Theo đó, đề văn cuối học kỳ 2 (năm học 2023 - 2024) lớp 10 của Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền, quận Tân Bình, TP.HCM lấy ngữ liệu là bài thơ Không có gì tự đến đâu con. 

Bài thơ của tác giả Nguyễn Đăng Tấn có nội dung như sau:

Không có gì tự đến đâu con

Quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa

Hoa sẽ thơm khi trải qua nắng lửa.

Mùa bội thu phải một nắng hai sương

Không có gì tự đến dẫu bình thường

Phải bằng cả bàn tay và nghị lực

Như con chim suốt ngày chọn hạt,

Năm tháng bao dung, khắc nghiệt lạ kỳ.

Dẫu bây giờ cha mẹ đôi khi,

Có nặng nhẹ yêu thương và giận dỗi.

Có roi vọt khi con hư và có lỗi

Thương yêu con, đâu đồng nghĩa với nuông chiều!

Đường con đi dài rộng biết bao nhiêu.

Năm tháng nụ xanh giữ cây vươn thẳng,

Trời xanh đó nhưng chẳng bao giờ lặng,

Chỉ có con mới nâng nổi chính mình

Chẳng có gì tự đến - Hãy đinh ninh.

Đề văn của Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền có những yêu cầu như sau:

1/ Nhân vật trữ tình trong bài thơ trên là ai? Vì sao anh/chị xác định như vậy?

2/ Chỉ ra những dòng thơ cho thấy "không có gì tự đến" trong đoạn thơ sau:

Không có gì tự đến đâu con.

Quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa

Hoa sẽ thơm khi trải qua nắng lửa.

Mùa bội thu phải một nắng hai sương

Không có gì tự đến dẫu bình thường.

Phải bằng cả bàn tay và nghị lực

3/ Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng trong dòng thơ "Năm tháng bao dung, khắc nghiệt lạ kỳ".

4/ Trời xanh đó nhưng chẳng bao giờ lặng,

Chỉ có con mới nâng nổi chính mình

Anh/chị hiểu thế nào về hai dòng thơ trên?

5/ Từ nội dung bài thơ, hãy viết một đoạn văn (khoảng 4 - 6 dòng) trình bày suy nghĩ của anh/chị về vai trò của tính tự lập đối với tuổi trẻ hiện nay.

Về phần làm văn, đề thi yêu cầu thí sinh hãy viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá bài thơ Không có gì tự đến đâu con.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online tối 25-4, đa số học sinh ở TP.HCM cho biết cảm thấy tâm đắc với đề thi của Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền nên chia sẻ trên mạng xã hội.

M.T., học sinh lớp 10 Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền, nói: "Em cho rằng đề văn này không khó mà cũng không dễ, vừa sức với học sinh lớp 10. Nội dung đề văn khá hay, xuyên suốt một chủ đề là "Không có gì tự đến đâu con". Chủ đề này rất gần gũi với lứa tuổi chúng em nên đọc đề xong, em làm bài một cách hứng thú".

Thót tim với ngữ liệu đề thi văn: Bộ Giáo dục và Đào tạo nói gì?

Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) khẳng định "một vài sự cố không có nghĩa là quy định về yêu cầu chọn ngữ liệu đề thi văn trong công văn 3175 là máy móc".