trị lớn trên toàn thế giới và Liên minh châu Âu mới đây đã đi đầu trong việc đưa vào thực thi luật mới, yêu cầu các công ty Internet lớn phải có chính sách cụ thể, chặt chẽ hơn trong việc xử lý dữ liệu riêng tư của người dùng.

Theo người đứng đầu Apple, hàng tỉ USD đã được gặt hái trên cơ sở của những điều "thích và không thích", "mong muốn và sợ hãi", hay "hi vọng và mơ ước" của mọi người mà các hãng công nghệ và các công ty quảng cáo đang miệt mài thu lượm từng giây, từng phút thông qua các ứng dụng (app) và trang web. 

Ông Cook cảnh báo tình trạng này "sẽ khiến chúng ta rất khó chịu, nó làm ta bất ổn" và khẳng định việc mua bán dữ liệu cá nhân của người dùng chỉ làm giàu cho những công ty thu thập nó.

Sẽ nhiều người sốc khi biết rằng theo một điều tra mới nhất của Hãng tin Bloomberg, ngay cả khi người dùng đã gỡ bỏ cài đặt, nhiều app vẫn tiếp tục theo dõi hoạt động của họ trên thiết bị vì nhà cung cấp ứng dụng đã "làm việc" trước với các nhà sản xuất thiết bị để tiếp tục "bám theo" người dùng khi họ đã gỡ app. 

Sở dĩ họ làm được vậy vì đã khai thác yếu tố "lõi" trong hệ điều hành cho thiết bị di động của Apple và Google là tính năng đẩy các thông báo (push notification).

Thông thường, để sử dụng các app, người dùng phải chấp nhận chia sẻ dữ liệu của họ miễn phí, có thể sự cho phép này là vĩnh viễn, và hoàn toàn không hay biết dữ liệu riêng của mình sẽ bị sử dụng như thế nào sau đó. 

Trong số các công ty đang cung cấp công cụ theo dõi người dùng ngay cả khi họ đã gỡ bỏ ứng dụng có các hãng Adjust, AppsFlyer, MoEngage, Localytics và CleverTap. Và các khách hàng của những công ty này gồm có T-Mobile US, Spotify Technology và Yelp.

Dữ liệu chống lại người dùng

Những cảnh báo đáng chú ý được nêu ra ở phần đầu bài viết là những gì ông Tim Cook trình bày tại diễn đàn quốc tế về bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư ở thủ đô Brussels của Bỉ hồi giữa tuần qua. 

Theo đó, vị giám đốc điều hành của Apple nhấn mạnh việc thông tin cá nhân đang bị "biến thành vũ khí chống lại chúng ta", ông kêu gọi cần có thêm những biện pháp quản lý, tăng cường quyền riêng tư trên nền tảng số.

Ông cũng chúc mừng châu Âu, Singapore, Nhật Bản, Brazil và New Zealand đã có những biện pháp đáng kể trong việc bảo vệ quyền riêng tư trên mạng của công dân. Từ đó ông đề xuất tới bốn quyền cơ bản liên quan. 

Thứ nhất là quyền giảm thiểu tối đa tính cá nhân hóa của dữ liệu thu thập, hoặc các công ty lựa chọn ngay từ đầu không thu thập dữ liệu người dùng.

Tiếp theo là quyền được biết, người dùng phải được biết những dữ liệu nào của họ bị thu thập và dữ liệu đó sẽ được sử dụng ra sao. 

Thứ ba là quyền được tiếp cận, các công ty phải tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dùng có thể sao chép, chỉnh sửa và xóa bỏ dữ liệu cá nhân của họ. 

Và cuối cùng là quyền được bảo mật dữ liệu cá nhân, theo ông Tim Cook, đây là nền tảng để tạo dựng sự tin cậy và cũng là nền tảng cho mọi quyền riêng tư khác.

TTO - Singapore vừa tạm dừng tất cả các chương trình quốc gia thông minh vì lý do tin tặc lấy cắp thông tin khám chữa bệnh của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long và hơn 1,5 triệu người khác.