Dâu da đỏ ở Gia Lai - Ảnh: N.V.M.

Người địa phương gọi là trái đỏ. Trái có vị rất chua, mọc chen chúc từ thân, từ dưới gốc, khoe sắc đỏ lựng. Nhiều du khách thắc mắc: cây trái đỏ này có từ đời nào, sao bỗng dưng vài năm nay chi chít trái, cứ như của trời cho?

Với những gia đình có cây trái đỏ thì nghĩ là trời cho thật. Du khách nườm nượp đến. Nhà có thêm việc làm từ giữ xe, bán nước, bán cơm, bánh trái... cho đến bán trái đỏ. Với thôn làng bình lặng lâu nay, như vậy là vui lắm.

Trái đỏ - chính xác là dâu da với nhiều tên gọi khác nhau theo vùng miền như dâu tiên, dâu đất, dâu da lông, dâu da quả đỏ, dâu da quả gốc; quả màu vàng hoặc đỏ, vị chua. Tên khoa học là Baccaurea, thuộc họ Phyllanthaceae. Cây trái đỏ ở Phú Yên là dâu da đỏ. Nhiều và sai quả nhất là ở cao nguyên Vân Hòa, huyện Sơn Hòa, nơi khí hậu mát mẻ của vùng bán sơn địa, lại gần biển trong lành.

Trước đây, trái dâu da đỏ để ăn chơi. Muốn ăn thật cũng không được vì rất chua và nặng bụng. Khi có khách du lịch tìm đến tham quan, các chủ vườn dưỡng cây, không hái bán mà để trái tha hồ sinh sôi. Và gần đây mới xuất hiện những tấm ảnh cây dâu da đỏ trĩu quả là vậy.

Mùa dâu da đỏ năm ngoái, chị Minh Nguyệt, người thôn Lương Sơn, xã Sơn Xuân, Sơn Hòa, mày mò tìm cách làm rượu từ trái này. Thành công ngoài mong đợi. Rượu dâu da đỏ màu hồng tươi tự nhiên, hương thơm ngọt nhẹ, nồng thanh, không cần men và chất bảo quản. Rượu để khai bữa, ăn đứt nhiều loại rượu khai vị, cả chất lượng, hương vị và tác dụng. Có khách đề nghị chị Minh Nguyệt nghiên cứu làm thêm mứt và bột chua từ trái dâu da đỏ.

Dâu da đỏ không chỉ có ở Phú Yên. Ở thôn An Điền Bắc, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai, cách Quy Nhơn 80km, cùng đất cái nôi của phong trào Tây Sơn, độ cao gần gấp đôi nhưng khí hậu và thổ nhưỡng tương tự Vân Hòa, Phú Yên cũng có cây này. 

Cây dâu da đỏ Phú Yên thân thẳng, trái chi chít sát mặt đất, cao vài ba mét. Ở Gia Lai, cây cao chừng mét là đẻ thêm nhiều nhánh. Vào mùa thu hoạch, Phòng Văn hóa thông tin thị xã An Khê phối hợp với các hộ gia đình tổ chức những ngày hội chợ quê để bà con quanh vùng đến vui chơi và mua sắm sản vật địa phương.

Hai vùng đất đỏ bazan này đều có khí hậu mát mẻ, con người hiếu khách, có thể thoát nghèo từ sản vật địa phương.

Tác giả và một cây dâu da đỏ ở xã Sơn Xuân, Sơn Hòa, Phú Yên - Ảnh: LÊ NGỌC MINH

Lạc vào vườn dâu tằm mọng quả ở Hội An

TTO - Trong cái nắng vàng ươm như rót mật, những trái dâu tằm bé xíu chín đỏ căng mọng đong đưa dưới tàn lá xanh khiến du khách không khỏi tứa nước bọt.