Để 90  tập của Tolstoy sống đời sống mới

Bà Fekla Tolstaya

Fekla, từ đâu bà có ý tưởng này, khi trang thư viện mở lib.ru cũng đã số hóa một số tác phẩm của Lev Tolstoy?

- Vâng, tôi tôn vinh và cảm ơn họ, nhưng các tác phẩm được số hóa này chỉ là một vài tập riêng biệt và khó đọc. Thế rồi trên một số diễn đàn tôi phát hiện có một số người, hầu như không liên quan gì đến văn học, đã số hóa một số trong 90 tập này rồi chia sẻ cho nhau.

Tôi liên hệ với một người trong số họ, Vladimir Anyanov ở Volgodonsk, một kỹ sư 30 tuổi, chuyên về các thiết bị cho các trạm xăng. Anh kể cho tôi rất mê các tư tưởng Tolstoy nên đã số hóa để chia sẻ với những người khác. Tôi kiểm tra và phát hiện các tập đó đúng là không có trên cổng thông tin điện tử nào. Tôi bèn gọi cho Vladimir và ý tưởng về kế hoạch ra đời...

Chúng tôi bắt đầu tìm kiếm đối tác và gặp ABBYY, một công ty chuyên nhận dạng văn bản. Nói một cách nôm na là từ hình ảnh của văn bản, họ chuyển thành văn bản. Họ ngay lập tức đồng ý, mà còn miễn phí nữa!

Vì sao?

- Tôi nghĩ chắc Tolstoy đã là một “thương hiệu” quốc tế. Chỉ cần có liên quan, đứng cạnh tên tuổi đó đã là vinh dự rồi. Và hơn thế nữa, tất cả những dự án liên quan đến ông, chắc chắn không thể nhỏ bé. Tolstoy đúng là đã bắt ta phải cao hơn, tốt hơn, lớn hơn.

Trên ngôn ngữ máy tính, người ta gọi là upgrade.

- Và đấy, chúng tôi nghĩ tới việc lôi kéo vào dự án những người tình nguyện. Bạn hiểu đó, chúng tôi có thể thuê 90 nhân viên soát lỗi morasse, những người có thể làm công việc đó rất nhanh và chất lượng. Chúng tôi có thể sửa lỗi morasse trong sự tĩnh lặng của văn phòng, xong rồi đưa lên Internet... để rồi chẳng ai chú ý.

Những gì được ban ra dễ dàng, biếu không thì đâu thú vị. Thế nhưng khi chính tay nhiều người trên khắp thế giới làm điều đó, bằng sự nhiệt thành, bằng tình yêu với Tolstoy, thì bộ 90 tập này sẽ sống đời sống mới. Vâng, nếu muốn cũng có thể nói chúng tôi PR cho Tolstoy.

Nhưng tôi cho rằng hiện nay, khi các công ty muốn bán sản phẩm ra thị trường phải tốn rất nhiều nỗ lực quảng cáo, thì văn hóa cũng không thể đứng ngoài và làm khác.

Nhưng làm cách nào bảo đảm việc soát lỗi? Bởi những tình nguyện viên không phải là những nhân viên morasse chuyên nghiệp?

- Việc soát lỗi tiến hành ở ba cấp độ, mà ở mỗi cấp độ các tình nguyện viên đều phải trải qua những bài kiểm tra. Tôi có thể nói thế này: tôi là dân ngữ văn nhưng không qua được vòng test thứ hai. Điều đó có nghĩa tôi không thể tham gia ở giai đoạn hai.

Quá trình soát lỗi đó thực tế diễn ra thế nào?

- Như thế này: chúng tôi có một trang đặc biệt, bạn vào đó cài chương trình Fine Reader để nhận dạng text OCR. Toàn bộ 90 tập được chia ra thành từng gói 20 trang. Bạn đăng ký và sẽ nhận 20 trang để kiểm tra và soát lỗi...

Bất cứ trang nào mà ta thích?

- Không, chúng được đưa ra theo một trật tự nhất định. Và nội trong ba ngày bạn phải soát lỗi xong và trả lại sau khi đã so sánh “hình ảnh” của văn bản có tương thích với văn bản thật không. Thời hạn ba ngày này là cần thiết để bảo đảm không có văn bản nào bị “ngâm” hàng năm.

Ngay từ đầu các tình nguyện viên phải vượt qua kỳ kiểm tra khẳng định khả năng làm việc trong tư cách người soát lỗi. Cần phải nhớ bộ 90 tập này là những tác phẩm in từ đầu những năm 1920. Ở đó có những phức tạp riêng, các hình ảnh và chính tả thời kỳ đó... Nếu ai giao lại trang mà chưa soát lỗi kỹ, họ sẽ không thể nhận 20 trang tiếp...

Bà làm cách nào để thu hút được tình nguyện viên từ 49 nước và 259 thành phố Nga?

- Khi chúng tôi thông báo về dự án hè năm ngoái, tôi đồ rằng tới tháng 9 chắc chúng tôi sẽ làm xong được 1-2 tập. Các đồng nghiệp tôi thì bảo: “Ối, đừng hứa hẹn gì! Chắc chẳng ai hưởng ứng đâu!”. Nhưng tôi vẫn hi vọng nếu trong nước ta không tìm ra được vài trăm người sẵn sàng hưởng ứng dự án vì tên tuổi Tolstoy thì nói chung mọi thứ sẽ tiêu tan.

Ngày 18-6 họp báo diễn ra và kế hoạch của chúng tôi lập tức bị đảo lộn: trong lúc chúng tôi ngồi trả lời câu hỏi cho các nhà báo thì mọi người đã tải về sáu tập. Đến cuối ngày hôm ấy họ đã tải xong 25 tập. Và 12 ngày sau họ đã tải xong, sửa lỗi xong và trả lại sau lần đọc đầu toàn bộ 90 tập.

Và nó gây vấn đề cho chúng tôi: chúng tôi không đủ thời gian theo kịp những người đọc Tolstoy.

 

 

Tiếp đó thì sao?

- Lúc đầu chúng tôi không định đưa cho các tình nguyện viên soát lỗi lần hai. Nhưng họ làm việc nhanh và cái chính là rất chất lượng... Khi đó chúng tôi nhanh chóng thông qua quyết định để những người tình nguyện soát lỗi lần hai và lần ba. Các bạn biết đó, trong tác phẩm của Tolstoy có tiếng Pháp, Hi Lạp, Đức, một nửa trong bộ 90 tập này được in theo chính tả cũ.

Và chúng vẫn được giữ như thế chứ?

- Dĩ nhiên. Nhiệm vụ chúng tôi là số hóa 90 tập đúng y như chúng đã từng được xuất bản. Tất cả chú thích, tài liệu tham khảo, nhận xét... đều được giữ lại. Chỉ trừ những lỗi chính tả rõ ràng là do in ấn.

Và hôm nay, chúng ta có được gì?

- 90 tập của Tolstoy mà bạn có thể tải xuống trên bất cứ thiết bị điện tử nào, kể cả điện thoại. Có thể sao chép bất cứ đoạn nào. Có thể tải theo tập, cũng có thể tải theo tác phẩm - tổng cộng có 651 sách điện tử do các đồng nghiệp của chúng tôi từ ABBYY chuẩn bị.

Và tiếp theo đời sống của trang này thế nào? Tôi đọc thấy sẽ có bản đồ tương tác giữa những người đọc Tolstoy?

- Chúng tôi muốn giữ lại cộng đồng tuyệt vời được hình thành quanh dự án này. Vì thế rất cần hiểu là: những gì đang diễn ra không phải là kết thúc dự án, mà mới chỉ là khởi đầu.     

(*) Trích lược từ rg.ru và readingtolstoy.ru.