“Với các chính sách hiện hành, quỹ hưu trí và tử tuất đến năm 2021 thu trong năm không đủ chi trong năm. Để bảo đảm khả năng chi trả, phải lấy từ nguồn kết dư của quỹ. Đến năm 2034, phần kết dư không còn, số chi lớn hơn rất nhiều so với số thu” - bà Chuyền cho hay. Lý do lớn nhất là mức đóng BHXH ở VN thấp, thời gian đóng lại ngắn, số lượng người đóng/người hưởng cũng thấp. “Số người đóng BHXH cho một người hưởng lương hưu ngày càng giảm, nếu như năm 1996 có 217 người đóng BHXH cho một người hưởng lương hưu, con số này giảm xuống còn 34 người vào năm 2000, 19 người vào năm 2004, 14 người vào năm 2007, 11 người vào năm 2009, 9,9 người vào năm 2011 và đến năm 2012 chỉ có 9,3 người đóng BHXH cho một người hưởng lương hưu” - bà Chuyền nói thêm.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Các vấn đề xã hội cũng nêu rõ: “Qua bảy năm thi hành Luật BHXH cho thấy bên cạnh nhiều kết quả đạt được, còn có những tồn tại, đó là: diện bao phủ của BHXH còn thấp (chiếm khoảng 20% lực lượng lao động); công thức tính lương hưu chưa hợp lý; thời gian đóng BHXH thấp; số người nhận trợ cấp một lần tăng; mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH thấp so với thu nhập thực tế của người lao động; tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH chưa giảm; chậm ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa quản lý BHXH...”.

Theo đề xuất của Chính phủ, “từ năm 2016 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của cán bộ, công chức, viên chức cứ mỗi năm tăng thêm bốn tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam. Từ năm 2020 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của các nhóm đối tượng còn lại cứ mỗi năm tăng thêm bốn tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam”. Theo phương án này, đến năm 2031 (sau 15 năm) thì tuổi nghỉ hưu của nữ mới đạt 60 tuổi và đến năm 2022 (sau sáu năm) thì tuổi nghỉ hưu của nam đạt 62 tuổi.

Đồng tình với việc kéo dài tuổi hưu, chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách Phùng Quốc Hiển đề nghị tính toán lộ trình để khỏi xảy ra tình trạng lệch thời gian quá dài giữa nam và nữ như phương án trên đây. “Chúng ta đang bước vào thời kỳ rất đáng quan ngại: đất nước chưa giàu mà dân số đã bắt đầu già hóa nhanh, nhiều ý kiến cảnh báo VN rơi vào bẫy thu nhập trung bình, nếu không đảm bảo mạng lưới an sinh xã hội thì xã hội sẽ bất ổn. Việc kéo dài tuổi hưu là không thể tránh khỏi” - ông Hiển bày tỏ. Tuy nhiên, phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động VN Mai Đức Chính quan ngại về giới hạn tuổi và sức khỏe của người lao động. “Quan trọng là lao động có đủ sức khỏe để làm được việc không? Đối với khu vực doanh nghiệp như may mặc, da giày, cao su... không thể làm việc đến 60 tuổi, thậm chí hàng chục nghìn công nhân cao su họ chỉ đủ sức đến năm 45 tuổi, giáo viên cũng chỉ có thể đứng lớp đến năm 55 tuổi. Vì vậy chúng tôi đề nghị tuổi hưu 60 chỉ áp dụng với lao động nữ làm việc trong khối sự nghiệp hành chính” - ông Chính nói.

Ở khía cạnh khác, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng mong muốn sửa luật thế nào để độ phủ lớn hơn, nhiều người lao động khi già được hưởng lương hưu hơn. “Bảo hiểm là cho người lao động, nhưng nông dân chúng ta mấy chục triệu người chưa có bảo hiểm” - ông Hùng nêu vấn đề.

Dự luật này sẽ trình Quốc hội thảo luận tại kỳ họp tháng 5 tới.