Để khơi thông các rào cản này, các doanh nghiệp và chuyên gia nhận định Nhà nước cần đóng vai trò là "bà đỡ", tạo dựng một sân chơi bình đẳng, đồng thời có chính sách nuôi dưỡng doanh nghiệp tư nhân để hình thành một lực lượng phát triển bền vững.

Doanh nghiệp sợ sai, bị phạt

Ông Trần Việt Anh, chủ tịch HĐQT Công ty CP xuất nhập khẩu Nam Thái Sơn, cho rằng sự phát triển của khối doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), vẫn đối diện nhiều rào cản.

Theo ông Việt Anh, trong môi trường kinh doanh hiện nay, doanh nghiệp nhà nước được xem là "con đẻ", doanh nghiệp FDI là "khách", còn doanh nghiệp tư nhân trong nước - nhất là doanh nghiệp nhỏ - thường phải tự lực cánh sinh, tự xoay xở trong hoạt động xúc tiến thương mại. Không chỉ vậy, họ còn gặp khó trong cạnh tranh với hàng nhập khẩu giá rẻ nhưng chưa có công cụ bảo vệ hữu hiệu.

"Doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các SME, thường mang tâm lý e ngại khi tiếp xúc với cơ quan quản lý nhà nước vì sợ mắc sai sót, bị xử phạt. Tỉ lệ doanh nghiệp dám đứng lên bảo vệ quyền lợi của mình, thậm chí kiện chính quyền khi gặp bất công, rất thấp, và tỉ lệ thành công gần như không có", ông Việt Anh chia sẻ.

Theo ông, chính sách cần hướng đến việc tạo điều kiện để doanh nghiệp nhỏ có thể phát triển thành doanh nghiệp lớn, từ đó hình thành những tập đoàn vững mạnh có khả năng vươn ra thị trường quốc tế. "Chỉ khi doanh nghiệp nội địa đủ lớn, đủ mạnh, chúng ta mới có thể thực sự làm chủ cuộc chơi", ông nhấn mạnh.

Bà Lý Kim Chi, chủ tịch Hội Lương thực TP.HCM, cho rằng doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều rào cản trong thủ tục hành chính như hoàn thuế chậm hay xin giấy phép đầu tư kéo dài cả năm. "Nếu những vướng mắc này cứ lặp lại, doanh nghiệp khó mà lớn mạnh, hộ kinh doanh cũng ngại chuyển đổi lên doanh nghiệp", bà nhận định.

Bà cũng chỉ ra dù đóng thuế thu nhập doanh nghiệp ngang nhau (20%), nhưng doanh nghiệp tư nhân lại gặp khó trong tiếp cận vốn, đất đai và cơ hội kinh doanh. Chính sách hỗ trợ chưa thực sự công bằng và không dễ tiếp cận đối với khu vực kinh tế tư nhân.

Ông Nguyễn Đặng Hiến, tổng giám đốc Công ty Tân Quang Minh, cũng cho rằng các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt các doanh nghiệp nhỏ, rất nỗ lực để tìm kiếm cơ hội kinh doanh, song các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước rất ít doanh nghiệp tiếp cận được.

Ông Hiến cho rằng từ chính sách hỗ trợ vốn, tài trợ lãi suất, kích cầu... rất ít doanh nghiệp tư nhân tiếp cận được bởi sau những chính sách đó thường đi kèm với thanh tra kiểm tra khiến nhiều doanh nghiệp e ngại.

Cần chính sách đảm bảo tiếp cận nguồn lực công bằng

Trong bối cảnh khẳng định vai trò của kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của tăng trưởng kinh tế, nhiều doanh nghiệp nhấn mạnh sự cần thiết của chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong việc tiếp cận nguồn lực quan trọng như mặt bằng, nền tảng số, vốn... để có thể phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh công bằng.

Trả lời Tuổi Trẻ, ông Johnathan Hạnh Nguyễn, chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPP), chỉ ra rằng nhiều mặt bằng kinh doanh đắc địa do doanh nghiệp nhà nước quản lý đang bị bỏ trống hoặc cho nước ngoài thuê, trong khi doanh nghiệp Việt phải thuê lại với giá cao. Điều này khiến doanh nghiệp nội rơi vào thế bất lợi, làm tăng chi phí kinh doanh.

Ông Trần Lệ Nguyên, tổng giám đốc Tập đoàn KIDO, cũng nêu những băn khoăn về xu hướng tiêu dùng đã dịch chuyển sang mua sắm online, khiến kinh doanh truyền thống gặp khó. Ông đề xuất Nhà nước có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển lĩnh vực thương mại điện tử trong nước.

Với chính sách thuế, bà Lý Kim Chi cho rằng để xây dựng một lực lượng doanh nghiệp mới từ các hộ kinh doanh, cần xem xét miễn thuế một vài năm đầu, đồng thời các năm tiếp theo được áp dụng mức thuế suất 15 - 17%. Chính sách này cũng nên áp dụng đối với các doanh nghiệp start-up để khuyến khích tinh thần khởi nghiệp.

"Còn đối với những doanh nghiệp lớn, mạnh dạn cho phép và khuyến khích tham gia những dự án quan trọng như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, công nghiệp quốc phòng, an ninh...", bà Chi nói.

Theo ông Việt Anh, cần xây dựng các chính sách hỗ trợ thiết thực, cụ thể hóa các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân bằng các văn bản pháp quy mang tính thực thi cao. "Cần tạo môi trường kinh doanh an toàn và thuận lợi, giảm thiểu rủi ro pháp lý, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí hoạt động cho doanh nghiệp nhỏ", ông Việt Anh nói.

Khát vọng của khối kinh tế tư nhân với phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới

Ngân hàng SHB và Tập đoàn T&T Group luôn khát vọng vươn tầm cùng đất nước, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong kỷ nguyên mới.