Điều streaming không có

Khi thành lập năm 1997, Netflix khởi đầu làm ăn bằng DVD.com - dịch vụ cho thuê DVD qua đường bưu điện. Chỉ sau năm đầu tiên, dịch vụ này đã có 239 ngàn người thuê bao tháng, và trong ¼ thế kỷ qua, Netflix đã gửi hơn 5,2 tỉ đĩa đến 40 triệu khách hàng ở Mỹ. 

Nhưng họ sẽ không bao giờ có thể mừng cột mốc 6 tỉ "phong bì đỏ" (cách đĩa được gửi đến tận nhà khách hàng), khi ngày 29-9 tới đây, dịch vụ này chính thức bị khai tử. Lý do rất đơn giản và không khó đoán: "kinh doanh sa sút, tình hình ngày càng khó khăn", theo lời đồng CEO Ted Sarandos. Cho thuê DVD chỉ chiếm 0,6% doanh thu năm 2021 của Netflix.

Với DVD.com, người dùng sẽ vào web, đăng nhập, chọn phim muốn thuê, và vài ngày sau, đĩa phim đó được bưu điện giao đến ngay trước cửa nhà. Chuyện này nghe thật xa lạ giữa thời mọi thứ sẵn có dưới đầu ngón tay, nhưng trước năm 2000, nó thực sự là phép màu. 

Tác giả David Pierce của The Verge ví nó ngang hàng với những kỳ quan của thế giới số: dung lượng dường như vô tận của Gmail, dịch vụ giao hàng sau 2 ngày của Amazon, hay bấm nút một cái là có xe Uber đỗ xịch trước cửa. Tóm lại, đó là những khoảnh khắc mà "công nghệ biến những thứ thường ngày trở nên tốt hơn mãi mãi".

Tin Netflix DVD sắp ngừng hoạt động tạo ra hai kiểu phản ứng trái ngược nhau: số thì ngạc nhiên không ngờ dịch vụ DVD tới giờ mà vẫn còn tồn tại, số khác thì sụt sùi tiếc nuối. Nhưng chúng ta đang sống ở thời streaming, chẳng phải chính Netflix và các đối thủ của nó cũng đang có những kho phim khổng lồ đó sao? 

Những người tiếc thương DVD.com không nghĩ thế, và hình như họ có lý. Các dịch vụ streaming vừa tiện vừa rẻ, nhưng kho phim của chúng kém xa kho của Netflix DVD. Người ta đang khóc cho những kho báu điện ảnh, hàng chục ngàn bộ phim sẽ mất vĩnh viễn vì chỉ còn tồn tại ở dạng vật lý nào đó, chứ đốt đuốc tìm khắp các nền tảng streaming cũng không có (còn trên cõi mạng thì cũng có thể tìm thấy, nhưng lại ở trang phim lậu, web ngầm không biết chừng).

Theo Wired, Netflix có khoảng 100.000 tựa phim cho thuê, gấp nhiều lần thư viện phim cho người dùng streaming ở Mỹ, khoảng hơn 6.200 tựa. Kho phim streaming vừa ít lại vừa hẹp. Muốn xem lại phim những năm 1940 - thập niên vàng của những tác phẩm kinh điển như Citizen Kane, The Third Man, và It's a Wonderful Life - trên Netflix là điều bất khả. Một người mỗi tuần chỉ coi Netflix hai lần thì chưa đầy một năm đã có thể xem hết kho phim thập niên 1990 hiện có streaming (cụ thể là chỉ có 78 phim).

Theo Dan Therriault, biên kịch series First Time Felon của HBO, người muốn xem phim nghệ thuật và phim kinh điển sẽ phải đi nơi khác sau khi Netflix DVD đóng cửa; nhưng có lẽ không có nơi nào để đi, bởi một điều oái oăm: không còn chỗ cho thuê băng đĩa phim nào nữa, vì chính họ đã phải đóng cửa trước làn sóng streaming mà Netflix là một trong những kẻ dẫn đầu!

Theo Pierce, khép lại một lịch sử 25 năm cũng là dịp để Netflix quay lại gốc rễ của mình. Tất nhiên không phải quay lại chuyện giao đĩa qua bưu điện - đó thật sự là ý tưởng lỗi thời. 25 năm trước, Netflix nhận ra có thể làm việc cho thuê DVD tốt hơn, và giờ là lúc họ làm cho việc xem streaming tốt hơn, theo nghĩa để người dùng dễ tìm và dễ xem thứ mình muốn hơn.

Danh sách phim trên các nền tảng streaming có thể làm ta chóng mặt, lướt tới lướt lui cũng không biết chọn gì, và muốn xem đa thể loại, chẳng hạn Marvel, Disney và các phim chính kịch độc quyền của HBO, phải thuê bao vài ba dịch vụ streaming khác nhau. 

Netflix cần một giải pháp hiện đại cho những gì họ đã làm 25 năm trước: người dùng trả ít tiền hơn, lướt danh mục gọn gàng hơn, nhưng luôn có đúng phim mình muốn, giao tận cửa.

Nếu Netflix thất bại, nghĩa là thế giới streaming - mà chính hãng này góp phần dựng xây - không cho phép điều giản dị đó xảy ra, còn nếu thành công, họ sẽ thực sự tạo ra phép màu một lần nữa. Thách thức này, nói đúng hơn, là của cả ngành công nghiệp streaming vậy.