Phóng to

Anh Trần Mỹ Vỹ (thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Đơn Dương) nhổ bỏ gần 1ha cà chua đang ra quả - Ảnh: Mai Vinh

Vụ việc khởi nguồn từ 26 vườn ươm tại huyện Đơn Dương đã đưa giống cà chua Nato xuất xứ từ Trung Quốc, chưa từng trình diễn hay hội thảo đầu bờ... ra bán cho nông dân với diện tích trồng hơn 50ha.

Bà Đỗ Thị Ánh Tuyết, chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Thạnh Mỹ (huyện Đơn Dương), kể rằng hơn 10 năm nay đất Đơn Dương nổi tiếng là vùng trồng cà chua hàng đầu của tỉnh Lâm Đồng với trái to tròn, đỏ bóng và cứng chắc chủ yếu từ giống cà Anna. Thế nhưng, từ vụ cà năm nay khi nhiều hộ dân chuyển sang trồng giống cà chua Nato đã cho kết quả hoàn toàn trái ngược.

Ông Lưu Kim Sơn (phó chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Thạnh Mỹ) là người trồng loại giống mới Nato cho biết quả rất nhỏ, chỉ bằng 2/3 cà chua giống Anna. Chưa kể cà có màu vàng chứ không đỏ lại mềm nên khó vận chuyển xa. “Cà chua giống Nato không đáp ứng được tiêu chí chọn mua mà thương lái áp dụng nên giá rất thấp, cụ thể cà Anna bán 9.000 đồng/cây trong khi cà Nato chỉ bán được 3.000 đồng/cây (thấp hơn chi phí sản xuất 1.500 đồng/cây)” - ông Sơn buồn bã nói.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Hương (xã Ka Đơn, huyện Lạc Dương), người trồng giống cà Nato, cho biết lỗ tổng cộng khoảng 200 triệu đồng, chưa kể tiền thuê lao động nhổ để giải phóng đất. Thương lái trong tỉnh từ chối mua, bà Hương nhờ người quen ở TP.HCM tìm người mua nhưng thương lái lên tới nơi lại không buồn ngã giá, chỉ lắc đầu rồi về. Theo ông Dương Đức Đại, phó chủ tịch UBND huyện Đơn Dương, không khí bi đát bao trùm những buổi họp dân để giải quyết đơn khiếu nại liên quan đến việc mua giống này bán giống nọ. “Thiệt hại không nhỏ, một năm chỉ có hai vụ cà chua vào mùa nắng là nông dân lời nhiều, còn lại mưa trắng đất làm ăn được gì, có người nói phải bán đất để trả nợ” - ông Đại nói.

Theo hướng dẫn quy trình phổ biến giống từ Sở NN&PTNT tỉnh Lâm Đồng, khi phổ biến giống mới, đơn vị phân phối giống phải thực hiện trồng biểu diễn, hội thảo đầu bờ, tập huấn kỹ thuật canh tác cho nông dân. Trong trường hợp này, đại lý cung cấp giống Nato độc quyền tại huyện Đơn Dương là bà Bùi Thị Nguyệt (thị trấn Thạnh Mỹ) đã bỏ qua tất cả giai đoạn trên, nhưng vẫn phổ biến giống Nato trên diện tích đất trước đây vốn chỉ trồng giống cà chua Anna. Bà Nguyệt thừa nhận là người cung cấp 50kg hạt giống Nato với khoảng 1,7 triệu cây giống cho các vườn ươm.

Ông Trần Văn Thông, chánh thanh tra Sở NN&PTNT Lâm Đồng, cho rằng trong vụ việc này các vườn ươm đã âm thầm đánh tráo giống gây thiệt hại cho nông dân. Chưa kể các nhà vườn còn kiếm lợi nhuận “khủng” từ vụ này, bởi hạt giống Nato giá chỉ 32 triệu đồng/kg, còn hạt giống Anna giá 42 triệu đồng/kg, nhưng khi ươm thành cây giống thì bán giá ngang nhau.

Đáng chú ý, trên bao bì giống cà chua Nato do Công ty TNHH thương mại hạt giống và nông sản Phù Sa (TP.HCM) ghi cùng lúc hai xuất xứ của hạt giống: Hong Kong (Trung Quốc) và Thái Lan. Ông Trần Cao Đại, giám đốc Công ty Phù Sa, giải thích giống Nato sản xuất tại nhiều quốc gia do Công ty Enza Zaden cung cấp. “Lô hàng gặp trục trặc tại huyện Đơn Dương đáng lẽ nhập từ Thái Lan nên tôi in sẵn nhãn đề xuất xứ Thái Lan, tuy nhiên khi nhà cung cấp chuyển hàng Trung Quốc về tôi mới làm thêm nhãn phụ xuất xứ là Hong Kong”.

Hiện cơ quan thanh tra Sở NN&PTNT Lâm Đồng đã yêu cầu đại lý cung cấp giống là bà Bùi Thị Nguyệt phối hợp với chính quyền địa phương đền bù thiệt hại cho nông dân.