Tranh cãi với Bangkok

Tháng 2-2022, việc Thái Lan đổi tên chính thức của thủ đô từ "Bangkok" thành "Krung Thep Maha Nakhon" dấy lên làn sóng tranh cãi. Một số người phản đối nhưng một số người xem là chuyện bình thường.

Quan chức Thái Lan ra sức giải thích Krung Thep Maha Nakhon vốn đã là tên chính thức của thủ đô Thái Lan kể từ năm 2001. Bangkok - tên gọi phổ biến hiện nay - vẫn tiếp tục được sử dụng, chỉ là không chính thức và được viết trong dấu ngoặc đơn sau tên Krung Thep Maha Nakhon.

Dẫu vậy, theo báo Bangkok Post, chính quyền vẫn hứng chỉ trích dữ dội.

Ngay hôm nội các Thái Lan công bố phê duyệt thay đổi tên, có tới 44.000 lượt tweet gắn hashtag #Bangkok trên mạng xã hội X (bấy giờ là Twitter). Nhiều người Thái bày tỏ phản đối, trong đó tài khoản Mambomam đã viết dòng tweet: "Tại sao họ lại thay đổi nó? Bangkok đã là một cái tên nổi tiếng rồi, thật vớ vẩn!".

Một ngày sau đó, hơn 2.700 người đã ký tên thông qua trang kiến nghị trực tuyến change.org để phản đối việc đổi tên thủ đô, theo Đài Thai PBS.

Trên Facebook, ông Somkiat Osotsapa - cựu giảng viên kinh tế tại Trường đại học Chulalongkorn (Thái Lan) - lưu ý người nước ngoài đã quen gọi thủ đô của Thái Lan là Bangkok. "Bangkok, viết tắt là BKK, là thương hiệu của đất nước. Phải mất vài thập niên cái tên Bangkok mới được các quốc gia khác công nhận", ông viết.

Đa số người nước ngoài cũng đồng tình rằng tên Bangkok quen thuộc, ngắn gọn và dễ phát âm hơn đối với họ.

Tuy nhiên cũng có không ít người dân Thái Lan ủng hộ sự thay đổi này. Họ cho biết thật ra người Thái vốn đã quen gọi thủ đô một cách vắn tắt là Krung Thep, tên Bangkok chỉ phổ biến với du khách nước ngoài.

Trả lời Nikkei Asia, Sombat Chanroong, một tài xế taxi 40 tuổi ở Bangkok, chia sẻ: "Chúng tôi đã gọi nó là Krung Thep trong nhiều năm, khách du lịch mới gọi nó là Bangkok. Vì vậy, sự thay đổi này chẳng có gì to tát, ngoại trừ có thể sẽ gây ra chút bối rối".

Ấn Độ: Đổi tên cũng như không

Sau khi thành phố Bombay phía tây Ấn Độ đổi tên thành Mumbai năm 1996, cả hai cái tên đều được sử dụng phổ biến như nhau.

Hay sau khi chính phủ đổi tên Bangalore thành Bengaluru, cùng với 11 thành phố khác vào năm 2014, một số cơ sở giáo dục và công ty tư nhân có liên quan đến tên thành phố vẫn không muốn chuyển sang tên mới, tờ Economic Times cho biết.

Hiệu phó Đại học Bangalore B Thimme Gowda chia sẻ: "Việc thay đổi tên áp dụng cho các thành phố chứ không phải các tổ chức. Ngay cả sau khi đặt lại tên cho Bombay và Madras, tên các trường đại học vẫn được giữ nguyên".

Để trả lời câu hỏi: "Liệu đổi tên chỉ đơn thuần là thay đổi hình thức bên ngoài hay khiến thành phố mất đi lịch sử, văn hóa và bản sắc?", tờ New Indian Express đã phỏng vấn nhiều nhà sử học. Dù có quan điểm khác nhau, nhưng họ thống nhất khẳng định rằng trọng tâm của việc chuyển đổi nên tập trung vào cơ sở hạ tầng và tiện nghi tốt hơn.

Mỹ: Thích là đổi

Theo tờ The Guardian, việc đổi tên một thành phố hay thị trấn vì một mục đích riêng biệt, thậm chí là tùy tiện, dù chỉ là tạm thời, không hề hiếm gặp ở Mỹ.

Tháng 1-2015, thành phố Oregon, bang Ohio tạm thời đổi tên trong ít ngày thành "Oregon, Ohio Buckeyes on the Bay, City of Duck Hunters" trước thềm trận đấu giữa đội bóng bầu dục địa phương là Ohio Buckeyes và Oregon Ducks (đến từ bang Oregon) trong khuôn khổ giải đấu dành cho cấp đại học.

Chuyện đổi tên do một người dân địa phương nghĩ ra và dễ dàng được hội đồng thành phố chấp thuận, đơn giản là vì nhiều người hâm mộ cảm thấy đây là một trận đấu quan trọng.

Cùng thời điểm, và cũng cùng bang Ohio, thành phố Urbana tạm bỏ chữ "a" cuối tên, thành chỉ còn Urban, như một cách vinh danh huấn luyện viên đội nhà Urban Meyer trước trận đấu.

Việc đổi tên theo kiểu "thích là làm" này đã có tiền lệ từ lâu trong lịch sử nước Mỹ.

Chẳng hạn như trường hợp thành phố Hot Springs, bang New Mexico, năm 1950 đã đổi tên thành Truth or Consequences chỉ để giành chiến thắng trong một cuộc thi trên đài phát thanh.

Trong suốt nửa thế kỷ tiếp theo, chương trình trò chơi phát thanh nổi tiếng đó tiếp tục được phát sóng mỗi năm một lần. Họ thậm chí còn đặt tên một công viên theo tên người dẫn chương trình, Ralph Edwards.

Topeka, thủ phủ bang Kansas, cũng từng đổi tên thành Google trong một tháng để thu hút gã khổng lồ công nghệ thiết lập kết nối Internet siêu nhanh ở địa phương.

Tương tự, năm 2005, thị trấn Clark, bang Texas đã đổi tên thành Dish theo thỏa thuận với công ty truyền hình vệ tinh Dish Network. Đổi lại, công ty này lắp cáp cơ bản miễn phí cho 55 ngôi nhà trong thành phố trong một thập kỷ.

Hay như một thành phố ở bang Tennessee lần lượt đổi tên từ Coal Creek thành Lake City vào năm 1936 để thu hút khách du lịch đến một con đập mới xây, sau đó là Rocky Top vào năm 2014 để thu về một dự án công viên giải trí tầm cỡ ước tính đạt doanh thu 50 triệu USD và đóng góp 6 triệu USD tiền thuế.

Ghép tên cho phường, xã sau sáp nhập: tránh vô hồn, vô cảm

Thời gian qua, nhiều địa phương trên cả nước đã công bố kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, phường. Trong đó dự kiến tên gọi mới của các xã, phường sau khi sáp nhập nhận được nhiều sự quan tâm của người dân.