Những người ủng hộ ông Trump ở Billings, bang Montana ngày 26-5 - Ảnh: Reuters

Donald Trump là một nhà đầu tư và không có bất kỳ kinh nghiệm nào về chính trị hay hoạch định chính sách.

Ông lại chẳng thèm quảng bá hình ảnh bản thân trên truyền hình trong giai đoạn vận động tranh cử như các ứng viên đối thủ, nhưng lại nhận được gần 1 tỉ USD từ quảng cáo trên đó.

Ông cũng không có bất kỳ tổ chức chính trị nào chống lưng trong khi bà Clinton sở hữu một dàn nhân viên hùng hậu gần 800 người làm việc cho các chiến dịch vận động của mình.

Tỉ phú Trump cũng có thói quen không chuẩn bị những bài diễn văn trịnh trọng và sáo rỗng, mà trái lại phát biểu một cách tự phát, đôi khi kéo dài hàng giờ liền.

Đặc biệt hơn nữa, ông cũng không tham khảo bất kỳ tài liệu hoạch định chính sách nào. Dù vậy, cho đến lúc này, ông Trump có nhiều khả năng sẽ trở thành vị tổng thống kế nhiệm ông Barack Obama.

Lo giữ ghế nên mất cử tri

Nhiều người theo Đảng Cộng hòa, đặc biệt là tầng lớp lao động, mất niềm tin rất lớn vào đảng của mình vì trong vòng 10 năm qua, các nhà lãnh đạo đã không thực hiện được những cam kết với người dân như đã hứa hẹn trước khi đắc cử.

Họ thường bị chỉ trích vì chỉ lo tập trung giữ ghế đang ngồi mà quên lo cho cử tri hoặc không tuân thủ và thực hiện đường lối mà Đảng Cộng hòa đã đề ra.

Ở thời điểm hiện nay, nhiều nhóm cử tri bao gồm tầng lớp lao động, nam giới, da trắng, tầng lớp tri thức thấp, và những người Công giáo cảm thấy đang phải đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế trong khi không ai chịu lắng nghe họ, đặc biệt là giới cầm quyền Đảng Cộng hòa và ông Obama. Nhiều người cảm thấy bản thân mình đang bị tước đi những quyền lợi cơ bản của một công dân.

Cuộc khảo sát Rand năm nay cho thấy 87% số người chọn ủng hộ ông Trump thể hiện sự bất bình vì họ không có tiếng nói nào về mặt chính trị.

Kết quả khảo sát của Viện nghiên cứu Pew cũng cho thấy 50% những người theo ông Trump bất bình với chính quyền hiện tại.

Nhiều người nghĩ rằng chính phủ đang chống lại họ. Những chiến dịch tranh cử của ông Trump vì thế đều dựa trên tiền đề là ban lãnh đạo Đảng Cộng hòa đang lừa dối người ủng hộ khiến họ quay lưng lại với các “ứng viên chính thống” của Cộng hòa.

Ông Trump là một tỉ phú về bất động sản nên hơn ai hết, ông hiểu rất rõ tình trạng bệ rạc của nền kinh tế Mỹ.

Dưới con mắt của nhiều người, ông là một người xấc xược, thô lỗ, hung hăng và thù dai. Thế nhưng ông biết cách biến hóa những nhược điểm của bản thân thành một vũ khí lợi hại trong việc đánh bóng hình ảnh của mình như một người “dám nói, dám làm” và không dễ dàng bị mua chuộc, bị tác động từ giới chính trị.

Nhiều người căm ghét tác phong, thái độ, cũng như cách hành xử của ông Trump. Tuy nhiên, họ lại cảm thấy ông là một ứng viên phù hợp để giải quyết những vấn đề “xương xẩu” của Mỹ như về những thành viên Hồi giáo cực đoan, sự hung hăng của Bình Nhưỡng, hoặc phái cứng rắn ở Iran...

Tầng lớp trí thức Mỹ cảm thấy việc ông Trump ra ứng cử là một sự sỉ nhục kinh khủng đối với nước Mỹ.

Tuy nhiên, những người ủng hộ lại xem ông như là một nhà lãnh đạo chính trị thực thụ. Một số còn xem ông như là Đấng cứu rỗi! Đến thời điểm này, có thể nói ông Trump là một nhân vật được rất nhiều cử tri sùng bái.

Được cả Cộng hòa lẫn Dân chủ

Từ những ngày đầu của cuộc bầu cử sơ bộ 2016, những nhân vật tầm cỡ của Đảng Cộng hòa đã nhận thấy ông Trump là một hiểm họa đối với họ.

Chính sách thì kiểu Dân chủ, phong cách lại kiểu “dân chơi” nên nếu ông Trump lấy đủ phiếu thì sẽ là một sự sỉ nhục đối với Đảng Cộng hòa, thậm chí dễ thất bại trước đối thủ bên Dân chủ trong cuộc so găng chính thức tháng 11 tới.

Thế rồi mọi nỗ lực của các “ông trùm” trong Đảng Cộng hòa nhằm gạt bỏ Donald Trump khỏi cuộc đua đều thất bại và dường như càng làm cho vị tỉ phú khác thường này trở nên mạnh hơn. Gió đã xoay chiều nhanh chóng.

Ủy ban quốc gia Đảng Cộng hòa đầy quyền lực đã đồng ý giúp ông Trump gây quỹ 1 tỉ USD để đánh bại bà Clinton.

Và đáng ngạc nhiên khi hàng tá những nhà bình luận, kênh truyền hình và báo giới theo Cộng hòa từng kịch liệt phản đối ông Trump thì bây giờ quay sang sát cánh cùng ông.

Theo cuộc thăm dò tháng 5-2016 của Gallup, 64% những người theo Đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump, trong khi kết quả thăm dò trước đó cho thấy con số này chỉ khoảng 20%.

Trớ trêu hơn nữa là khảo sát ở những người đăng ký đi bỏ phiếu cho thấy 59% tin rằng ông Trump sẽ là một vị tổng thống tồi tệ nếu đắc cử! Vấn đề là họ không ủng hộ chính quyền của tổng thống đương nhiệm Obama hay bà Clinton mà họ cho là kiểu “Obama 2.0”.

Vì vậy, mặc dù ông Trump có nhiều thiếu sót, họ thà bầu ông làm tổng thống hơn là phải gánh chịu bốn hay tám năm nữa của bà Clinton, nếu bà đắc cử. Có một câu nói vui của những người bỏ phiếu cho ông Trump là “bịt mũi” mà bầu cho ông.

Bên Đảng Dân chủ từng rất mong ông Trump sẽ đại diện cho phía Cộng hòa vì nghĩ rằng bà Clinton sẽ dễ dàng đánh bại ông vào tháng 11 tới. Nhưng có lẽ những nhận định ban đầu đó là quá chủ quan vì theo kết quả khảo sát gần đây của Viện Pew, bà Clinton chỉ nhỉnh hơn ông Trump 2%.

______________

Kỳ 4: Liệu sẽ có đảng thứ ba?