Phóng to

Đường ven biển Ninh Thuận đi qua địa điểm được quy hoạch làm khu tái định cư cho người dân ở thôn Thái An di dời làm dự án nhà máy điện hạt nhân 2 - Ảnh: Văn Kỳ

Để làm hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, hai thôn Vĩnh Trường (xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam) và Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận) phải giải tỏa trắng.

Sống trong ngôi nhà muốn sập!

Tường nhà anh Nguyễn Tho ở thôn Vĩnh Trường đầy những vết nứt dọc ngang, hở cả 10cm, anh phải dùng các nẹp sắt để “níu” lại nhằm chống sập; nền nhà dưới bị sụt lún vỡ cả mảng lớn. Anh Tho cho hay: “Ở gần biển, mỗi lúc có gió to là cả nhà bốn người phải chạy sang nhà bà con ở nhờ vì sợ nhà sập. Nếu không trúng dự án thì tôi đã đập nhà làm lại vì hư nặng quá. Đất đai Nhà nước quy chủ rồi, bây giờ mình sửa nhà nay mai phải di dời mà không được đền bù thì tiền mất tật mang. Nhưng nếu lùi thời gian khởi công nhà máy, lùi thời điểm di dân thì Nhà nước phải có trách nhiệm đảm bảo đời sống cho dân, chúng tôi không thể ở trong ngôi nhà muốn sập như thế này sáu năm tới”.

Ông Nguyễn Thành Du - trưởng thôn Vĩnh Trường - cho biết cả thôn có khoảng 15 ngôi nhà bị nứt, hư như vậy. Ông Du cho biết thêm từ cuối năm 2010, khi việc đo đạc đất đai để quy chủ hoàn thành, việc xây dựng nhà cửa, công trình trong thôn không được phép, nhiều hộ con cái dựng vợ gả chồng không có nhà riêng để ở. Nhiều người nuôi trồng hải sản muốn đầu tư trải bạt trong đìa, mua máy móc về nuôi tôm nhưng vì không biết chính xác khi nào di dời nên chỉ sản xuất cầm chừng, đời sống kinh tế khó khăn. “Tôi đi họp, được biết cả thôn phải dời để lấy mặt bằng làm cảng chuyên dụng đưa vật tư, thiết bị vào làm nhà máy điện hạt nhân. Ban đầu chúng tôi nghe nói năm 2014 sẽ khởi công nhà máy, sau này được tuyên truyền là lùi đến năm 2017, nay thì được tin Thủ tướng nói có thể phải đến năm 2020. Chờ mãi thế này thì dân hoang mang lắm” - ông Du bộc bạch.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Phong - trưởng thôn Thái An - cho rằng tâm lý của người dân ở thôn Thái An từ khi được thông báo phải di dời để nhường đất cho dự án điện hạt nhân thì không dám đầu tư làm ăn nhiều, nay lại chờ thêm sáu năm nữa thì ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế của từng hộ gia đình. “Cách đây hơn hai năm, UBND tỉnh Ninh Thuận đã thông báo không được xây nhà để chuẩn bị di dời, nay lại kéo dài thời gian đến năm 2020 thì quá khó cho dân. Nếu cho dân xây nhà thì cũng không dám xây vì xây rồi cũng đập bỏ chứ không ở lâu dài được. Hơn nữa, phần lớn dân thôn Thái An chưa được sử dụng nước sạch trong khi nguồn nước ngầm ở đây bị nhiễm phèn, người dân phải uống nước mua từ nơi khác...” - ông Phong bày tỏ.

Công tác di dân, tái định cư... vẫn diễn ra bình thường

Ông Nguyễn Mạnh Hùng - phó giám đốc Ban quản lý dự án điện hạt nhân Ninh Thuận - cho biết: “Theo tính toán của Tập đoàn Điện lực VN (EVN) thì có thể cuối năm 2017 hoặc đầu năm 2018 sẽ đổ mẻ bêtông đầu tiên cho lò phản ứng hạt nhân, chính thức khởi công Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 tại thôn Vĩnh Trường. Để làm được điều này thì trước đó khoảng hai năm, tức đầu năm 2016, đã phải khởi công san nền, đào móng, chuẩn bị xây dựng mặt bằng, xây khu phụ trợ xung quanh, làm cảng chuyên dụng... Do vậy, tôi nghĩ công tác chuẩn bị như giải phóng mặt bằng, di dân, tái định cư vẫn nên triển khai đúng kế hoạch trước nay”.

Trong khi đó, ông Đỗ Hữu Nghị - phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận - nói công tác chuẩn bị như giải phóng mặt bằng, di dân, tái định cư vẫn diễn ra bình thường. “Trước mắt, năm 2014 sẽ triển khai xây dựng hai khu nghĩa trang, khu tái định canh... sau đó sẽ tiến hành xây dựng các khu tái định cư. Những công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư làm song song cả hai khu vực xây dựng hai nhà máy” - ông Nghị cho biết.

Nhưng bao giờ sẽ xây dựng các khu tái định cư và di dời dân vào ở? Trả lời câu hỏi này, ông Sử Đình Vinh - trưởng Ban quản lý dự án di dân, tái định cư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận - cho biết ban đang lập dự án, cố gắng trong quý 1-2014 sẽ trình Thủ tướng xem xét, phê duyệt. “Khi Thủ tướng phê duyệt xong dự án di dân, tái định cư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận mới tiến hành kiểm đếm, đền bù, giải phóng mặt bằng” - ông Vinh nói. Khi được hỏi trong dự án dự kiến trình Thủ tướng phê duyệt, thời điểm triển khai thi công các khu tái định cư là khi nào, ông Vinh nói: “Có thể là tháng 12-2014 hoặc đầu năm 2015. Hiện nay, vị trí chính thức xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân chưa được công bố chính thức, chưa xác định ranh giới cụ thể, mới biết vùng quy hoạch chung nên mình cũng phải chờ theo. Do vậy, ranh giới cụ thể để xây hai khu tái định cư cũng chưa chỉ rõ được, tạm thời mới làm công tác đo đạc quy chủ chứ chưa đền bù”.