Vì sao nên nỗi?

Đào viên kết nghĩa

Cổ-vai-gáy luôn đi liền nguyên combo do gần gũi về…địa lý, cơ cấu (cơ, thần kinh, mạch máu...), và sứ mệnh chung (xoay, cúi đầu cổ...). Nói vậy, thì châu thân chỗ nào chẳng anh em, chứ đâu mỗi cổ-vai-gáy “kết nghĩa đào viên”? Cớ sự nằm ở chỗ nơi cư trú chật hẹp sinh đụng chạm, bức ép cơ bắp, thần kinh, mạch máu mà thành. Cái này nhắc nhớ người anh em cùng cảnh chen chúc, chật chội cũng nổi tiếng phiền hà không kém là hội chứng ống cổ tay!

Về cơ chế, đau mỏi cổ-vai-gáy chung kiểu của hệ cơ xương khớp. Nghĩa là cũng do căng giãn, sai tư thế, thiếu cung cấp oxy cơ bắp... Do chèn ép thần kinh, mạch máu... cùng các vấn đề nội tại như thoái hóa, vôi hóa, gai xương, viêm nhiễm cột sống cổ, bao gân vai...

Sai từ nếp ngủ tướng ngồi…

Sai tư thế đầu cổ là cớ sự đại trà. Cổ-vai-gáy trục trặc gần như được chỉ định cho giới văn phòng ngồi lâu, ngồi cúi cổ cạo giấy, cào phím, bấm điện thoại, vận động viên thể thao… Và hơn cả là  những “cơn đau chào ngày mới”, bất kể nam phụ lão ấu, cả đêm ngủ co quắp, ngoẹo đầu, kê gối quá cao! Nhiều cô ngủ gối đầu lên ngực chồng tình tứ, sáng hôm sau cũng lãnh một vé đau cổ-vai-gáy!

Đau cổ-vai-gáy hay bị gọi sai là trật cổ. Cổ-vai-gáy không liên quan môn trật đả. Có khi cổ chẳng bị hành hạ, vặn vẹo gì nhiều, vẫn đau. Cớ sự do co ép mạch máu, gây thiếu oxy đến cơ bắp tại chỗ, sinh đau. Điều này lý giải việc mấy người ngủ quạt, máy lạnh, ngủ phong phanh, thời tiết trở lạnh, cũng hay bị bộ ba này làm khó dễ. Nó cũng chỉ ra vì sao có những “con nghiện” Paracetamol, mình mẩy “vá chằng vá đụp” Salonpas mà cổ-vai-gáy vẫn đến đến đi đi mặc tình.

Phiền đến “bề trên”

Cổ-vai-gáy nằm trên cổ chai dẫn lên não, nên khi cái độc đạo này không ổn, thì “bề trên” cũng long thể bất an theo! Cổ-vai-gáy tiến triển thường kèm chóng mặt, ù tai, thiếu máu não, mất ngủ, rối loạn tiền đình, đau nửa đầu, thậm chí tai biến... Cơn đau cổ-vai-gáy khẽ khàng ban đầu, có thể phát pháo dọn đường cho những nguy cấp đáng sợ về sau từ méo miệng đến liệt nửa người... 

Triệu chứng chủ đạo của cổ-vai-gáy là đau, cứng, có khi lan đến vai, lưng, cánh tay kèm tê buốt. Đau cổ-vai-gáy không quá hung hăng, nhưng lắm chuyện. Cơn đau giật bắn người từ cú quay đầu, thậm chí xì mũi, hắt hơi, khiến đương sự trình diễn thần thái… khinh khỉnh, khi vào cơ quan cứ nhìn thẳng, ai gọi chẳng màng! Cớ sự hàng đầu như đã nói là ngủ sai tư thế, nhưng chẳng ai quản được tướng ngủ của mình, đầu giấc ngay ngắn giữa đêm cong queo. Bất động ở đâu dễ, còn ở cổ khó bằng trời. Con mèo xô cái đĩa xuống sàn vỡ toang, cô chủ giật mình ngoáy đầu nhìn, thế là tái hẹn bệnh viện. Bác sĩ dặn nghỉ ngơi, nhưng nữ bệnh nhân chỉ ngơi nghỉ từ cổ trở xuống, vì mải miết gục cổ bấm điện thoại...

Khó dễ tùy tình hình

Đa phần đau cổ-vai-gáy là nhẹ, mau đến nhanh đi, chỉ cần nghỉ ngơi, điều trị sơ khởi bằng thuốc giảm đau là ổn. Tuy vậy, nếu bỏ xó, tái diễn, nặng hơn thì cần viện tới  kháng viêm, giãn cơ, khống chế thần kinh, châm cứu, thậm chí lên bàn nằm “đèn không hắt bóng”! Chưa kể những điều trị gốc như thoái hóa cột sống, gai xương, thoát vị hoặc các phát sinh xây xẩm, mất ngủ, trầm cảm...

Gọn lại thì đau cổ-vai-gáy là tương đối nhẹ, nhưng không thể coi thường bởi sự bất tín, dằng dai của nó. Vô số bệnh nhân của combo này biết tỏng do cái cổ, cái gáy, cái vai của mình hành hạ quá thể, nhưng vì công việc, vì thú vui, cứ tặc lưỡi cho qua. Đau thì ráng chịu vài ngày, dán vài miếng Salonpas cho xong chuyện rồi tiếp tục kiếm tiền, hưởng thụ, cứ thế cổ-vai-gáy thành “người tình” dai như cao su!

Nhu châm 

Gần đây ta hẳn nghe nhiều đến phương pháp cấy chỉ trong điều trị cổ-vai-gáy, với câu chữ giật gân như “cách mạng”, “chưa từng có”… Thật ra, đây chỉ là một kiểu châm khác, một cánh tay khác của châm cứu. Thay vì kim châm, hơ ngải cứu, điện châm  huyệt đạo, người ta dùng chỉ tự tiêu (catgut) cấy vào các điểm kinh lạc, và lưu ở đó một thời gian. Cấy chỉ còn có những cái tên khác như vùi chỉ, chôn chỉ, nhu châm... Châm cứu có chỗ đứng cao trong điều trị cơ xương khớp, trong đó có cổ-vai-gáy. Châm kiểu gì mà đỡ bệnh thì cứ làm tới, đừng nệ hà kiểu cách!