Thấy rõ mỡ lắng đọng trên bề mặt gan. Ảnh: chizaridiet.com

Gan nhiễm mỡ là tình trạng do nhiều nguyên nhân gây ra. Vì vậy, trước tiên phải biết do nguyên nhân gì thì trị đúng nguyên nhân đó mới có thể khỏi được. Cũng cần lưu ý rằng, gan nhiễm mỡ không hẳn là do mỡ trong máu cao gây ra, cho nên không phải cứ thấy gan nhiễm mỡ là phải dùng các thuốc làm hạ mỡ trong máu.

Gan nhiễm mỡ do uống rượu bia nhiều và thường xuyên

Khi ngưng rượu bia hoàn toàn, bệnh có thể hồi phục mà không cần phải dùng một thứ thuốc men nào cả. Có chăng là nên uống thêm các thuốc bổ đa sinh tố nhất là Vitamin B1, axit folic vì khi uống rượu lâu ngày sẽ làm tiêu hao các vitamin này.

Gan nhiễm mỡ do béo phì hoặc thừa cân

Biện pháp tốt nhất là tiết chế ăn uống sao cho giảm cân và đạt được một cân nặng "lý tưởng".

Ông bà ta có câu: "Vòng bụng càng dài thì vòng đời càng ngắn" cho nên muốn sống khỏe mạnh thì tốt nhất là đừng để thừa cân. Có nhiều cách tính cân nặng hợp lý cần đạt được. Sau đây chúng tôi đề nghị một cách đơn giản nhất dựa trên công thức tính chỉ số khối của cơ thể (BMI - body mass index): Cân nặng = chiều cao(m)² x 22.

Ví dụ: Một người cao 1,6m thì nên có cân nặng là: (1,6m)² x 22= 56,3 kg , tức là nằm trong giới hạn 56-57 kg.

Việc áp dụng một chế độ ăn kiêng không phải là dễ, vì chúng ta thường xuyên bị "cám dỗ" bởi nhiều "của ngon, vật lạ" và khi phải thay đổi một thói quen ăn uống cũng sẽ làm cho bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Bên cạnh đó, việc giảm cân không thể thực hiện "một sớm, một chiều" mà được, cho nên chế độ ăn uống cần phải áp dụng một cách kiên trì và bền bỉ.

Vấn đề cơ bản để bệnh nhân tuân theo chế độ tiết chế là không nên áp dụng quá cứng nhắc và cưỡng ép quá mức.

- Giảm dần số chén cơm mỗi bữa và ăn "độn" thêm rau quả tươi.

- Giảm chất ngọt và chất béo vì các chất này nếu thừa sẽ được gan chuyển đổi thành mỡ dự trữ.

- Ở giữa các bữa ăn, nếu đói thì có thể ăn thêm một ít trái cây không ngọt lắm như táo, lê, thanh long, cam, ... hoặc một chút yaourt không ngọt hay uống một ly sữa đậu nành không đường.

- Hạn chế các loại thức ăn nhanh (fast-food) vì thường chứa nhiều dầu mỡ.

- Hạn chế các món chiên xào, nên ăn đồ luộc.

- Hạn chế uống rượu bia.

Tùy theo lượng mỡ trong máu có cao hay không mà có thể kết hợp dùng các thuốc làm giảm mỡ trong máu. Khi lượng mỡ trong máu cao thì cần lưu ý các điểm sau đây:

- Ăn thịt nạc (bỏ mỡ). Với thịt heo, vịt, gà thì không nên ăn da.

- Không dùng các thịt chế biến như lạp xưởng, xúc xích vì có nhiều mỡ.

- Tôm, cua biển: Không nên ăn quá 1 lần/tuần.

- Trứng chỉ nên ăn 2-3 quả 1 tuần.

- Tránh các thức ăn chế biến từ gan, óc, cật, bộ đồ lòng của gia súc, phô mai, bơ.

- Hạn chế đồ ngọt, kẹo bánh, nước ngọt có ga,... Tốt nhất là nên uống nước lọc, nước khoáng hoặc trà.

- Ăn nhiều rau xanh, trái cây ít ngọt, thức ăn chứa chất xơ sợi hoặc ít năng lượng như tảo, rong biển, nấm.

Tuyệt đối không được nhịn ăn để rồi bị mệt lả người và không còn sức để làm việc, thậm chí những bệnh nhân không chịu nổi buộc phải ăn bù vào ngày hôm sau. Thật ra, việc giảm cân từ từ vẫn tốt hơn là giảm nhanh và đột ngột rồi sau đó lại tăng cân vọt lên hơn trước.

Ngoài ra, muốn giảm cân hiệu quả cần phải kết hợp một chương trình vận động và tập luyện thể dục như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, tập thể dục nhịp điệu ... để tiêu bớt lượng mỡ dư thừa và tăng cường cơ bắp cho cơ thể.

Gan nhiễm mỡ do tiểu đường

Đa số trường hợp là có béo phì và có tăng chất mỡ trong máu. Vì vậy, chế độ ăn của người tiểu đường có béo phì cũng tương tự như chế độ ăn để chống thừa cân như đã đề cập ở trên.Tuy nhiên, vấn đề cơ bản vẫn là kiểm soát tốt đường huyết thì mới giải quyết được gan nhiễm mỡ.

Nói tóm lại, muốn thực hiện đúng cách vấn đề dinh dưỡng nhiều khi rất khó. Chủ yếu là phải dựa vào ý thức và ý chí của người bệnh có quyết tâm thực hiện hay không, và phải thực hiện một cách bền bỉ. Nếu chỉ áp dụng nhất thời trong một giai đoạn thì không mang lại kết quả gì. Không nên ăn uống cho "sướng miệng" để rồi phải cực nhọc hoặc nhiều khi phải hao tốn tiền của để làm tiêu các chất đã ăn vào.