Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell (trái) có quan điểm trái ngược với Tổng thống Donald Trump (giữa) và Thượng nghị sĩ Ted Cruz (phải) về phiên kiểm phiếu cử tri đoàn ngày 6-1 - Ảnh: AFP, Reuters

Các nghị sĩ Cộng hòa đứng trước lựa chọn khó khăn giữa việc duy trì vị thế trong đảng bằng cách ủng hộ Tổng thống Donald Trump, hay chấp nhận kết quả đắc cử của ông Joe Biden.

Nỗ lực cuối cùng

Tính tới ngày 3-1, ít nhất 12 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa (chiếm gần 1/4 số lượng thành viên Cộng hòa ở Thượng viện - 53) đã công khai kế hoạch phản đối việc xác nhận chiến thắng của Tổng thống đắc cử Biden tại cuộc họp Quốc hội Mỹ ngày 6-1 sắp tới.

Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Cộng hòa, Texas) được biết đang dẫn đầu một nhóm gồm 10 nghị sĩ khác công khai kế hoạch phản đối. Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Missouri) trước đó có một kế hoạch phản đối khác, riêng biệt với nhóm của ông Cruz.

Trong tuyên bố đưa ra hôm 2-1 (giờ Mỹ), nhóm của ông Cruz yêu cầu quốc hội lập tức bổ nhiệm một ủy ban kiểm tra khẩn cấp đối với kết quả bỏ phiếu tại các bang tranh chấp này, đặt thời hạn kiểm tra 10 ngày. Nếu yêu cầu không được chấp nhận, họ sẽ bỏ phiếu không chấp thuận đại cử tri từ các bang đang có tranh chấp - những bang Tổng thống Trump khẳng định có gian lận bầu cử.

Tuyên bố của nhóm nghị sĩ này nêu: "Chúng tôi dự định bỏ phiếu ngày 6-1 nhằm không chấp thuận các đại cử tri ở các bang tranh chấp, xem đây là các phiếu ‘không hợp quy cách’ và ‘không được chứng nhận hợp pháp’, trừ phi và cho tới khi một cuộc kiểm tra khẩn cấp 10 ngày được hoàn tất".

Trong tuyên bố, nhóm này lập luận rằng họ không cản trở tiến trình dân chủ, thay vào đó đang bảo vệ nền dân chủ, và một cuộc điều tra khẩn là cần thiết trong bối cảnh cáo buộc gian lận và những bất thường của cuộc bầu cử năm nay xuất hiện quá nhiều. Chính vì vậy, phe ông Cruz cho rằng điều tra là cần thiết chứ không phải phục vụ mục tiêu đảng phái.

Nội dung tuyên bố khẳng định các cáo buộc trên không chỉ do một mình Tổng thống Trump đưa ra. "Thay vào đó, chúng xuất hiện rất phổ biến. Một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos, thật bi kịch, cho thấy 39% người Mỹ tin rằng có gian lận bầu cử. Niềm tin này xuất hiện ở Đảng Cộng hòa (67%), Đảng Dân chủ (17%) và Độc lập (31%)", tuyên bố nêu.

Trong diễn biến liên quan, dân biểu Morris Jackson Brooks - hạ nghị sĩ bang Alabama - nói với Đài Fox News rằng 50 nghị sĩ, Tổng thống Donald Trump và chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows đã cùng tham gia một cuộc họp qua điện thoại đêm 2-1 nhằm bàn kế hoạch lật ngược kết quả bầu cử.

Cùng ngày, ông Marc Short - chánh văn phòng của Phó tổng thống Mike Pence - ra tuyên bố: "Phó tổng thống Pence chia sẻ mối lo ngại của hàng triệu người Mỹ về gian lận phiếu bầu và những điểm bất thường trong cuộc bầu cử vừa qua. Phó tổng thống hoan nghênh các nỗ lực từ thành viên hạ viện và thượng viện trong việc sử dụng thẩm quyền của mình theo luật pháp, nhằm nêu phản đối và mang bằng chứng ra trước quốc hội cũng như người dân Mỹ vào ngày 6-1".

Rạn nứt sâu sắc

Truyền thông Mỹ dù vậy đa phần cho rằng thách thức từ phía ông Cruz và các nghị sĩ khác chỉ mang tính biểu tượng, không thể ngăn việc Quốc hội Mỹ xác nhận chiến thắng của ông Biden. Bản thân nhóm Cruz cũng thừa nhận họ đoán phe Dân chủ và thậm chí một số người bên phe Cộng hòa cũng không đồng ý với nhóm mình.

Trên thực tế, chưa cần tới những lời mỉa mai bên phía Đảng Dân chủ cũng như các học giả được trích dẫn trên truyền thông dòng chính, ngay bản thân nội bộ Đảng Cộng hòa cũng rạn nứt và tranh cãi về nước đi lần này.

Lấy ví dụ, Thượng nghị sĩ Pat Toomey (Pennsylvania), người sắp nghỉ hưu, là một trong những đảng viên Cộng hòa đã chỉ trích chiến dịch phản đối kết quả bầu cử của phe Cộng hòa. Ông Toomey ngày 2-1 khẳng định nỗ lực của ông Cruz hay ông Hawley đã "trực tiếp làm suy yếu" khả năng người dân được bầu lãnh đạo của riêng họ.

Đáp lại sau đó, ông Hawley khẳng định lời lẽ của Toomey là "một cuộc tấn công cá nhân không biết xấu hổ".

Trước đó, lãnh đạo đa số tại Thượng viện Mitch McConnell (Cộng hòa) cũng được cho phản đối các nỗ lực bỏ phiếu chống lại kết quả thắng cử của ông Biden, mặc dù ông McConnell "không phản đối nỗ lực ngăn cản ông Biden làm tổng thống", trang Politico lưu ý.

Tờ Independent (Anh) dẫn lời các nhà quan sát cho rằng tình hình ở Đảng Cộng hòa hiện nay như một cuộc chiến vì sự lựa chọn cho tương lai. Cụ thể, hành động của nhóm Cruz là nỗ lực đầu tiên cho các chiến dịch tranh cử bên Đảng Cộng hòa năm 2024. Thượng nghị sĩ Mitt Romney (Utah) tương tự cũng tố cáo "một số người" đang lợi dụng vụ này để "thúc đẩy tham vọng chính trị nhưng đe dọa nền dân chủ của chúng ta".

Lộ băng ghi âm ông Trump gây áp lực để bang Georgia trao chiến thắng cho mình

TTO - Báo Washington Post ngày 3-1 công khai đoạn ghi âm dài 1 giờ đồng hồ để rộng đường dư luận về một trong những nỗ lực cuối cùng của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm đảo ngược chiến thắng của đối thủ Joe Biden.