Du khách đến thăm TP.HCM bằng tàu biển qua cảng Sài Gòn - Đồ họa: V.Cường - Ảnh: T.T.D.

Và quy trình xin thị thực (visa) cũng phức tạp hơn, phí nhập cảnh cũng tăng mạnh.

Thay vì chỉ đăng ký lên bờ du lịch và đóng lệ phí 5 USD như trước đây, khách tàu biển vào VN hiện phải chụp hình, viết đơn đăng ký xin visa nhập cảnh VN với mức phí gấp chín lần.

Lâu hơn 7 lần

Ngày 2-1, để làm thủ tục cho 2.318 du khách Đức vào du lịch VN trên tàu Aida Sol, Công ty du lịch Tân Hồng (TP.HCM) đã phải huy động toàn bộ nhân viên ra hỗ trợ thủ tục và trải qua hơn 10 giờ căng thẳng, mệt mỏi.

Ông Phan Xuân Anh, cố vấn Công ty du lịch Tân Hồng, kể 15g ngày 30-12-2014, công ty nhận được thông báo của Tổng cục Du lịch VN gửi sở VH-TT&DL các địa phương và doanh nghiệp lữ hành, trong đó đề nghị phổ biến quy định mới của Luật xuất nhập cảnh.

Theo đó, người nước ngoài nhập cảnh VN phải có hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị quốc tế. Khách du lịch Trung Quốc sử dụng giấy thông hành vào VN sẽ không được giải quyết thủ tục nhập cảnh.

Các doanh nghiệp đón khách du lịch tàu biển quốc tế hoặc đón khách nước ngoài quá cảnh tham quan du lịch phải triển khai hoạt động theo quy định này.

Sau khi nhận công văn của Tổng cục Du lịch VN, Công ty Tân Hồng chỉ còn vỏn vẹn 39 giờ để chuẩn bị nên không đủ thời gian các nhân viên trên tàu chuẩn bị chụp ảnh cho khách, điền thủ tục xin visa, dán mẫu visa vào hộ chiếu... cho 2.318 du khách, chưa kể hơn 1.000 thuyền viên. Công ty đã đề nghị được áp dụng visa quá cảnh như trước nhưng đề nghị này không được chấp nhận.

Theo ông Xuân Anh, khi tàu cập cảng Phú Mỹ lúc 6g30 sáng 2-1, toàn bộ nhân viên công ty, nhân viên tàu Aida Sol đã phải liên tục làm việc đến 11g30 rồi chiều bắt đầu từ 13g30 làm đến 17g mới hoàn tất thủ tục xin visa cho cả tàu.

Thủ tục cũng khá rắc rối: sau khi đã chụp ảnh cho khách, điền thủ tục xin visa, dán mẫu visa vào hộ chiếu, ghi số hộ chiếu của khách vào mảnh giấy visa này, ghi ngày đến ngày đi.

“Tổng cộng phải đóng bảy con dấu trên tờ giấy visa, gồm dấu tên chỉ huy trưởng cửa khẩu biên phòng, dấu chức vụ của đồn trưởng, dấu của đồn biên phòng, dấu xác định tàu đến, dấu xác định tàu đi, dấu lưu trú và dấu “used” để xác định visa này đã sử dụng” - ông Xuân Anh kể. Tính ra quy trình xin làm visa lâu hơn gấp bảy lần với bảy con dấu thay vì một như trước kia...

Phí tăng 9 lần

Không chỉ nhân viên công ty mà các cán bộ đồn cửa khẩu biên phòng cũng phải làm tất bật, tàu cũng phải cử nhân viên túc trực cả một ngày để trả lời các câu hỏi về visa vì chỉ cần sai một con số hộ chiếu hoặc visa thì khách đó sẽ phải ở lại tàu, chuyến đi đến VN du lịch trở nên vô nghĩa.

Ông Anh cho biết thêm: “Chưa hết, chi phí visa cũng tăng đến chín lần so với trước đây, lên tới 45 USD/người” - ông Anh nói, đồng thời cho biết sau chuyến đến VN này, hãng tàu đã gửi email cho công ty thông báo họ đang cân nhắc việc có đưa khách vào VN nữa hay không.

Trao đổi với chúng tôi, một số công ty chuyên phục vụ du khách tàu biển ở VN cho rằng đặc trưng của khách du lịch tàu biển là quá cảnh trong thời gian ngắn, nhiều con tàu cập cảng VN lúc 6g và rời khỏi VN lúc 16g-18g.

Do đó, việc khách phải trả cho một mức phí visa đầy đủ là “quá nặng và phi lý”, trong khi khách đi máy bay vẫn được quá cảnh và không phải nộp phí visa. Giám đốc một công ty du lịch cho rằng chỉ tính riêng khoảng thời gian nhân viên cửa khẩu nhìn mặt du khách để so sánh với hình ảnh trong visa, hộ chiếu... trong vòng 30 giây/khách, một tàu có 2.000 khách đã mất tổng cộng hơn 16 giờ, nên du khách hầu như không còn thời gian để đi tour được nữa.

Khách đường bộ cũng bị ảnh hưởng

Không chỉ khách tàu biển, ngay cả khách đến VN bằng đường bộ rồi sang Campuchia, Lào..., sau đó quay lại VN cũng bị ảnh hưởng. Ông Nguyễn Văn Trấn, tổng giám đốc Công ty du lịch Apex chuyên đón du khách Nhật Bản, cho biết từ rất nhiều năm nay du khách Nhật đến VN ngày càng đông do chính sách miễn visa trong thời gian 15 ngày.

Họ đến VN chơi nhiều ngày sau đó sang Siem Reap (Campuchia) du lịch vài ngày rồi quay lại VN nghỉ ngơi, tham quan. Tuy nhiên với quy định này, tới đây du khách Nhật khi từ Siem Reap quay lại buộc phải trả tiền và thực hiện đầy đủ quy trình xin visa nhập cảnh VN. “Quy định này chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các công ty đang đón khách du lịch nước ngoài” - ông Trấn lo lắng.

Cũng theo ông Trấn, giá tour bán cho khách Nhật đến VN du lịch trong thời điểm này đã được công ty công bố cách đây mấy tháng, giờ thông báo tăng chi phí tour đến VN lên vì quy định mới “cũng khó nói với người ta lắm”. Các công ty du lịch lớn khác như Vietravel, Saigontourist, JTB T&T... đều khẳng định số tiền để xin visa vào VN cũng không phải là vấn đề lớn đối với du khách, nhưng quy định này sẽ làm họ mất hứng thú đến VN.

Bước lùi về thủ tục

Nhiều công ty lữ hành quốc tế cho biết trong khi thế giới đang ngày càng có xu hướng hội nhập, tạo điều kiện dễ dàng cho du khách quốc tế đến khu vực du lịch thì quy định này là trở ngại vô cùng lớn cho họ trong việc thiết kế tour liên tuyến, chào bán cho các đối tác nước ngoài.

Giám đốc một công ty du lịch cho biết tại hội chợ du lịch quốc tế Hồ Chí Minh 2014 vào tháng 9-2014, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Hoàng Tuấn Anh cùng bốn bộ trưởng phụ trách du lịch Thái Lan, Lào, Campuchia và Myanmar đã cam kết sẽ theo đuổi mô hình một visa cho năm điểm đến để tăng thêm tính hấp dẫn cho du khách trong khu vực, nhưng quy định này lại là một hòn đá lớn chặn ngang con đường phát triển chung của ngành du lịch quốc tế.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Quý Phương - vụ trưởng Vụ lữ hành - cho rằng quy định này là một bước lùi về thủ tục bởi trước đây vài năm du khách tàu biển khi vào VN cũng phải xin visa đầy đủ, nhưng sau đó đã được giảm thiểu thủ tục rườm rà, thêm thông thoáng, chuyển thành visa quá cảnh giống như thông lệ quốc tế. Nhờ đó, những năm gần đây lượng khách tàu biển đến VN ngày càng đông hơn trước khi có quy định mới quay lại quy trình cũ.

“Nhiều doanh nghiệp, địa phương rất bức xúc và gửi phản ảnh về Tổng cục Du lịch, trong đó cho rằng sửa luật phải cải tiến chứ không quay lại quy định như 20 năm trước” - ông Phương nói.

Cũng theo ông Phương, hiện nay đang có quan điểm “chỉ muốn chăm chăm cố thu tiền visa của du khách trước”, dù chúng ta luôn kêu gọi nên tạo điều kiện dễ dàng hơn nhằm kéo du khách đến tham quan, du lịch VN để họ tiêu tiền. Ông Phương cho biết trong tuần tới Tổng cục Du lịch sẽ tổ chức một cuộc họp ghi nhận các ý kiến và đề xuất Bộ Công an nên có văn bản hướng dẫn các doanh nghiệp, địa phương.