Dự án Nhà máy thép Vạn Lợi bị bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm - Ảnh: VĂN ĐỊNH

Theo số liệu mà chúng tôi có được, tính đến cuối năm 2010 dự án này đã được đầu tư gần 1.000 tỉ đồng, trong đó các ngân hàng đã đổ vào khoảng 750 tỉ đồng nhưng giá trị còn lại của nhà máy đến nay, theo các cơ quan thẩm định, chỉ hơn 108,6 tỉ đồng!

Đống sắt gỉ nghìn tỉ

Khi tìm đến nhà máy thép Vạn Lợi, trước mắt chúng tôi là một nhà máy hoang phế, cỏ dại mọc um tùm, nhà xưởng mốc meo, hệ thống máy móc bị hoen gỉ... 

Người bảo vệ nhà máy cho biết hiện có 10 người được thuê thường xuyên bảo vệ "đống sắt gỉ" này. "Tôi được thuê bảo vệ nhà máy đã ba năm mà không thấy họ xây dựng gì thêm" - người bảo vệ nói.

Theo ban quản lý Khu kinh tế Hà Tĩnh, dự án này lẽ ra hoàn thành giai đoạn 1 và cho sản phẩm phôi thép thương phẩm, gang thỏi vào tháng 8-2010. Tuy nhiên, do nguồn lực tài chính bị hạn chế, dự án phải ngưng lại từ cuối năm 2010 đến nay. 

Thời gian qua, Hà Tĩnh rốt ráo tìm biện pháp tháo gỡ khó khăn để dự án này triển khai tiếp. Thậm chí địa phương này còn đưa ra "tối hậu thư" là phải huy động nguồn lực để tiếp tục triển khai, nếu dự án tiếp tục "đắp chiếu" kéo dài sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận đầu tư. 

Và sau nhiều năm chờ đợi, ngày 25-5-2015, Hà Tĩnh đã ra quyết định thu hồi đất, thu hồi giấy phép đầu tư nhà máy thép Vạn Lợi, đồng thời yêu cầu chủ đầu tư phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý việc thanh lý dự án, tháo dỡ máy móc, thiết bị...

"Do dự án dừng lại và bỏ hoang lâu quá nên chúng tôi ra quyết định thu hồi giấy phép đầu tư. Theo luật, thời gian thanh lý dự án (1 năm) của họ sắp hết. Nếu chủ đầu tư chuyển giao cho đối tác có đầy đủ năng lực, dự án này vẫn tiếp tục. Có lẽ thời điểm này rất khó..." - một vị lãnh đạo của ban quản lý Khu kinh tế Hà Tĩnh nói.

Ngân hàng có mất vốn?

Theo giấy chứng nhận đầu tư, dự án nhà máy thép Vạn Lợi có tổng mức đầu tư hơn 1.700 tỉ đồng, đến thời điểm tạm ngừng (năm 2010) đã đầu tư gần 1.000 tỉ đồng, trong đó hơn 750 tỉ đồng vay từ các ngân hàng: VDB (620 tỉ đồng), Vietcombank (70 tỉ đồng) và BIDV (gần 50 tỉ đồng).

Khi chúng tôi liên hệ để tìm hiểu về khả năng thu hồi nợ, một lãnh đạo VDB chi nhánh Hà Tĩnh đã từ chối trả lời với lý do chi nhánh không có quyền phát ngôn, mà phải liên hệ trụ sở chính ở Hà Nội. 

Trong khi đó, một lãnh đạo BIDV Hà Tĩnh cho biết việc thẩm định hồ sơ để cho chủ đầu tư vay làm dự án nhà máy thép Vạn Lợi chủ yếu là VDB, các ngân hàng khác chỉ góp vốn theo tỉ lệ.

Cũng theo vị này, tài sản thế chấp vay vốn của chủ đầu tư để triển khai dự án nhà máy thép Vạn Lợi là tài sản hình thành sau đầu tư (đống sắt gỉ bị bỏ hoang). 

Các ngân hàng đã có nhiều cuộc làm việc với chủ đầu tư để khởi động lại dự án, nhưng đến nay dự án vẫn "án binh bất động". Tài sản ở dự án nhà máy thép Vạn Lợi vẫn thuộc quyền chủ đầu tư. Còn phía ngân hàng yêu cầu chủ đầu tư phải có những biện pháp bảo vệ tài sản, không để mất mát.