Kết quả khảo sát cho thấy có thể người ủng hộ độc lập sẽ phải thất vọng - Ảnh: AFP

Theo BBC, vùng lãnh thổ này có dân số là 269.000 người, chủ yếu là người dân tộc bản địa và người châu Âu. Lãnh thổ này cung cấp 1/4 nguyên liệu niken - một thành phần quan trọng trong thiết bị điện tử - và đảm bảo một chỗ đứng chiến lược cho Pháp ở Thái Bình Dương.

Theo AFP, khoảng 175.000 người đủ điều kiện đi bầu sẽ tham gia cuộc bỏ phiếu ngày 4-11. Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy phần lớn người dân ủng hộ ở lại với Pháp.

Có những ý kiến lo ngại cuộc trưng cầu ý dân có thể làm tăng căng thẳng và bất đồng giữa người dân Kanak bản địa ủng hộ độc lập và người da trắng có xu hướng ngược lại.

Điều này từng xảy ra trong quá khứ với nhiều cuộc xung đột bạo lực đẫm máu vào những năm 1980 với ít nhất 70 người chết và là lý do ra đời của Hiệp ước Noumea Accord năm 1988. Theo đó, Pháp sẽ không đưa ra các chỉ thị trực tiếp nào cho và năm 1998 sẽ tổ chức trưng cầu ý dân về độc lập. Tuy nhiên, cuộc bỏ phiếu này bị dời lại 20 năm, đến năm 2018.

Nhiều cuộc tuần hành của những người ủng hộ độc lập đã diễn ra. Họ vẫy cờ Kanak và gọi tên "Kanaky" - tên họ đặt cho New Caledonia và kêu gọi người Kanak bỏ phiếu ủng hộ quyền tự quyết.

Tuy nhiên, người dân tộc bản địa lại chiếm ít hơn 50% số cử tri, một số cũng ủng hộ không tách khỏi Pháp, một phần vì khoản tiền 1,5 tỉ USD mà Pháp cấp cho đảo này mỗi năm. "Tôi không chắc chúng tôi có đủ số phiếu để có thể độc lập khỏi Pháp hay không", ông Marc Gnipate, 62 tuổi, đã về hưu,cho biết.

Các cuộc thăm dò cho thấy từ 63 - 75% cử tri phản đối tách khỏi Pháp. Nhưng cũng theo Hiệp ước Noumea, nếu người dân không đồng ý độc lập khỏi Pháp trong cuộc bỏ phiếu này, họ vẫn có thể tổ chức hai cuộc trưng cầu trước năm 2022.

Dự kiến, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ có bài phát biểu trên truyền hình sau khi có kết quả bầu cử vào 19h (giờ Việt Nam) ngày 4-11.

Quan điểm của ông đứng về phía số đông qua lời phát biểu trong một chuyến viếng thăm Noumea hồi tháng 5 rằng "Pháp sẽ bớt đẹp khi không có New Caledonia".

Hiện ở New Caledonia vẫn tồn tại bất bình đẳng rõ rệt đối với người bản địa, bất chấp nỗ lực của chính phủ mang lại cân bằng kinh tế ưu đãi cho người Kanaks. Trong các bộ lạc, không ai có lương hay thu nhập bằng tiền. Cộng đồng người Kanak có tỉ lệ bỏ học, thất nghiệp cao và sống trong những ngôi nhà tồi tàn.

TTO - Khi tàu kiểm ngư KN 490 tổ chức lễ tưởng niệm các liệt sĩ hi sinh ở vùng biển Gạc Ma, bà Nguyễn Thị Thu - kiều bào Pháp đã kềm lòng để tiếng khóc của mình không bật lên thành tiếng.