Drone - chim sắt trên cánh đồng Việt

Dõi theo drone sải cánh, anh Oanh cho biết anh "học bay" để làm thuê được một năm. Là nông dân, từng đi phun thuốc thuê, hồi mới vào nghề, anh chưa quen công nghệ như drone. Những ngày đầu, anh không ít lần mất lái, có hôm làm rơi drone xuống ruộng, cháy môtơ, phải xách đi hàng chục cây số đến trạm sửa. Chật vật non tuần lễ, anh thành thục và theo nghề "phi công" cho đến nay.

Drone chỉ cần 10-15 phút là phun thuốc hết một mẫu (1ha) ruộng. Mỗi ngày, tùy khoảng cách di chuyển, nhóm có thể bay từ 20-30 mẫu. Con số này ăn đứt một thợ giỏi: từ sáng sớm đến tối muộn được 4 mẫu là nhiều. “Đỡ công nhiều lắm. Hô là mình đi xịt thuốc nhưng máy làm chính. Nó bay tự động được, chủ yếu mình đi theo pha thuốc, thay pin, canh coi có trục trặc gì không”, anh Oanh nói.

Một lúc sau, ông chủ ruộng Nguyễn Công Tưởng (sinh năm 1993, Long An) đến quan sát tiến độ nhưng lại đứng bên bờ tán dóc: Xịt thuốc bằng drone vụ này là lần thứ ba rồi. Theo anh Tưởng, dùng drone, lượng thuốc bảo vệ thực vật giảm nhiều: thuốc trừ sâu giảm 20%, thuốc dưỡng giảm 30%, thậm chí có loại giảm 50% so với phun truyền thống. Một cữ phun diệt mầm cần 10 bịch thuốc cho một mẫu ruộng thì drone chỉ dùng 6-7 bịch là ngon lành. “Tiền công một mẫu, mướn thợ phun thuốc thủ công tốn 150.000 đồng, thuê một đội drone thì 170.000 đồng. Mắc hơn 20.000 đồng nhưng xài drone tiết kiệm được thuốc, cộng lại vẫn rẻ. Drone cũng đỡ tốn thời gian, hồi trước xịt hai ba mẫu ruộng mất nửa buổi là nhanh, giờ chưa tới một tiếng là xong”, anh Tưởng nói.

Drone trên bầu trời vùng Đồng Tháp Mười. Ảnh: TRỌNG NHÂN

Chủ của những con drone trên và sếp của anh Oanh là anh Lê Thanh Hiền (sinh năm 1988, Đồng Tháp). Anh Hiền kể giáp tết năm ngoái xuất hiện đợt dịch, cần phun gấp cho hơn 10 mẫu lúa của gia đình nhưng không tìm được thợ làm, bèn mua một chiếc drone về hỗ trợ. Thấy anh sắm máy xịn, nhiều người bĩu môi, không tin drone vừa giảm thuốc, giảm nước mà hiệu quả. Mỗi mẫu, drone chỉ dùng 10 lít nước pha thuốc, trong khi cách truyền thống cần đến 200 lít. Anh lý giải: sở dĩ giảm sâu là vì drone phun được những tia cực nhỏ, đều, phủ khắp mặt lúa. Trái lại khi phun tay, nhằm bù thất thoát, thợ thường pha nhiều nước để rải đủ thuốc khắp cánh đồng. Sau một vụ, nông dân thấy năng suất và chất lượng lúa ở cánh đồng có và không dùng drone vẫn như nhau. Họ tin tưởng, bắt đầu liên hệ với anh Hiền nhờ bay. Khách tăng, anh mua thêm drone làm dịch vụ. Đến nay anh có bảy chiếc, chuẩn bị nhập thêm ba chiếc. Mỗi bộ drone chuyên dùng trong nông nghiệp giá không rẻ, từ 500-600 triệu đồng.

Thêm drone phải tăng "phi công". Trung bình, mỗi máy cần hai thợ vận hành. Anh Hiền tìm những người có kinh nghiệm phun thuốc, nhạy về công nghệ và nhất là quen biết, có uy tín để tuyển. “Công thợ ăn theo phần trăm, mỗi người 10%, nên họ chịu cày lắm, càng làm nhiều tiền công càng cao. Có những đợt dịch hay khi lúa sắp trổ, tất cả drone của tôi hoạt động hết công suất, từ 5 giờ sáng đến nửa đêm, phun cho 30 xã vùng Tháp Mười đến tận biên giới Campuchia”, anh Hiền nói. Về thủ tục, anh cho biết cần đăng ký với tỉnh và các xã muốn bay. Do drone là công cụ hỗ trợ hiện đại hóa nông nghiệp, các địa phương cũng tích cực tạo điều kiện.

“Phi công” cho thuốc đã pha vào drone. Ảnh: TRỌNG NHÂN

Địa hình phức tạp, chi phí cao hơn

Hiện nay, phần lớn doanh nghiệp kinh doanh drone dùng cho nông nghiệp đang đẩy mạnh đội bay và tiếp thị sản phẩm ở ĐBSCL. Anh Phạm Thanh Toàn, CEO Công ty MiSmart (tự làm drone), cho biết do khu vực này đặc thù có nhiều cánh đồng mẫu lớn, drone bay phun thuốc mới thật sự tạo hiệu quả về năng suất. Các đội cũng bay drone “đã” hơn và lợi nhuận cao hơn. Ở miền Bắc, ứng dụng cơ giới hóa vào nông nghiệp nhìn chung chậm hơn miền Nam. Nhiều nơi ở đồng bằng Bắc Bộ mới sử dụng máy gặt đập liên hợp 1-2 năm nay, trong khi nông dân ĐBSCL đã dùng trên dưới 10 năm. Khoảng 5 năm nữa drone bay trên đồng ruộng miền Bắc mới sôi động như trong Nam.

Theo anh Toàn, hiện tại ở khu vực phía Bắc, MiSmart tập trung bay drone cho các đồi trà. Ở những địa hình khó khăn và phức tạp miền núi, bay drone giúp tiết kiệm thời gian và sức người. Do đồi trà không bằng phẳng, nhiều chướng ngại, drone thường được điều khiển bằng tay, không để ở chế độ tự động. “Sắp tới, MiSmart phát triển một mẫu drone dành riêng cho những cánh đồng cà phê tại khu vực Tây Nguyên”, anh Toàn nói.

Với Agridrone, Thiên Vũ cho biết hiện đang cung cấp một số loại máy cỡ nhỏ phục vụ cánh đồng miền Bắc. Chẳng hạn mẫu máy bay DJI Agras T10, được trang bị hộp chứa thuốc chỉ 10 lít, kèm theo 4 vòi phun. Khi gập các cánh, máy bay thu gọn đến 80% kích thước. Drone nhỏ thuận tiện cho nông dân muốn mua để bay cho đất nhà mình, dễ vận chuyển qua các cánh đồng nhỏ hẹp làm dịch vụ trong thôn xóm. Cũng do địa hình phức tạp, chi phí bay drone ở miền Bắc thường cao hơn so với miền Tây.

Ruộng đồng miền Trung cũng nhỏ hẹp. Mới đây, một tập đoàn lớn về nông nghiệp ở An Giang đã lên kế hoạch đưa drone ra miền Trung trong những năm tới, đồng thời xây dựng mô hình hợp tác xã tiên tiến, quy tụ các nông dân trong một vùng tham gia. Họ tin rằng điều này sẽ phần nào giải quyết bài toán ruộng đất manh mún, dễ dàng triển khai bay drone. ■

Các thông số hiển thị cụ thể trên bộ điều khiển của drone. Ảnh: TRỌNG NHÂN