Xông mũi. Ảnh: who.com.au

Không phải tất cả những trường hợp đau đầu đều là hậu quả của những vấn đề ở khoang mũi và xoang (không gian tiếp xúc với khoang mũi). Nhiều bệnh nhân đi khám bác sĩ tai-mũi-họng để tìm cách điều trị đau đầu do viêm xoang và được biết rằng thật ra họ bị đau nửa đầu hoặc đau đầu căng cơ. Sự nhầm lẫn này là phổ biến, đau nửa đầu có thể làm kích thích dây thần kinh sinh ba hoặc dây thần kinh số 5 (với các nhánh ở trán, má và hàm), tạo ra cơn đau ở trong hoặc gần hốc xoang.

Những triệu chứng của viêm xoang

Đau ở vùng xoang không có nghĩa là bạn có rối loạn ở xoang. Mặt khác, xoang và mũi có thể bị viêm và dẫn đến đau đầu. Đau đầu là một trong triệu chứng chính của bệnh nhân để chẩn đoán phân biệt giữa viêm xoang cấp và viêm xoang mạn. Bên cạnh đau đầu, những bệnh nhân viêm xoang thường than phiền:

- Đau và nặng xung quanh mắt, trên má và trán;

- Cảm giác đau nhức răng ở hàm trên;

- Sốt và ớn lạnh;

- Sưng mặt;

- Nghẹt mũi;

- Chảy nước mũi màu vàng hoặc xanh.

Tuy nhiên, cần lưu ý là có một vài trường hợp đau đầu liên quan đến viêm xoang mạn không có triệu chứng của đường hô hấp trên. Điều này gợi ý rằng khả năng viêm xoang cần được xem xét nếu việc điều trị đau nửa đầu hoặc những rối loạn đau đầu khác không thành công.

Điều trị đau đầu do viêm xoang

Đau đầu do viêm xoang có liên quan đến sự phù nề niêm mạc (như một màng lót) trong xoang. Đau xảy ra trong khu vực bị ảnh hưởng, là hậu quả của việc không khí, mủ và chất nhầy bị mắc kẹt trong xoang bị tắc nghẽn. Sự khó chịu thường xảy ra ở dưới mắt và hàm răng ở trên (tạo cảm giác như đau đầu hay đau răng). Đau đầu do viêm xoang có khuynh hướng tệ hơn khi bạn cúi về phía trước hay khi nằm.

Điều quan trọng để làm giảm các triệu chứng là giảm sưng viêm trong xoang và tạo điều kiện để dịch nhầy thoát ra khỏi xoang. Có một số cách làm tại nhà giúp ngăn ngừa hoặc giảm đau đầu do viêm xoang như sau:

- Hít thở không khí ẩm: Cơn đau do viêm xoang có thể được giảm bớt bằng cách làm ẩm không khí bằng máy tạo hơi ẩm hoặc máy phun sương, sử dụng hơi nước từ một chậu nước nóng hoặc từ vòi sen nóng.

- Thay thế gạc nóng và lạnh: Đặt một miếng gạc nóng lên vị trí các xoang trong khoảng 3 phút, sau đó thay bằng một miếng gạc lạnh trong 30 giây. Lặp lại việc này 3 lần trong một lần điều trị. Hãy thực hiện 2-6 đợt điều trị một ngày.

- Rửa mũi: Một số người tin rằng việc rửa mũi sẽ giúp các chất nhầy, chất gây dị ứng và các chất kích thích như phấn hoa, bụi, và vi khuẩn sẽ được rửa trôi, làm giảm viêm niêm mạc. Niêm mạc bình thường sẽ chống lại sự nhiễm trùng và dị ứng tốt hơn và sẽ làm giảm các triệu chứng. Việc rửa mũi giúp niêm mạc xoang bớt phù nề và vì thế làm tăng sự thông thương ở xoang (cải thiện dẫn lưu xoang). Có một số sản phẩm rửa mũi được phép bán không cần toa của bác sĩ. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ tai-mũi-họng để có thêm hướng dẫn về cách làm dụng cụ và dung dịch rửa mũi tại nhà.

- Thuốc không cần toa: Một vài loại thuốc mua không cần toa có hiệu quả cao trong giảm đau đầu do viêm xoang. Thành phần chính trong hầu hết các thuốc này là aspirin, acetaminophen, ibuprofen, naproxen, hay hỗn hợp của chúng. Cách tốt nhất để lựa chọn thuốc giảm đau là xác định thành phần nào là tốt nhất cho bạn.

- Thuốc giảm sung huyết: Đau đầu do viêm xoang gây ra bởi dị ứng thường điều trị với thuốc giảm sung huyết và thuốc kháng histamine. Trong những trường hợp khó hơn, thuốc kháng viêm dạng xịt có thể được đề nghị.

- Thuốc thay thế: Những thầy thuốc Đông y đôi khi sử dụng hoa mộc lan như là một phương thuốc cho chứng tắc xoang mũi. Kết hợp với những loại thảo mộc khác, như bạch chỉ, bạc hà và hoa cúc, hoa mộc lan thường được đề nghị trong điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên và nhức đầu do viêm xoang, mặc dù hiệu quả của những thảo dược trên chưa được khoa học chứng minh triệt để.

Nếu những biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị trên là không hiệu quả, bạn nên đến gặp bác sĩ tai-mũi-họng. Trong quá trình thăm khám, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT xoang để xác định mức độ tắc nghẽn gây ra bởi viêm xoang mạn. Nếu không bị viêm xoang mạn, bác sĩ sẽ thường kiểm tra dị ứng và đề nghị các phương thuốc giảm bớt dị ứng. Viêm xoang cấp được điều trị bằng kháng sinh và thuốc giảm sung huyết. Nếu kháng sinh không làm giảm viêm xoang mạn và đau đầu kèm theo, phẫu thuật nội soi hoặc phẫu thuật dưới hướng dẫn của hình ảnh có thể được đề nghị.