Phóng to

Bức xúc nhất có lẽ là những người trong cuộc đang ra sức chống in lậu lâu nay, những người quan tâm đến sự nghiệp làm sách và có tinh thần thượng tôn pháp luật, nhất là khi nước nhà đã gia nhập Công ước Berne về quyền tác giả vừa chẵn mười năm.

Câu chuyện in lậu và chống in lậu đã nhức nhối từ lâu. Nên dư luận hoàn toàn dễ dàng chia sẻ, cảm thông với những đơn vị tiên phong nỗ lực tự mình chống in lậu, mà First News - Trí Việt trong vụ vừa qua là một điển hình. Nhưng nếu nhìn một cách công bằng thì công việc chống in lậu trước hết thuộc về các cơ quan chức năng. Bởi pháp luật đã quy định và tổ chức một hệ thống các cơ quan giữ nhiệm vụ phòng chống in lậu đầy đủ ở các cấp. Đơn cử như địa bàn TP.HCM hoặc Hà Nội, các cơ quan có chức năng chống in lậu phải nói là dày đặc: Cục An ninh thông tin - truyền thông, Bộ Công an, Phòng an ninh chính trị nội bộ, Phòng cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an TP, thanh tra Sở Thông tin - truyền thông, các đội an ninh quận, huyện; các phòng văn hóa quận, huyện; các đội quản lý thị trường quận, huyện... Về nguyên tắc, nhân viên công quyền thuộc các cơ quan này đều hưởng lương từ tiền thuế của người dân, đổi lại, nhiệm vụ của họ là bảo đảm không để tệ trạng in lậu, lưu hành sách lậu, sách giả - cũng là một loại hàng giả - làm nhiễu loạn thị trường và đời sống nhân dân.

Nhưng, theo quan sát của người trong giới, in lậu ở VN vẫn chưa dẹp bỏ được, thậm chí có dấu hiệu ngày càng tinh vi, phát triển ở quy mô lớn, với lô sách First News phát hiện năm 2011 tại cơ sở Huy Thi lên đến hơn 10.000 cuốn là một minh chứng. Điều đáng nói là vụ phát hiện sách lậu đó khởi đi từ chính First News - một đơn vị đóng tại địa bàn TP.HCM - đã đầu tư công sức “vượt ngoài nghìn dặm” lần theo dấu vết sách lậu tại Hà Nội, để rồi phối hợp với các cơ quan chức năng bắt quả tang tại cơ sở gia công sau in.

Hoạt động “tự chống in lậu” đến như vậy, với một công ty tư nhân kể cũng là quá sức. Phần việc còn lại không thể thiếu sự tham gia của các cơ quan chức năng. Đó là khi phát hiện 10.000 bản sách không rõ nguồn gốc tại cơ sở đóng xén, ai sẽ tiếp tục truy ra xuất xứ và chủ nhân của lô sách này? Đặt vấn đề này bởi phải xác định được chủ nhân lô sách không nguồn gốc kia mới làm rõ được ai là người in lậu và tổ chức in lậu số sách trên. Nhưng đã gần bốn năm, với dày đặc các cơ quan công quyền giữ trách nhiệm phòng chống in lậu như đã nói, vẫn không có câu trả lời cho vấn đề quan trọng nhất của vụ việc. Trong khi với nỗ lực tự thân, First News chỉ mới phát hiện đơn vị gia công sau khi in - một mắt xích thứ yếu trong quy trình xuất bản - in ấn.

Tại sao người dân lại lẻ loi đơn độc đến thế trong hành trình chống in lậu để bảo vệ mình? Sự lẻ loi đó lẽ ra đã không có, nếu mỗi cơ quan công quyền có trách nhiệm chống in lậu đều tha thiết với công việc của mình bằng sự nhiệt tình như chính người bị hại.