Làm giáo dục - cần lắm một tấm lòng!

Nhìn phổ điểm quá thấp của kết quả thi môn ngoại ngữ nhiều phụ huynh đã lo lắng: thời kỳ mở cửa mà con em chúng ta học ngoại ngữ kém quá làm sao hội nhập đây?

Những người có quan tâm đến giáo dục lại băn khoăn: đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 - 2020” (gọi tắt là đề án 2020) đã được triển khai và đổ ra tiền tỉ, sao trình độ ngoại ngữ của học sinh phổ thông lại bi đát đến như vậy? Thật sốc quá!

Sốc cũng phải, sốc vì những năm gần đây người ta yên tâm khi thỉnh thoảng trên các phương tiện truyền thông lại xuất hiện những bài viết, hình ảnh học sinh Việt Nam tự tin giao tiếp bằng tiếng Anh với bạn bè quốc tế (chưa kể những clip bé 5, 6 tuổi nói tiếng Anh trôi chảy không thua gì người bản ngữ).

Xã hội cũng yên tâm vì đã có đề án 2020 “phủ” trên khắp các tỉnh, thành của cả nước. Nhưng ít ai để ý một điều: bao nhiêu phần trăm số học sinh ở nông thôn giao tiếp được bằng tiếng Anh? Thực tế hầu hết số học sinh giao tiếp được chỉ tập trung ở các TP lớn.

Bao nhiêu phần trăm số học sinh giao tiếp được bằng tiếng Anh chỉ học trong nhà trường phổ thông theo chương trình của Bộ GD-ĐT? Thực tế hầu hết các em phải học thêm ở các trung tâm ngoại ngữ với chương trình hiện đại, tiên tiến hoặc chí ít cũng tìm được ông thầy dạy ngoại ngữ giỏi.

Thậm chí khá nhiều phụ huynh có điều kiện đã cho con em mình học ngoại ngữ từ năm 3 tuổi.

Vậy nguyên nhân chính là chương trình, là phương pháp dạy và học ngoại ngữ trong trường phổ thông còn yếu kém, còn lạc hậu, chưa hấp dẫn học sinh. Điều này không mới và cũng đã được Bộ GD-ĐT nhận ra trong quá trình xây dựng đề án 2020.

Thế mới có chuyện đổ ra tiền tỉ (theo quyết định về việc phê duyệt đề án 2020 của Thủ tướng Chính phủ: kinh phí dự toán để thực hiện dự án giai đoạn 2008 - 2010 là 1.060 tỉ đồng, giai đoạn 2011 - 2015 là 4.378 tỉ đồng) để bồi dưỡng - yêu cầu giáo viên phải học rồi thi cho đạt chuẩn để mua sắm trang thiết bị, xây dựng cơ sở vật chất cho việc dạy học ngoại ngữ; xây dựng - biên soạn chương trình mới...

Xét về mặt lý thuyết, đề án đã đi đúng hướng. Nhưng trên thực tế, quá trình nâng cao năng lực giáo viên không đạt được hiệu quả như ý muốn bởi những lớp bồi dưỡng được mở ra theo kiểu “để giải ngân” chứ không thực chất.

Đó là chưa kể tình trạng mua sắm trang thiết bị ồ ạt cũng theo kiểu “để giải ngân” với chi phí rất lớn trong khi giáo viên chưa được đào tạo sử dụng.

Thế mới có chuyện hàng loạt máy móc hiện đại, phần mềm dạy học hiện đại cài sẵn nhưng bị “trùm mền” vì giáo viên chưa biết sử dụng.

Thậm chí một phó hiệu trưởng trường phổ thông đã kể với chúng tôi: tiền chưa về đã có nhà cung cấp đến chào hàng với mức huê hồng đặc biệt: “Khi nào tiền về trả cũng được!”.

Người làm giáo dục - cần lắm một tấm lòng!

HOÀNG HƯƠNG

Cha mẹ đi làm thuê tận Bình Dương, ngoài việc học Huy phải tự lo chuyện bếp núc - Ảnh: Trọng Văn

Điểm 10 tiếng Anh nhưng nghe, nói còn hạn chế

Sau khi Bộ GD-ĐT công bố điểm thi tốt nghiệp THPT, nhiều người bất ngờ khi hay tin em Lâm Quốc Huy (học sinh lớp 12A3 Trường THPT Đầm Dơi, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau) đạt điểm 10 môn ngoại ngữ (tiếng Anh).

Bất ngờ bởi trước đó không ai dám nghĩ một cậu học trò trường huyện ở tỉnh cực Nam đất nước có thể đạt điểm tối đa ở môn học vốn là thế mạnh của học sinh thành thị.

Huy chia sẻ: “Không có bí quyết gì ngoài... cố gắng học. Học tiếng Anh cũng như tập nói từ lúc nhỏ, vì vậy điều trước tiên là phải học từ vựng.

Yêu cầu em đặt ra là một ngày em phải “tiêu hóa” ít nhất 50 từ. Khi học xong thì qua ngày sau em ôn lại và tiếp tục học thêm 50 từ mới, cứ thế mà học. Trong một tháng em dành ra vài ngày ôn lại những từ vựng đã học, đặc biệt là những từ khó và hay quên”.

Huy kể thêm về phương pháp: “Khi đến nhà một người bạn học rất giỏi ở Trường THPT chuyên Phan Ngọc Hiển, bạn này học tiếng Anh bằng cách học từ vựng mỗi ngày 50 - 100 từ và em thấy bạn ấy học rất hiệu quả. Thấy vậy nên em học theo”.

Ngoài học từ vựng, Huy cũng cho biết siêng làm các bài tập tiếng Anh, trong quá trình làm bài thì vận dụng những kiến thức ngữ pháp đã được học (thường ngữ pháp Huy tận dụng học thuộc từ đầu năm học). Trong quá trình làm bài tập và làm tới làm lui sẽ vận dụng nhuần nhuyễn ngữ pháp trong tiếng Anh.

Dù thi tốt nghiệp đạt điểm tuyệt đối môn tiếng Anh, Huy cũng thú nhận chỉ học giỏi ở từ vựng và ngữ pháp, với kỹ năng nghe, nói thì còn nhiều hạn chế. “Em học ở trường xa trung tâm thành phố nên không có cơ hội tiếp xúc với người nước ngoài, bạn bè trong lớp cũng rất ít trao đổi với nhau bằng tiếng Anh.

Vì vậy để luyện kỹ năng nói em thường nói... một mình: hằng ngày thấy vật gì, muốn làm cái gì em nói bằng tiếng Anh cho một mình em nghe” - Huy chia sẻ. Kỳ thi tốt nghiệp vừa rồi Huy thi môn tiếng Anh: 10 điểm, toán: 8, văn: 7, vật lý: 7,25.

“Bật mí” kế hoạch tương lai, Huy cho biết đăng ký đại học ngành ngôn ngữ Tây Ban Nha của ĐH KHXH&NV (ĐHQG TP.HCM). Huy giải thích: “Em chọn theo sở thích, trước đó tình cờ em xem mấy chương trình nói về du lịch, các chương trình này cũng thường hay sử dụng tiếng Tây Ban Nha. Ngôn ngữ này cũng được nhiều người nói. Tại nước ta ngành này cũng mới, vì vậy em đăng ký học hi vọng sẽ có nhiều cơ hội tìm việc làm hơn. Mong muốn của em trở thành thông dịch viên hay hướng dẫn viên du lịch”.

Theo thầy Phạm Văn Hoài Đức  - giáo viên môn tiếng Anh Trường THPT Đầm Dơi, các em học ở trường huyện thiếu nhiều thứ. Đa số các em chỉ thật sự học tiếng Anh khi bước vào năm lớp 10. Còn ở cấp THCS do không tổ chức kỳ thi cuối cấp và tiếng Anh cũng không sử dụng nhiều tại các vùng quê nên các em không có động lực học. 

TẤN THÁI