Trong khi đó, báo chí Mỹ gần như đã có lựa chọn của mình. Hôm 29-6, Đài CNN đăng bài bình luận của nhà văn Jay Parini với tiêu đề trực diện: "Gửi Joe, đã đến lúc rời đi rồi". 

Đó là bài viết mới nhất trong số rất nhiều nội dung trên truyền thông ủng hộ việc Đảng Dân chủ tìm người thay ông Biden ở tư cách ứng viên được đề cử trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11 tới.

Nhà tài trợ quay lưng với ông Biden

Thực tế đây không phải lần đầu dư luận Mỹ râm ran về chuyện ông Biden có thể bị thay thế. Hồi tháng 2, báo chí đã dành nhiều thời gian khai thác chủ đề này. Đó là lúc công tố viên đặc biệt Robert Hur viết trong bản báo cáo rằng ông Biden là "người đàn ông lớn tuổi có trí nhớ kém".

Tuy nhiên 90 phút cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên giữa ông Biden và đối thủ cũ Donald Trump khiến câu chuyện này trở nên nghiêm túc hơn hẳn. Trong 48 giờ qua, nhiều quan chức thuộc Đảng Dân chủ đã ẩn danh hoặc công khai nói về khả năng phải tìm người thay ông Biden để níu kéo hy vọng lật ngược tình thế, một tháng trước đại hội toàn quốc của đảng này và hơn ba tháng trước bầu cử.

Đảng Dân chủ thực sự "hoảng loạn" khi chứng kiến Tổng thống Biden để lộ sự già nua, thiếu minh mẫn trong lần đối diện ông Trump vừa qua. Tờ Politico thậm chí nói rằng ba chiến lược gia của ba ứng viên tổng thống tiềm năng trong đảng này tiết lộ họ bị "giội bom tin nhắn" trong suốt cuộc tranh luận trên. Một trong số đó nhận thông điệp rằng hãy thúc giục ứng viên của vị này tiến lên, thay thế ông Biden.

Quan trọng hơn, các nguồn tin của Politico cho hay hàng chục nhà tài trợ cho chiến dịch của Đảng Dân chủ đã yêu cầu thay người. Một cố vấn của các nhà tài trợ chính trong đảng thừa nhận đã nhắn tin trong cuộc họp của nhóm tài trợ ở Atlanta vào tối 27-6 và một số viết "wtf" (viết tắt của một cụm chửi thề).

Nhưng tất cả đều hiểu rằng Đảng Dân chủ rất khó hành động. Thứ nhất, quy định không cho phép họ phế tư cách đề cử của ông Biden, đồng nghĩa chỉ có thể thay người nếu tổng thống Mỹ tự nguyện rút lui. Thứ hai, lịch sử hiện đại cho thấy không đảng nào ở Mỹ ép ứng viên đề cử bỏ cuộc và động thái kiểu như vậy chẳng khác nào "tự sát" khi thời gian quá gần kề. Đến nay, ông Biden đã giành tới 99% tỉ lệ ủng hộ từ các đại biểu cam kết.

Trăm sự nhờ... phu nhân

Theo dòng thời sự, báo chí Mỹ cũng đã liệt kê khoảng 6 - 7 cái tên tiềm năng thay thế ông Biden, trong trường hợp thực tế phải diễn ra như vậy.

Lựa chọn đầu tiên và dĩ nhiên phải là Phó tổng thống Kamala Harris. Nhưng khác với cách đây bốn năm, vị thế của bà Harris hiện nay thấp hơn với những chỉ trích về cách tiếp cận của bà trong các vấn đề chính sách.

Ông Gavin Newsom, thống đốc California, có đủ sự nổi tiếng và thu hút để đặt hy vọng, nhưng có vẻ chưa ở cấp độ tranh cử tổng thống năm nay. 

Ông Dean Phillips, một ứng viên tại cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ lần này, cũng được báo chí nhắc tới nhưng việc ông thua cả ông Biden khá xa khiến khả năng thành công của vị này tương đối thấp.

Tình huống tương tự diễn ra với ông Pete Buttigieg, từng tranh cử năm 2020. Số còn lại cũng không được đánh giá cao, gồm: Thống đốc bang Michigan Gretchen Whitmer, Thống đốc bang Illinois J B Pritzker và Thượng nghị sĩ Sherrod Brown (bang Ohio).

Trong bối cảnh đó, kịch bản đang được truyền thông Mỹ đa phần nhất trí là ông Biden rút lui trong tư thế ngẩng cao đầu và tìm cách tán thành ứng viên thay thế, kêu gọi dồn phiếu cho ứng viên này.

Các bài viết về ông Biden hai ngày qua cũng tập trung xoáy mạnh vào điểm yếu tuổi tác của ông, một chi tiết có thể phần nào tạo cảm giác đây là vấn đề duy nhất ngăn ông đắc cử, thay vì các dấu hỏi về kinh tế hay biên giới phía nam. Nếu đưa ra cam kết người thay thế sẽ thực thi tốt và liền mạch chính sách từ thời ông Biden, đó có thể là lựa chọn đáng cân nhắc.

Tuy vậy điều quan trọng nhất vẫn là việc ông Biden sẽ không từ bỏ. Và lúc này thật khó tin nhưng có thật, mọi ánh mắt dường như đang đổ dồn về... đệ nhất phu nhân Jill Biden.

Tờ Conversation "hiến kế" rằng hiện nay cựu tổng thống Barack Obama và cựu chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nằm trong số ít chính trị gia kỳ cựu có tầm ảnh hưởng với nhà Biden và có thể nhờ bà Jill Biden thuyết phục chồng từ bỏ. 

Tương tự tờ Guardian hôm 29-6 nhắc lại chuyện cựu tổng thống Lyndon Johnson từ bỏ nỗ lực tái tranh cử một phần vì ảnh hưởng từ vợ, phu nhân Bird Johnson.

"Người hợp lý nhất nói với ông Biden rằng ông không nên đảm nhận công việc vì lợi ích sức khỏe và lợi ích cho quốc gia là bà Jill Biden", cố vấn chính trị kỳ cựu của Đảng Dân chủ Hank Sheinkopf nói dù cũng lưu ý rằng bà Biden từng phản đối chuyện ông Biden từ bỏ.

Phe Dân chủ thất vọng với ông Biden, chủ tịch Hạ viện kêu gọi phế truất

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson kêu gọi phế truất Tổng thống Biden trong bối cảnh nhiều nghị sĩ Dân chủ thất vọng sau cuộc tranh luận của đương kim tổng thống Mỹ với ông Donald Trump.