The unbearable lightness of being (tựa Việt: ) của nhà văn Milan Kundera là như vậy. Thật tuyệt vời khi đạo diễn Philip Kaufman đã phần nào truyền tải được ý niệm hiện sinh trong tiểu thuyết tưởng như "không thể làm phim" của Milan Kundera trong bộ phim cùng tên.

Đời nhẹ khôn kham, cái tựa đề đậm chất hiện sinh của Milan Kundera giãi bày bản chất của những nhân vật trong tiểu thuyết - họ yêu theo những cách thức khác nhau để chống chọi lại với cuộc sống vốn có quá nhiều thứ đè nặng trong tâm thức đến không thể nào chịu đựng nổi.

Đời nhẹ khôn kham có sự tham gia của hai diễn viên bậc thầy về diễn xuất Daniel Day-Lewis và Juliette Binoche

Cũng như tiểu thuyết, bộ phim của Philip Kaufman để nhân vật trầm tư vào thời cuộc để hiển lộ bản thân với những si mê bất tận với tình yêu.

Trong đó bốn nhận vật chính cuốn lấy nhau theo những cách thức ràng buộc vừa mang danh số phận, vùa mang danh tình yêu nhưng không thể nào thay đổi được bản chất vô định của cuộc sống.

Tomas (Daniel Day-Lewis) là một bác sĩ phẫu thuật não tài năng. Ngoài công việc, Tomas tìm đến phụ nữ như một nhu cầu thiết yếu để giải phóng nỗi cô đơn và trống rỗng của anh. Tomas ngủ với nhiều người.

Tình dục không đơn thuần là thú vui thể xác, nó là liều thuốc giúp Tomas tìm thấy niềm vui sống. Giống anh, Sabina (Lena Olin) - một nữ hoạ sĩ, cô cũng sống một cuộc đời phóng túng và không ràng buộc.

Đời nhẹ khôn kham có tông màu và khung hình tĩnh rất đẹp

Sabina tìm thấy ở Tomas sự cộng hưởng về tinh thần. Cô và Tomas ngủ với nhau, chia sẻ những câu chuyện về những người phụ nữ hay đàn ông khác mà họ gặp.

Họ không ràng buộc nhau bằng thứ tình yêu đạo đức và đầy mô phạm của cuộc sống. Họ yêu nhau vì họ là những cánh chim tự do và chỉ muốn tự do trải nghiệm đến tận cùng từng khoảnh khắc của hiện tại, một thứ tinh thần "Carpe Diem" của những nhà thơ cổ điển.

Hạnh phúc trong tình yêu là lý tưởng sống muôn đời của con người

Trái ngược với họ là Tereza (Juliette Binoche) và Franz ( Derek de Lint ). Tereza là cô gái làm pha chế trong một quán rượu ở một vùng quê nơi Tomas dừng chân để thực hiện một ca phẫu thuật.

Bằng vẻ ngoài điển trai, nụ cười sát gái, Tomas nhanh chóng khiến Tereza chú ý và cảm mến. Họ chia tay nhau sau khi Tomas xong việc để quay trở về Praha.

Nhưng Tereza, vì tình cảm sét đánh với Tomas, vì muốn bùng thoát khỏi cuộc sống buồn tẻ ở thôn quê, cô đã đến Praha tìm Tomas. Tomas, lúc này, vứt bỏ đi nguyên tắc sống theo đuổi bao lâu nay, anh để một người phụ nữ sống trong căn nhà của mình.

Họ trở thành một đôi tình nhân trong cơn hỗn loạn của xã hội...

Phim có nhiều cảnh khoả thân rất đẹp

Tại Thuỵ Sĩ, Sabina gặp Franz, một người đàn ông đã có gia đình. Sự quyến rũ của Sabina đã làm Franz say đắm. Anh quyết định bỏ vợ để đi theo Sabina. Nhưng không như Tomas chấp nhận để Tereza đi vào cuộc đời và phá bỏ nguyên tắc sống tự do của anh ta, Sabina không thể chấp nhận đánh đổi tự do vì một người đàn ông tốt như Franz. Cô bỏ đi.

Có lẽ người Sabina yêu nhất vẫn là Tomas, kẻ mà cô không bao giờ có được. Còn Tomas, một người ích kỉ, coi tình dục như một nguồn sống, làm Tereza đau khổ nhưng yêu Tereza vì mối thương cảm của anh ta dành cho Tereza, mà không thể yêu một người phụ nữ cũng phóng khoáng như mình là Sabina.

Sabina với lối sống phóng khoáng của mình không chấp nhận tình yêu của Franz dành cho cô

Bốn mảnh đời, bốn số phận quyện vào nhau trên nền một bối cảnh chính trị phức tạp. Nếu tiểu thuyết của Kundera mang tính chỉ trích, châm biếm chính quyền Séc và Liên Xô, với những kẻ sẵn sàng bán rẻ lương tâm để được sống bình an, thì bộ phim của Philip Kaufman xoáy sâu hơn vào tình yêu, vào việc lột trần cách yêu của mỗi nhân vật để ta thấy trong đó không chỉ sự cuồng nhiệt, say mê mà còn là lối sống có phần bất tuân đạo đức khó có thể chấp nhận ở bất cứ xã hội nào của những cánh chim truy cầu sự tự do cực hạn trong tình yêu.

Tereza thể hiện sự dè dặt và ngây thơ trước những người yêu nồng cháy như Tomas và Sabina

Cả hai tự cản trở mình đi tìm hạnh phúc thực sự, họ muốn những gì thoáng qua, họ sợ bị neo lại. Sabina mãi mãi không dám đậu xuống một bờ bến nào, còn Tomas, may mắn có Tereza, anh cuối cùng cũng đã được nhảy trong một điệu nhạc hạnh phúc. 

Cái kết của phim được đạo diễn xử lý khéo léo, những cảnh cắt không tiết lộ thực sự chuyện gì. Nó dừng lại ở lưng lửng như mong mỏi bi kịch cuối cùng không xảy ra...

Những góc máy xuất sắc thể hiện được bản thể của nhân vật

Đời nhẹ khôn kham có rất nhiều cảnh khoả thân nhưng không dung tục, thay vào đó nhờ vào những góc máy tuyệt đẹp của nhà quay phim huyền thoại Sven Nykvist, những hình ảnh khoả thân lột tả được chân thật bản chất con người, sự đối lập của Tereza và Sabina, một tâm hồn e ấp và có phần ngây thơ với một tâm hồn dạn dĩ, mạnh bạo và quyết liệt sống.

Đời nhẹ khôn kham phô diễn chất hiện sinh chủ nghĩa với những nhân vật vô định và giàu chất thơ, cộng với những khung hình với bối cảnh được sắp đặt xuất sắc.

Phim không chỉ hấp dẫn về mặt câu chuyện mà còn mang đến vẻ đẹp khó cưỡng về mặt thị giác. Những diễn viên đã hoàn thành tốt vai diễn của mình, từ Daniel Day-Lewis đến Juliette Binoche, cả hai đều là tượng đài của nhiều thế hệ diễn viên.

TTO - Được đánh giá cao nhưng vì kết thúc không có hậu và luôn mang một nỗi dày vò đầy ám ảnh, mà những tác phẩm này không số đông khán giả nhớ đến.