Sáng 23-11, nêu ý kiến thảo luận về dự án Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy (TP.HCM) đề xuất đưa tài xế xe công nghệ vào nhóm bổ sung tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bởi theo bà Thúy, hiện nay nền kinh tế việc làm tự do (Gig economy) đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam.

Trong đó, tài xế xe công nghệ và giao hàng công nghệ là lực lượng lao động quan trọng trong lĩnh vực này, không ngừng tăng nhanh về số lượng.

Đây còn là giải pháp việc làm tạm thời, linh động đối với lực lượng lao động chính thức trước những biến động của nền kinh tế đang làm tăng tỉ lệ thất nghiệp.

Nghiên cứu tăng tỉ lệ tính mức lương hưu hằng tháng 

Bà Thúy dẫn quy định của Bộ luật Lao động 2019 và cho rằng nhóm đối tượng này về bản chất là có tồn tại quan hệ lao động.

Với tài xế xe công nghệ có thỏa thuận làm việc cho doanh nghiệp vận tải xe công nghệ, có trả lương (dù 2 bên lựa chọn hình thức thanh toán tiền lương căn cứ vào kết quả công việc) và có sự điều hành giám sát (thông qua app do doanh nghiệp vận tải quản lý).

"Các đối tượng này cần được hưởng chính sách hỗ trợ tạo việc làm và bổ sung vào nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế nhằm ứng phó với rủi ro.

Vì vậy, đề nghị Quốc hội tiếp tục nghiên cứu, xem xét bổ sung các đối tượng này vào nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc để có giải pháp đảm bảo an sinh xã hội cho họ", bà Thúy đề xuất.

Về mức lương hưu hằng tháng, bà Thúy đề nghị nghiên cứu tăng tỉ lệ tính mức lương hưu hằng tháng lên để thu hút người tham gia bảo hiểm xã hội ở lại hệ thống an sinh, cụ thể sửa đổi quy định theo hướng.

Cụ thể, mức lương hưu hằng tháng của người lao động… bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại luật này tương ứng với thời gian đóng bảo hiểm xã hội là 20 năm đối với lao động nam và 15 năm đối với lao động nữ, cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2,3%, mức tối đa bằng 79,5%.

Bà cũng đề nghị mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần đối với người lao động có toàn bộ thời gian đóng theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định nên tính bằng bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 15 năm cuối thay vì toàn bộ thời gian, để người tham gia được hưởng mức lương hưu tốt hơn.

Song song đó, để tăng tính hấp dẫn, tạo động lực thu hút tham gia lâu dài, bà đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung các chính sách an sinh như hưởng chính sách chăm sóc dưỡng lão, 100% chi phí điều trị bệnh hiểm nghèo… dành cho nhóm lao động tham gia suốt quá trình đóng bảo hiểm xã hội để tăng tính hấp dẫn của chính quỹ này.

Cân nhắc để bảo đảm tính tương thích, khả thi

Bày tỏ quan điểm tán thành mở rộng đối tượng tham gia bắt buộc, nhưng đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Hà Nam) cho rằng quá trình triển khai cần có những điều chỉnh và có thể cân nhắc để bảo đảm tính tương thích, khả thi.

Bởi, dự luật quy định nhóm người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên thuộc diện tham gia bắt buộc.

Theo bà Hiền, nhiều dự án, công trình ở vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi… ít có điều kiện để người lao động có thể làm việc dài hạn.

Người sử dụng lao động phải huy động lao động nông nhàn theo mùa vụ. Nhưng theo quy định, họ phải đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Mặt khác, việc tham gia trên cơ sở mức lương không cao do chủ yếu làm các công việc đơn giản, hoạt động chân tay từ 3 đến 6 tháng.

"Khi dự án, công trình kết thúc, người lao động lại quay trở về với công việc đồng áng thường ngày và gần như rất ít có cơ hội quay lại tiếp tục tham gia thị trường lao động để có thể đóng bảo hiểm xã hội, kể cả là tham gia tự nguyện", bà Hiền nói.

Do đó, bà đề nghị phân loại và quy định thêm một số điều kiện để cho phép một số trường hợp cụ thể người lao động được lựa chọn nhận tiền công bao gồm cả phần bảo hiểm xã hội để thu nhập được tốt hơn, thay vì phải đóng bắt buộc.

Đại biểu Quốc hội: Không nên cấm rút bảo hiểm xã hội một lần

Theo đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên), bảo hiểm xã hội một lần là quyền lợi chính đáng của người lao động, song cần xem xét điều kiện rút thật thận trọng.