Đoàn kết, có dễ không?

Mấy phát đạn nổ ra ở khu chợ phiên nông sản hạt Butler (bang Pennsylvania) chiều tối thứ bảy 13-7 đã gây chấn động cả thế giới. May mắn thay, ông Trump chỉ bị xước tai chảy máu. Nhưng câu hỏi dấy lên sau đó là khó tránh: "Chính trường Mỹ nhứt định cứ phải bạo lực hay sao?".

An ninh ở đâu mà để thiên hạ vác súng đi ngời ngời?

Phải có người chịu trách nhiệm vụ cựu tổng thống Trump bị bắn tại một cuộc vận động tranh cử giữa thanh thiên bạch nhật. Tất nhiên, Sở Mật vụ (Secret Service) đặc trách bảo vệ yếu nhân phải trả lời đầu tiên. 

9h tối cùng ngày, tức gần ba tiếng sau vụ nổ súng, cơ quan này ra thông báo ngắn gọn: "Trong cuộc vận động tranh cử của cựu tổng thống Trump ở Butler, Pennsylvania, vào khoảng 6h15 chiều 13-7, một nghi phạm đã bắn nhiều phát súng về phía sân khấu từ vị trí trên cao bên ngoài địa điểm tổ chức cuộc vận động tranh cử". 

"Nhân viên Mật vụ Hoa Kỳ đã vô hiệu hóa kẻ nổ súng, hiện đã chết. Mật vụ Mỹ nhanh chóng phản ứng bằng các biện pháp bảo vệ và cựu tổng thống Trump vẫn an toàn. Một khán giả thiệt mạng và hai khán giả bị thương nặng. Sự việc hiện đang được điều tra và Sở Mật vụ đã thông báo cho FBI".

Không biết có phải do tính sơ sài của thông báo này, trong khi báo chí Mỹ đã loan đầy đủ chi tiết nghi phạm là Thomas Crooks, một thanh niên 20 tuổi sống ở Bethel Park, Pennsylvania, được cho là đã bắn 8 viên đạn bằng tiểu liên AR-15 từ nóc một tòa nhà gần đó, nên đã xuất hiện nhiều chê trách Sở Mật vụ không làm hết trách nhiệm. 

7h sáng hôm sau 14-7, Sở Mật vụ ra thông báo thanh minh: "Tin nói một thành viên trong nhóm an ninh của cựu tổng thống đã yêu cầu tăng cường lực lượng bổ sung, song Sở Mật vụ hoặc Bộ An ninh nội địa đã từ chối là hoàn toàn sai sự thật. Trên thực tế, gần đây Sở Mật vụ đã bổ sung thêm nguồn lực và đội ngũ bảo vệ cho an ninh của cựu tổng thống".

Sở Mật vụ còn bị chỉ trích tại sao khi vụ nổ súng diễn ra, bên trong tòa nhà nghi phạm Crooks đã leo lên và nổ súng đang có ba tay súng bắn tỉa, nhưng họ cứ ở miết trong đó mà không chịu leo lên nóc nhà canh giữ. 

Câu trả lời của Sở Mật vụ là do mái nhà dốc quá! Báo hại tờ New York Post chạy tít chọc quê: "Sếp Sở Mật vụ đổ lỗi "mái dốc" nên không đưa đội bắn tỉa vào tòa nhà mà kẻ ám sát Trump nấp". 

Có thể mở ngoặc đơn: video vụ bắn ông Trump cho thấy hai nhân viên an ninh địa phương canh vòng ngoài chỉ dừng ở góc khán đài, mà không di chuyển vào giữa phụ che chắn lúc các nhân viên mật vụ bao quanh ông Trump, nên ông này vẫn thò cái đầu trên vai họ. Một hồng tâm để ngỏ...

Không chỉ Sở Mật vụ bị chỉ trích mà cả Tổng thống Joe Biden cũng hứng chịu búa rìu dư luận, đến nỗi 2h chiều 14-7 ông Biden phải họp báo chỉ để giải thích rằng ông Trump, với tư cách cựu tổng thống và ứng viên của Đảng Cộng hòa, nhận được mức độ an ninh cao hơn, và ông đã nhất quán chỉ đạo Sở Mật vụ cung cấp mọi nguồn lực, năng lực và biện pháp bảo vệ cần thiết cho ông Trump.

Thông điệp kỳ lạ của ông chủ Nhà Trắng

8h13 tối 13-7, tức hai giờ sau vụ nổ súng, từ Sở Cảnh sát thị trấn Rehoboth Beach (bang Delaware), ông Biden có đôi lời với báo chí. Ông cho biết đã hỏi thăm ông Trump, song ông ấy đang kẹt khám bác sĩ, nên sẽ gọi lại sau. 

Ông không giấu giếm cảm xúc trước âm mưu ám sát bất thành: "Thiệt là bịnh hoạn! Đó là lý do tại sao chúng ta phải đoàn kết đất nước. Chúng ta không thể cho phép điều này xảy ra, không thể để như thế này được. Chúng tôi sẽ không tha thứ cho chuyện này". 

Có thể nhứt trí với ông rằng mưu sát một chính khách, trong trường hợp này là chính khách đối lập hàng đầu sẽ ra tranh cử tổng thống, quả là "bịnh hoạn", vậy mà lại xảy ra ngay giữa thành trì dân chủ Mỹ.

2h chiều hôm sau 14-7, về lại Nhà Trắng, ông Biden họp báo, tiếp tục thông điệp tối hôm trước: "Ở Mỹ không có chỗ cho kiểu bạo lực này... Một vụ ám sát đi ngược tất cả những gì quốc gia chúng ta bảo vệ. Đó không phải là chúng ta, không phải là nước Mỹ". 

Có vẻ như tối hôm trước, sau khi có tin ông Trump bị mưu sát, ông Biden đã được một cố vấn truyền thông gợi ý chủ đề "không có chỗ cho bạo lực" cùng khái niệm "quốc gia" trong các phát biểu. Ông Biden cũng nói thêm: "Đoàn kết là mục tiêu khó đạt nhất, nhưng không có gì quan trọng hơn điều đó lúc này - đoàn kết".

Đến 8h tối cùng ngày, ngay "giờ vàng" của truyền hình, ông Biden trực tiếp lên tiếng với dân chúng Mỹ qua thông điệp với quốc dân. 

Thay vì nói tới vụ nổ súng khiến cả thế giới xôn xao và hỏi thăm ông Trump, ông Biden mở đầu bằng lời kêu gọi "lạc lõng" với tình hình: "Tôi muốn nói chuyện với quý vị tối nay về sự cần thiết phải giảm nhiệt độ trong chính trị và nhớ rằng, dù có thể bất đồng quan điểm, chúng ta không phải là kẻ thù".

Điều gì đã khiến ông tổng thống nghĩ rằng xã hội Mỹ hiện đang có xu hướng nhìn nhau là kẻ thù? Câu trả lời ông đưa ra ở phần sau thông điệp với quốc dân: "Đại hội đảng Cộng hòa sẽ bắt đầu ngày mai. Chắc chắn họ sẽ chỉ trích thành tích của tôi và đưa ra cái nhìn của riêng họ cho đất nước". 

Bận tâm lớn nhất của ông hiện không còn là vụ nổ súng tối hôm trước, mà là cuộc bầu cử tháng 11, và cho tới 8h tối 14-7 đó, ông vẫn còn ý định tiếp tục tranh cử: 

"Tất cả chúng ta đang phải đối mặt với thời kỳ thử thách khi cuộc bầu cử đang đến gần. Được mất càng cao, thì tình cảm càng dữ dội... Chúng ta so sánh và đối chiếu tính cách của ứng cử viên, hồ sơ, các vấn đề, chương trình nghị sự, tầm nhìn cho nước Mỹ. Ở Mỹ, chúng ta giải quyết khác biệt tại thùng phiếu, bằng lá phiếu chớ không phải bằng viên đạn".

Ông cũng thòng thêm: "Bạo lực chưa bao giờ là câu trả lời, dù là chuyện thành viên quốc hội của cả hai đảng trở thành mục tiêu trong vụ nổ súng, hay đám đông bạo lực tấn công Điện Capitol ngày 6-1 (năm 2021), cuộc tấn công tàn bạo nhằm vào phu quân của cựu chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, những đe dọa với các quan chức bầu cử, âm mưu bắt cóc một thống đốc đương nhiệm hay âm mưu ám sát Donald Trump".

Có vẻ như có hai Donald Trump trong đầu ông Biden: một suýt lãnh đạn và một cầm đầu chính biến; mà Donald Trump chính biến mới là trường kỳ ám ảnh! Mà như vậy lại đi nói chuyện đoàn kết, e là hơi khó.■