Thi công tuyến đường Lộ Tẻ - Rạch Sỏi - Ảnh: D.B.T.

Theo Bộ GTVT, tiến độ giải ngân trong 3 tháng đầu năm 2020 chậm có nhiều lý do như: tháng 1-2020 các dự án tập trung giải ngân cho phần kế hoạch còn lại của năm 2019, kết hợp nghỉ Tết Nguyên đán, chờ trình tự, thủ tục giải phóng mặt bằng các dự án đường bộ cao tốc và một số dự án gặp vướng mắc.

Dự án cao tốc Bắc Nam, chạy đua giải phóng

Với dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía đông được giao vốn năm 2019 là 7.481 tỉ đồng, kết quả giải ngân đạt 92%, còn 615 tỉ đồng chuyển sang năm 2020. Năm 2020, dự án đường cao tốc Bắc - Nam được giao vốn 8.970 tỉ đồng, trong đó phân bổ cho các địa phương 5.103 tỉ đồng để tiếp tục giải phóng mặt bằng.

Đến nay, các địa phương mới hoàn thành cơ bản đo đạc, kiểm đếm và bàn giao được mặt bằng cho 454,15km/654km dự án đường cao tốc Bắc - Nam (đạt 69,5%).

Với dự án này, hầu hết việc đền bù đất nông nghiệp đã cơ bản hoàn tất trong năm 2019 nhưng với đất ở, tái định cư và di dời công trình hạ tầng kỹ thuật lại cần có thời gian để thẩm định, phê duyệt phương án đền bù, đấu thầu khu tái định cư... Mặt khác, do có sự điều chỉnh về khung giá đất năm 2019 và 2020 nên phải phê duyệt điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo khung giá đất mới gây mất thời gian.

Theo các ban quản lý dự án của Bộ GTVT, việc giải ngân cho giải phóng mặt bằng phải hoàn thiện các thủ tục theo trình tự, khác với thi công dự án giải ngân theo khối lượng. Do vậy, khi hoàn thành các thủ tục sẽ giải ngân đồng loạt cho giải phóng mặt bằng các dự án đường cao tốc trong quý 2-2020.

Nhiều vướng mắc khác

Theo Bộ GTVT, khối lượng thi công không đạt tiến độ, giải ngân chậm ở các dự án giao thông chủ yếu là thiếu vốn và mặt bằng.

Như dự án đường Lộ Tẻ - Rạch Sỏi nối Cần Thơ và Kiên Giang vốn gần 6.700 tỉ đồng chủ yếu từ vốn vay ODA Hàn Quốc, được khởi công từ đầu năm 2016 đến nay đã đạt sản lượng 75,18% nhưng vướng mặt bằng cục bộ, khan hiếm nguồn cát đắp và giá cả tăng đột biến nên dự kiến tháng 9-2020 mới hoàn thành thay vì tháng 6-2020 như kế hoạch.

Đặc biệt, dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành vốn 31.320 tỉ đồng, thi công từ năm 2015, đến nay sản lượng thi công xây lắp toàn tuyến đạt khoảng 10.532 tỉ đồng trong số 13.624 tỉ đồng tổng giá trị hợp đồng xây lắp, tổng sản lượng dự án mới đạt 78,19%. Năm 2019, dự án giải ngân được 614,4 tỉ đồng so với kế hoạch 1.236,2 tỉ đồng vì không được bố trí vốn đối ứng và vốn ODA. Bên cạnh đó, dự án này còn vướng mặt bằng vì năm 2019 chưa được bố trí vốn giải phóng mặt bằng, một số hạng mục điều chỉnh thiết kế chưa xong.

Điểm vướng lớn nhất cần tháo gỡ để dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành tiếp tục thi công, giải ngân vốn là xác định thẩm quyền cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án (do chủ đầu tư dự án là Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc VN chuyển từ Bộ GTVT sang Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp) để điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án làm cơ sở gia hạn các hiệp định vay vốn, gia hạn hợp đồng với nhà thầu...

BOT cao tốc Bắc Nam có thiếu vốn?

TTO - Nhìn hàng loạt dự án bất động sản quy mô hàng nghìn tỉ sẽ thấy không thiếu vốn làm BOT cao tốc Bắc Nam. Quan trọng Nhà nước phải tạo ra một sân chơi đủ hấp dẫn, bảo đảm cạnh tranh công bằng, sòng phẳng và bảo vệ lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.