Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga - Ảnh: Quochoi.vn

Phiên thảo luận dự án luật diễn ra sáng nay 10-1, trên cơ sở tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội tại các phiên thảo luận trong kỳ họp cuối năm 2018.

Nhiều trại giam thiếu đất, quá tải

Trình bày quan điểm của Ủy ban Tư pháp Quốc hội và cơ quan soạn thảo (Bộ Công an), chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu: "Việc tổ chức lao động cho phạm nhân không chỉ nhằm giáo dục cải tạo mà còn mục đích cải thiện bữa ăn, dạy nghề, tạo thêm khoản thu nhập, chuẩn bị cho phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng...".

Thực tế những năm qua, số người phải chấp hành án tù tại các trại giam ngày càng tăng. Nhiều trại giam thiếu diện tích đất, thiếu mặt bằng để tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân trong trại giam. 

Việc giam giữ tập trung phạm nhân với số lượng lớn trong một thời gian dài, nếu không tạo việc làm cho họ sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp, nguy cơ mất an ninh, an toàn tại các trại giam là rất lớn, rất khó khăn cho công tác quản lý phạm nhân.

Theo báo cáo của Bộ Công an, phần lớn các trại giam nằm ở các địa bàn khó khăn, đặc biệt ở khu vực miền Bắc và miền Trung, diện tích đất hạn chế, phân tán, thổ nhưỡng xấu, rất khó phát triển sản xuất, dạy nghề cho phạm nhân. Lao động trong các trại giam chủ yếu là nông nghiệp, chăn nuôi, "tự cấp, tự túc", năng suất, hiệu quả rất thấp.

"Thời gian qua, các trại giam đã liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp, cá nhân để tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân trong trại giam... Do việc sản xuất trong trại giam không thuận lợi cho doanh nghiệp, nên vừa qua rất khó thu hút đầu tư", bà Nga cho biết.

Vì các lý do trên, thời gian qua Bộ Công an đã thí điểm cho phép các trại giam thành lập "khu sản xuất" và liên kết với các doanh nghiệp, cơ sở để thành lập các "điểm lao động, dạy nghề" ngoài trại giam. Tổng kết thực tiễn cho thấy trong tổng số gần 7.000 phạm nhân ra ngoài lao động chỉ có 1 phạm nhân bỏ trốn.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng tạo điều kiện lao động sản xuất tốt cho các phạm nhân là việc nhân văn - Ảnh: Quochoi.vn

Phạm nhân phải được hưởng thành quả lao động

Đồng ý với quy định này, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội Hà Ngọc Chiến cho rằng nếu làm tốt sẽ khắc phục được tình trạng quá tải hiện đang phổ biến tại nhiều trại giam, đồng thời thể hiện tính nhân văn, nhân đạo, tạo điều kiện để phạm nhân lao động trong môi trường tốt, làm ra của cải vật chất, giúp họ cải tạo trở thành người có ích.

Tuy nhiên, ông Chiến đề nghị gọi các khu, điểm sản xuất này là khu phân trại sản xuất, dạy nghề, gắn với trại giam, thuộc sự quản lý chặt chẽ của trại.

Cho rằng đây là một quy định nhân văn, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phân tích: Nhà tù không chỉ là nơi giam giữ, mà còn là nơi cải tạo, giúp các phạm nhân lao động, sản xuất, để khi trở về có thể sớm hoà nhập cộng đồng, có tay nghề để làm việc. Việc tổ chức lao động ngoài trại giam, phối hợp với doanh nghiệp, nếu phạm nhân tự nguyện thì nên làm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng tạo điều kiện tốt hơn để phạm nhân lao động, sản xuất là nhân văn.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý: "Các phạm nhân tự nguyện, được tạo điều kiện lao động thì họ phải được hưởng thành quả lao động của mình, như nâng cao đời sống, đặc biệt cần đảm bảo các quy định về an toàn lao động, thời giờ lao động, nghỉ ngơi".

TTO - Phạm nhân ra ngoài làm việc phải được trả thù lao, được ký hợp đồng, theo đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định). Nhưng đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) lại lo ngại nguy cơ phạm nhân trốn trại.