Người dân và doanh nghiệp làm thủ tục ở cơ quan thuế - Ảnh: Ánh Hồng

Sáu tháng đầu năm 2015, nợ thuế trên địa bàn TP.HCM tăng 3.428 tỉ đồng so với cuối năm 2014. Ngoài chuyện số liệu sai lệch do áp dụng chương trình quản lý mới, còn có nguyên nhân từ khó khăn chung của nền kinh tế.

Câu chuyện nợ thuế liên tục được nhắc đến tại hội nghị sơ kết công tác thuế trên địa bàn TP.HCM sáng 14-7.

Số liệu nợ thuế: thực hay ảo?

Số liệu nợ thuế trên địa bàn TP.HCM đến ngày 30-6 là 22.939 tỉ đồng, tăng 17,57% so với cuối năm 2014. Tuy nhiên, cơ quan thuế cho rằng số liệu này là nợ ảo do ứng dụng chương trình quản lý thuế tập trung (TMS) còn một số chỉ tiêu sai sót.

Ông Lê Xuân Dương, cục phó Cục Thuế TP.HCM, cho biết khi chuyển đổi từ chương trình quản lý thuế cũ sang chương trình quản lý tập trung xuất hiện rất nhiều lỗi, từ đó dẫn đến sai lệch số liệu nợ thuế.

“Có nhiều khoản nợ trong số nợ thuế là nợ ảo, nhưng ảo chỗ nào thì Tổng cục Thuế đang chỉ đạo các ban ngành, Cục Công nghệ thông tin sửa lỗi” - ông Dương nói và cho biết đó là lỗi mang tính hệ thống nên số đối tượng sai là rất lớn. Do vậy cơ quan thuế đã tạm dừng triển khai chương trình này, nếu không số nợ ngày càng tăng.

Bà Nguyễn Thị Hồng, phó chủ tịch UBND TP.HCM, nói số liệu về nợ thuế rất quan trọng. Do vậy nếu có sai lệch dẫn đến nợ ảo thì phải cân nhắc. “Đề nghị Cục Thuế TP chưa báo cáo về số nợ đọng, chứ nếu báo cáo không chuẩn xác thì tác hại rất lớn” - bà Hồng nói.

Tuy nhiên, số nợ trên không hoàn toàn là nợ ảo. Ông Nguyễn Đình Tấn, cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, thừa nhận ngoại trừ số liệu không chính xác do ứng dụng chương trình quản lý thuế tập trung, thực tế nợ thuế tăng.

Theo số liệu tạm tính của Cục Thuế TP, trong số 22.939 tỉ đồng nợ thuế tính đến ngày 30-6, nợ khó thu tăng đến 36,46% so với cuối năm 2014, tương đương 1.329 tỉ đồng, nợ chờ xử lý tăng hơn 162%.

Nhiều doanh nghiệp (DN) có nợ thuế lớn, kéo dài đa số là những DN thuộc diện truy thu và phạt, khi thực hiện biện pháp kê biên tài sản thì giá trị tài sản không lớn, không có tài sản để cưỡng chế hoặc đã bỏ địa điểm kinh doanh sau đó thành lập công ty khác.

Đến ngày 30-6, một số chi cục có số nợ thuế giảm nhưng nhiều chi cục khác nợ thuế lại tăng, như Chi cục thuế quận 1 nợ thuế tăng 622 tỉ đồng, tương ứng 60,71%, Chi cục thuế quận 5 nợ thuế tăng 112 tỉ đồng, tương ứng 60,21%.

Nhiều doanh nghiệp nợ tiền sử dụng đất

Bất động sản ấm lên, số thu từ tiền sử dụng đất trong sáu tháng đầu năm trên địa bàn TP tăng đến 57,52% so với cùng kỳ 2014 do có khoản thu đột biến, đặc biệt khoản thu từ Công ty CP Sabeco Pearl với số tiền 997 tỉ đồng. Nhiều quận có số thu từ tiền sử dụng đất tăng vài chục phần trăm như 1, 2, 9, Phú Nhuận, Thủ Đức...

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều DN nợ tiền sử dụng đất và tiền thuê đất. Nhiều dự án đã triển khai nhưng chủ đầu tư chưa nộp tiền sử dụng đất. Với việc này, bà Hồng đặt vấn đề về nguyên tắc DN phải hoàn thành nghĩa vụ mới cấp giấy phép xây dựng, nhưng vì sao nhiều dự án chưa nộp tiền đã cấp giấy phép xây dựng, đồng thời yêu cầu các cơ quan chức năng liên quan rà soát danh sách dự án đã triển khai mà DN còn nợ tiền sử dụng đất ngay trong tháng 7.

Cũng theo Cục Thuế TP, thu ngân sách những tháng cuối năm được dự báo gặp nhiều khó khăn do giá dầu thô đang ở mức thấp, số thu từ dự toán pháp lệnh ảnh hưởng đến tổng số thu chung và số thuế thu nhập DN đang có xu hướng giảm qua các kỳ. Những tháng cuối năm, Cục Thuế TP sẽ theo dõi thu nộp thuế thu nhập DN để vận động DN nộp thuế thu nhập DN theo từng quý, không để chuyển số nộp qua đầu năm, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là các tổ chức kinh doanh nhưng không đăng ký để đưa vào diện quản lý thuế.

Năm 2015, Cục Thuế TP được giao thu 175.776 tỉ đồng, trong đó thu nội địa (trừ dầu) là 143.776 tỉ đồng. Ông Dương cho biết vừa qua, lãnh đạo Bộ Tài chính “nhắc” Cục Thuế phấn đấu vượt 10% dự toán thu nội địa nhưng khả năng này chỉ đạt được nếu được thu các khoản lớn, có tính chất đặc thù. Ngược lại, chỉ có khả năng vượt dự toán 5%.