Thời gian qua, Sở Kế hoạch - đầu tư TP.HCM có nhiều thay đổi để rút ngắn thủ tục đăng ký kinh doanh. Trong ảnh: đại diện doanh nghiệp làm thủ tục trả hồ sơ qua bưu điện, tại sở này vào chiều 27-6 - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong khẳng định TP.HCM xem DN và nhà đầu tư là đối tượng cần được hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất chứ không chỉ là đối tượng để quản lý. “Vì sự phát triển của DN cũng chính là sự phát triển của TP” - ông Phong nói.

DN Việt lo bị loại trên sân nhà

Tại hội nghị, ông Vũ Đức Giang, chủ tịch Hiệp hội Dệt may VN, cho biết các DN dệt may đang đẩy mạnh cổ phần hóa nhưng quá trình này bộc lộ điểm yếu lớn là thiếu nguồn lực quản trị, không có trường đào tạo thiết kế thời trang bài bản.

“Ngay TP.HCM là trung tâm của dệt may nhưng cũng không có chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu”, ông Giang nói.

Do đó, ông Giang đề nghị một loạt giải pháp hỗ trợ DN dệt may, như xây dựng trung tâm thiết kế thời trang, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp dệt may nói riêng và các ngành khác, xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu về dệt may...

“Đặc biệt, các DN rất ức chế vì cứ bị kiểm tra liên tục, TP cần xây dựng bộ quy chuẩn tiêu chuẩn, theo đó sáu tháng hay một năm mới tổ chức kiểm tra một lần”, ông Giang đề xuất.

Chủ tịch Hiệp hội Da giày - túi xách VN Nguyễn Đức Thuấn thừa nhận các DN trong ngành “chỉ lo cắm đầu làm mà thiếu chú trọng về nghiên cứu phát triển”, đồng thời khẳng định muốn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, TP phải trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển sản phẩm và nguyên phụ liệu, tạo sân chơi cho DN.

Trong khi đó, bà Vũ Kim Hạnh, chủ tịch Hội DN hàng VN chất lượng cao, cho biết ngay cả các DN có thực lực trên thị trường nhưng “cứ gặp nhau là nói khó khăn về hệ thống phân phối”, đầu ra của sản phẩm. Bởi thị trường bán lẻ nội địa đã bị các đại gia ngành bán lẻ thế giới thâu tóm, hàng Việt đang bị đẩy từ đầu kệ xuống cuối kệ và có nguy cơ bị đẩy ra khỏi các hệ thống bán lẻ lớn.

Theo bà Hạnh, đây cũng là vấn đề mà việc cải cách thể chế lần này cần tập trung sát sao.

Dẫn trường hợp người Thái, bà Hạnh cho biết một vòng tròn liên kết giữa các bộ ngành quản lý thương mại, các DN lớn, các ngân hàng và các DN vừa và nhỏ đã được xây dựng, trong đó mỗi chủ thể đều được phân quyền rõ. Chẳng hạn, các tập đoàn bán lẻ lớn phải đưa các DN nhỏ và vừa vào các hệ thống.

Phải chế tài người “đẻ” giấy phép con

Cũng tại hội nghị, ông Phạm Phước Long (đại diện một DN) cho rằng có quá nhiều thủ tục gây cản trở hoạt động của DN. Thủ tục hải quan đã cải tiến nhưng cần tăng cường hải quan điện tử, định lượng ra là mấy ngày chứ không quy định chung chung.

“Ngoài 267 điều kiện kinh doanh luật đưa ra, có còn giấy phép con nào nữa hay không?”, ông Long đặt câu hỏi.

Ông Nguyễn Anh Kiệt (đại diện một DN sản xuất hóa chất) phản ảnh nghị quyết của Chính phủ quy định chỉ được thanh tra, kiểm tra tối đa một lần/năm, nhưng chỉ riêng cơ quan phòng cháy chữa cháy đã kiểm tra DN này đến bốn lần trong một năm.

“Luật khác, nghị định khác và thực tế còn khác nữa nên DN chẳng biết đâu mà lường” - ông Kiệt nói.

Ông Phạm Trọng Nhường, phó thường trực Hiệp hội DN tỉnh Tiền Giang, cho rằng có quá nhiều giấy phép con, VCCI đang đề xuất xóa bỏ nhiều giấy phép con nhưng vẫn còn hàng ngàn giấy phép con khác gây không ít khó khăn cho DN.

“Dư luận lên án nhiều về giấy phép con nhưng chưa có hình thức xử lý. Ai đề xuất giấy phép con gây cản trở phát triển kinh tế đất nước phải bị xử lý nghiêm” - ông Nhường nói.

Một số chuyên gia cũng cho rằng DN Việt đang gánh chịu ba rủi ro, gồm rủi ro về thị trường, chính sách và người làm công vụ.

“Không có đất nước nào có hai giấy chứng nhận đầu tư rồi lại phải có thêm giấy chứng nhận thành lập DN. Cái gì không cần bỏ bớt đi”, một chuyên gia nói. Theo vị này, chính sách cũng phải công khai minh bạch, thay vì trở thành công cụ cho công chức làm khó, nhũng nhiễu DN.

Trao đổi tại hội nghị, ông Vũ Tiến Lộc, chủ tịch VCCI, cho biết ngoài 267 điều kiện được quy định theo Luật đầu tư mới, các bộ ngành không được đưa ra quy định nào khác. Tuy nhiên, 7 luật chuyên ngành vẫn được ban hành điều kiện. “Tôi đang đề xuất bỏ cái này bởi nhiều quy định không cần thiết và cản trở hoạt động của DN”, ông Lộc cho biết, đồng thời ủng hộ đề xuất phải có chế tài các đơn vị đưa ra các chính sách cản bước phát triển của DN.

“Thủ tướng cũng đã quy trách nhiệm rõ ràng, bộ ngành nào ra điều kiện vô lý thì bộ trưởng ngành đó sẽ phải chịu trách nhiệm”, ông Lộc cho biết thêm.

Cũng theo ông Lộc, mục tiêu của việc thanh tra, kiểm tra là phát hiện và ngăn chặn vi phạm pháp luật chứ không phải tìm sai phạm để trừng trị. Nghị quyết của Chính phủ đã nói rõ chỉ thanh tra, kiểm tra một lần/năm, không làm khổ DN.

"Phải tin DN và trao niềm tin cho DN khi ban hành các quyết sách”, ông Lộc nói.