Hiến kế cho chiến lược phát triển AI của TP.HCM, PGS.TS Vũ Hải Quân, phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, đề xuất nên phân thời gian 10 năm tới ra thành 3 giai đoạn phát triển cụ thể: từ năm 2020-2025, TP làm chủ công nghệ, trong đó tập trung vào big data (dữ liệu lớn), các hệ thống thông minh, lý thuyết máy học nền tảng; từ năm 2025-2030, TP phát triển AI theo hướng ứng dụng, áp dụng cho các lĩnh vực cụ thể như y tế, giao thông, an ninh; sau cùng, từ năm 2030 trở đi, TP sẽ có đầy đủ nhân lực, công nghệ, nền tảng AI để tự do sáng tạo theo hướng phát triển của đất nước.

Ông Dương Anh Đức (giám đốc Sở Thông tin - truyền thông TP.HCM):

Không có dữ liệu chẳng làm được gì

Điều cần nhất để hiện thực hóa cơ hội này là cơ chế (như tài chính, sử dụng con người, triển khai dự án...), nhưng đó cũng có thể là rào cản lớn nhất. Nếu không tháo gỡ được thì mọi chuyện sẽ tiến triển rất chậm và tụt mất cơ hội.

Trong chương trình phát triển đô thị thông minh của TP.HCM có 4 trụ cột, trong đó trụ cột đầu tiên là xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung và hệ sinh thái dữ liệu mở. Trong năm 2019, 80% công việc tập trung vào việc này.

Như ông Ousmane Dione - giám đốc Ngân hàng Thế giới tại VN - đã nói, thời này dữ liệu chính là tài nguyên. Nhưng phải là dữ liệu sạch, dùng được.

Đây là điều TP.HCM đang nỗ lực tập trung làm. Để làm được việc này phải có sự đồng lòng của tất cả sở ban ngành, quận huyện và doanh nghiệp.

Phải ý thức được rằng việc tạo ra dữ liệu, lưu trữ dữ liệu, khai thác dữ liệu là yếu tố sống còn. AI mà không có dữ liệu thì không thể làm được gì.

Ngoài ra, vai trò của các trường ĐH vô cùng quan trọng. Vì vậy, bản thân các trường phải ý thức được điều này để quan tâm xây dựng chương trình đào tạo chất lượng, chứ không phải hình thức và thực hiện nghiên cứu thực chất mới thay đổi được tình hình.

PGS.TS Thoại Nam (giám đốc Trung tâm kỹ thuật điện toán Trường ĐH Bách khoa - ĐH Quốc gia TP.HCM):

Nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp

Với AI, hiện nay nước nào cũng nhìn thấy cơ hội. Mặc dù Mỹ, Trung Quốc và nhiều nước châu Âu đang đi trước, nhưng vẫn có thể tụt hậu nếu như họ không có chiến lược và đầu tư hợp lý.

Đây là một cuộc chơi mới, thách thức mới nên doanh nghiệp phải đóng vai trò quyết định. Nhà nước nên có vai trò hỗ trợ doanh nghiệp trong cuộc đua mới này.

Vậy làm sao để doanh nghiệp mạnh lên? Để có cơ hội trong cuộc chơi này cần phải có: (1) cơ sở dữ liệu (data); (2) làm chủ công nghệ AI; (3) có hạ tầng máy tính mạnh; (4) phải có nhân lực.

Về chiến lược đào tạo nhân lực cần nhìn cho đúng. Phải đào tạo hai dạng: nhân lực xuất sắc và nhân lực làm việc được trong lĩnh vực công nghiệp.

Doanh nghiệp không thể đợi nguồn nhân lực mới trong 5-10 năm tới, nên phải ưu tiên lĩnh vực phục vụ ứng dụng công nghiệp ngắn hạn bên cạnh đào tạo nhân lực xuất sắc trong dài hạn. Do vậy, cái bắt tay giữa Nhà nước, trường ĐH và doanh nghiệp rất quan trọng.

TP cũng cần ưu tiên số 1 cho việc đưa AI vào ứng dụng, làm sao để những người làm kỹ thuật ở các ngành khác tiếp cận, hiểu được AI và đưa vào từng sản phẩm của công nghiệp. TP cũng phải có cơ chế để thu thập và chia sẻ dữ liệu cho doanh nghiệp.

TS Lê Hồng Việt (giám đốc công nghệ Công ty cổ phần FPT):

Doanh nghiệp cần nhân lực AI chuyên sâu

VN đang thiếu dữ liệu trong khi lĩnh vực AI phụ thuộc chủ yếu vào có dữ liệu tốt hay không.

Các doanh nghiệp VN hiện tại phải tự gom góp dữ liệu. Nếu có nguồn liên thông dữ liệu từ Chính phủ, các doanh nghiệp có thể tận dụng dữ liệu đó phát triển AI tốt hơn.

Chúng tôi cũng mong muốn có chính sách khuyến khích cơ sở đào tạo cung cấp nhân lực nghiên cứu AI mức độ chuyên sâu.

Trong lĩnh vực này, chúng tôi tuyển tiến sĩ trong nước không ra, phải tuyển từ nước ngoài.

Cần tiên phong cho lĩnh vực ứng dụng, tạo ra thị trường lớn cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư theo mô hình PPP.

Nhà nước phải làm sao tạo ra chính sách khuyến khích ứng dụng và có chính sách để doanh nghiệp đầu tư theo hướng cho thuê. Đây là những điều cấp thiết với doanh nghiệp.

TRẦN HUỲNH ghi