Các hiệp định này vừa mở ra nhiều cơ hội mới cho các ngành kinh tế nhưng cũng sẽ hạn chế quyền bảo hộ các ngành sản xuất trong nước.

Đây là vấn đề được nhiều chuyên gia nhấn mạnh tại hội thảo “Không gian chính sách hỗ trợ các ngành kinh tế còn lại gì sau các hiệp định thương mại tự do” diễn ra ngày 1-6 tại TP.HCM.

Tham gia các FTA, Việt Nam sẽ phải cắt giảm thuế quan về 0% ở hầu hết các mặt hàng với khoảng 50 nước có quan hệ thương mại hiện nay.

Lĩnh vực đầu tư cũng vậy, chúng ta cũng phải cam kết với các nước về các điều kiện kinh doanh và đầu tư theo thông lệ quốc tế.

Trong bối cảnh ấy, không gian chính sách hỗ trợ các ngành kinh tế trong nước bằng thuế quan, phi thuế quan và các chính sách về đầu tư hầu như sẽ rất hẹp.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, chúng ta vẫn có thể bảo vệ sản xuất nội địa bằng hàng rào kỹ thuật, biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ; hỗ trợ tín dụng cho sản xuất hàng công nghiệp (như thưởng xuất khẩu), hỗ trợ công nghệ hoặc áp dụng các biện pháp phân biệt đối xử về đầu tư để tạo ưu thế cho doanh nghiệp nội địa.

Nhưng khi áp dụng các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước cũng đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp này xuất khẩu sang thị trường nước khác thì có thể bị hiệp hội các doanh nghiệp tại nước đó kiện về việc được trợ giá, hay bán phá giá. Chính vì thế, doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị tâm lý để có thể đương đầu với những khó khăn này.

Mặc dù có thể bị kiện, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc chúng ta không hỗ trợ các doanh nghiệp, bởi kinh nghiệm từ các nước phát triển cho thấy họ cũng vẫn hỗ trợ, bảo hộ các sản phẩm trong nước, mặc dù biết rằng doanh nghiệp nước mình có thể sẽ bị kiện.

Tại các cuộc hội thảo gần đây, khi bàn về sự chuẩn bị của các doanh nghiệp Việt Nam trước quá trình hội nhập, các chuyên gia trong và ngoài nước đều cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam sẽ gặp phải nhiều trở ngại do phòng vệ thương mại. Vì vậy, các doanh nghiệp cần nắm vững luật, sẵn sàng theo đuổi các vụ kiện thương mại để bảo vệ quyền lợi của mình.

Ngoài ra, để các chính sách của Nhà nước ban hành sát với thực tế và hỗ trợ được các doanh nghiệp trong nước thì vai trò của các hiệp hội là rất quan trọng. Đây là nơi điều hòa, nói tiếng nói vì lợi ích chung cho cả các doanh nghiệp thành viên.