Ngày xưa, thật ra chỉ mới mấy tháng trước, những Madrid, Barcelona, quần đảo Balearic vẫn đang e sợ tình trạng quá tải khách du lịch. Người địa phương phản đối hàng loạt chống lại dòng du khách lũ lượt đổ về khu vực bắc Địa Trung Hải, và hai điểm dừng chân nhiều nhất vẫn là Tây Ban Nha và Ý. SARS-CoV-2 quét qua, và tiêu hủy nốt tranh luận về thế nào là du lịch bền vững...

Và dường như giờ đây những cuộc biểu tình dẫu mới diễn ra gần đây bỗng tựa như thuộc về một thời xa xăm, tại một nơi xa lạ, xa xôi, ở đó tự do di chuyển để làm ăn hay để tận hưởng vẫn còn là một… chuyện thường ngày.

Đó là chuyện quá khứ.

Lúc này: Trong một cuộc phỏng vấn truyền hình ngày 17 tháng 4, Bộ trưởng Lao động Tây Ban Nha Yolanda Díaz đã đưa ra mô tả về viễn cảnh du lịch ảm đảm mà nền kinh tế Tây Ban Nha sẽ gánh chịu, khi dường như ngành công nghiệp trăm tỉ (chính xác hơn 200 tỉ đôla góp 15% cho GDP) du lịch của Tây Ban Nha sẽ đóng cửa cho tới hết năm 2020. Phục hồi sớm nhất, theo bà, phải là cuối năm.

Nều tính từ giữa tháng Ba, quãng thời gian chín tháng rưỡi ngưng trệ du lịch tại Tây Ban Nha đồng nghĩa với mất trọn mùa du lịch xuân-tới-thu. Ngành công nghiệp du lịch máu huyết của hàng ngàn doanh nghiệp bị đình trệ - dù hãy còn nguồn thu từ 10 tuần đầu năm 2020 của kỳ nghỉ đông, số tiền này chẳng thấm tháp là bao.

Với 83 triệu lượt khách năm 2019, chỉ tính theo khách trú lại một đêm, Tây Ban Nha là một trong hai điểm dừng chân yêu thích nhất toàn thế giới – đứng đầu là Pháp. Năm 2019, Tây Ban Nha còn có thêm 41 triệu khách đến trong ngày, ghé qua từ Pháp hoặc Bồ Đào Nha, hoặc du khách du thuyền xuống tại Valencia, Barcelona hoặc bất kỳ một thành phố cảng nào khác.

Mùa du lịch, vốn kéo dài từ tháng 4 tới tháng 10 tại vùng đảo Balearic, tại Costa del Sol, tại Costa Brava, Andalucia, Galicia, xứ Basque, vùng Catalonia, sẽ hẩm hiu hoàn toàn, khi không có một cách nào để bước vào quốc gia này, dù đường biển, đất liền hay bằng đường hàng không.

Kể cả khi có một siêu du thuyền cắm vào Địa Trung Hải muốn cập bến để tiếp nhiên liệu, và thả hành khách mua sắm, ăn uống, chính phủ Tây Ban Nha cũng không cho phép. Cho tới tận Giáng Sinh, theo bà Yolanda Díaz.

Bộ trưởng Tài chính María Jesús Montero khẳng định hoạt động du lịch chỉ quay trở lại khi đảm bảo được an toàn cho người Tây Ban Nha và du khách. Ít nhất phải nhiều tháng sau nữa, quốc gia này mới có thể mở cửa cho khách du lịch quốc tế.

Cũng đứng thứ hai trong một bảng xếp hạng khác, tỉ lệ tử vong do virus corona gây ra vào khoảng 20.000 người, Tây Ban Nha dường như đã trải qua đỉnh dịch. Ngày giờ mở cửa trở lại, tuy nhiên, vẫn còn mù mờ: chẳng một ai có thể khẳng định khi nào mở cửa lại đất nước, và bằng cách nào, khi vẫn chưa có kháng thể để từ đó xác định mức độ lây nhiễm của virus giữa dân cư. Tây Ban Nha có thể tự hào đã chống lại được cuộc lây lan, làm giảm tỉ lệ lây nhiễm, nhưng vẫn còn nhiều, rất nhiều, khó khăn phía trước.

Như bất kỳ quốc gia thiệt hại nặng nề nào bởi covid-19, Tây Ban Nha không có hoặc có rất ít lựa chọn – du lịch quốc tế chính là hình thức lây lan của virus. Nhưng rõ ràng mất đi 124 triệu du khách là một tổn thất nặng nề không kém.

Dù chưa có nhà dịch tễ học nào có thể hình dung về quy mô toàn cầu của virus đã nhiễm hơn 2 triệu người và buộc các quốc gia phải đóng cửa biên giới, những điều đang xảy ra gần như chưa có tiền lệ trước đây. Chỉ biết rằng, cho dù gói giải cứu nền kinh tế có rộng rãi đến đâu chăng nữa, sự tổn thất về con người vào phá sản, thất nghiệp sẽ cao ngất ngưởng. 

Và mùa hè này, tại thành phố du lịch Benidorm tươi đẹp, cảnh sát sẽ “nhớ nhung” những đám đông phá bĩnh, say sưa mà họ từng phải kéo lê lên thùng… phơi nắng.