Suy thoái kinh tế với những đợt cắt giảm không thương tiếc diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, khiến nhiều người cho rằng không nên tin vào câu "công ty chúng ta là đại gia đình". Nhưng thực tế có không ít doanh nghiệp đãi ngộ tốt với lao động lâu năm.

Tặng vàng, thưởng thâm niên cho lao động lớn tuổi

Doanh nghiệp có những người lao động làm việc lâu năm, 10-20 năm, thậm chí 25-30 năm cũng có nghĩa là doanh nghiệp đã có thể đứng vững và tồn tại lâu năm. Sự tồn tại dài lâu đó có sự gắn bó, nỗ lực của những người lao động lâu năm.

Đó là cách nhìn của nhiều lãnh đạo doanh nghiệp khi họ chọn cách đối đãi với người lao động làm việc lâu năm tại doanh nghiệp của mình, nhất là khi doanh nghiệp đạt được thêm những thành tựu trong mỗi chặng đường phát triển.

Không tìm cách cắt giảm lao động lớn tuổi và ưu tiên tuyển lao động trẻ, có những doanh nghiệp tặng vàng, thưởng tiền thâm niên như một sự trân trọng sự gắn bó, đóng góp của người lao động suốt 10-20 năm.

Bà Nguyễn Thị Thùy Vân - chủ tịch công đoàn Công ty Long Rich (TP Thủ Đức, TP.HCM) - cho biết trong năm 2023, khi công ty có đến 6 tháng không có đơn hàng và cả những năm dịch bệnh, công ty vẫn duy trì truyền thống tặng 1 chỉ vàng cho người lao động có 10 năm làm việc trở lên.

"Có nhiều trường hợp người lao động đã nghỉ hưu nhưng vì hoàn cảnh khó khăn cần việc làm, công ty vẫn bố trí họ làm những công việc như lao công, bảo vệ… để họ vẫn có thu nhập trang trải, cho đến khi họ không còn khả năng làm việc nữa", bà Vân cho biết thêm.

Ngoài Long Rich, Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (quận Bình Tân, TP.HCM) cũng tặng 1 chỉ vàng cho người lao động có 10 năm làm việc trở nên. Một số doanh nghiệp khác như Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM, Công ty TNHH Bao bì ALPHA Việt Nam… có khoản tiền thưởng thâm niên 5-10 triệu và có thể có thêm voucher nghỉ dưỡng, ăn tối để tri ân lao động lâu năm.

Đồng thời những công ty như PouYuen, Long Rich còn thưởng Tết tăng dần cho người lao động theo số năm làm việc của họ với công ty, làm càng lâu năm thì mức thưởng càng cao.

Tại Công ty Mi Hồng - một doanh nghiệp kinh doanh vàng với tuổi đời 35 năm tại TP.HCM, lãnh đạo công ty cho biết người lao động công ty đang già hóa khi có nhiều người lao động làm việc lâu năm.

"Có nhiều người lao động làm việc gắn bó với công ty từ khi còn trẻ và đã như người nhà. Công ty rất ít khi tuyển dụng. Dù rằng nếu trẻ hóa bộ máy, chúng tôi hoàn toàn có thể đi nhanh hơn, nhưng tôi không chọn cách làm chỉ biết lợi cho chính mình. Đổi lại, tôi tự hào vì luôn có nhân viên đứng đằng sau trong những giai đoạn khó khăn", ông Nguyễn Tu Mi - giám đốc Công ty Mi Hồng - chia sẻ.

Những năm sau dịch COVID-19, công ty còn trích ra 400 triệu đồng tặng sổ tiết kiệm cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời xây dựng nhà hưu trí dành cho người lao động không có khả năng thuê nhà. Nhân viên mới từ tỉnh lẻ nên không có chỗ ở cũng được công ty hỗ trợ.

Lao động chây ì, thái độ công thần sẽ bị đào thải

Kinh tế khó khăn, việc đào thải, cắt giảm của doanh nghiệp diễn ra phổ biến hơn khiến nhiều người lâm cảnh mất việc và sau đó là khó khăn xin việc làm mới, nhất là những người đã U40, U50.

Nếm trải khó khăn và cả cảm giác không hề dễ chịu vì hai chữ "sa thải", dưới những bài viết về chủ đề này, không ít bình luận của bạn đọc mang cái nhìn tiêu cực về mối quan hệ công ty - người lao động.

Họ đồng tình rằng "công ty được sinh ra để kiếm lợi nhuận, không tạo ra lợi nhuận thì cắt hết. Không có tình thương gì ở đây đâu! Chỉ tiền là tôn chỉ". Người lại quan niệm "người lao động đi làm đơn giản là bán sức lao động, công ty mua sức lao động, thuận mua vừa bán, được giá thì mua".

Tuy nhiên hơn phân nửa ý kiến bạn đọc lại lựa chọn một tâm thế tích cực hơn:

- Đại gia đình, không ở lời nói mà bằng hành động của lãnh đạo, bằng chính sách từng công ty.

Không phải biên chế Nhà nước mà suốt đời đủng đỉnh, năng suất kém, thu nhập ít. Không chịu học hỏi, nỗ lực, không toàn tâm toàn ý là bị đào thải ngay.

Đại gia đình hàm nghĩa là mối quan hệ thân tình, bình đẳng, không bao gồm nghĩa vụ phải lo cho nhau cả đời, nếu không làm tốt công việc của mình.

- Nếu chỉ chăm chăm vào lương hay cách nghĩ công ty là công ty, chứ với bản thân thì có gì phải bận tâm thì làm sao mà làm việc được.

Đồng thời khi bạn đã có cách so sánh thiệt hơn thì chắc chắn không bao giờ tiến bộ dù có chuẩn bị cho mình lối đi nào đi nữa. Tôi đã làm 27 năm với công ty, hiện vẫn đang làm và năm nay 57 xuân.

Trong khi đó, bạn đọc Thân Đinh cho rằng nếu khi đi làm luôn cố gắng thì sau một thời gian người ta sẽ có kiến thức, bản lĩnh. Khi đó thì sức khỏe có thể giảm nhưng quản lý lại giỏi thêm.

"Các công ty luôn cần những người như vậy. Còn họ cho nghỉ những người chai ì, chỉ tới tháng lãnh lương, hoặc thái độ công thần...", bạn đọc này nêu quan điểm.

Bạn đọc tên Phong thì đúc kết về việc đi làm phải luôn với một tinh thần trách nhiệm cao: "Có câu này ở công ty tôi thấy rất hay: Hãy làm việc như một ông chủ, bạn sẽ thành ông chủ trong tương lai. Làm việc với tâm thế như thế nào thì tương lai của bạn sẽ ứng với cuộc đời của bạn giống như vậy".

Đừng bao giờ tin câu 'công ty chúng ta là đại gia đình'?

"Đồng ý là đi làm công ty thì nên nỗ lực, cố gắng, nhưng nên chừng mực và cần phải có sự nghiệp khác của riêng mình làm đường lui nếu chẳng may trục trặc".