Nhiều chính trị gia Cộng hòa từng cười cợt ông Trump khi ông tuyên bố tranh cử, nhưng giờ đây họ đang sợ hãi - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, sau khi ông Trump chiến thắng trong ba cuộc bầu cử sơ bộ tại New Hampshire, South Carolina và Nevada, các chính trị gia Đảng Cộng hòa đã thức tỉnh và hiểu rằng sẽ rất khó ngăn chặn tỷ phú New York, đặc biệt khi các khảo sát cho thấy ông có nhiều cơ hội chiến thắng trong các cuộc bầu cử ngày “siêu thứ ba” 1-3.

“Tất cả chúng tôi đều vô cùng lo lắng và kinh hãi” - Thượng nghị sĩ Jeff Flake, người ủng hộ Thượng nghị sĩ Marco Rubio. Bởi trước đó, ông Trump từng thề sẽ hủy bỏ các thỏa thuận thương mại của Mỹ, đánh thuế lên hàng nhập khẩu, tăng thuế đối với các doanh nhân giàu có…

“Mua vé lên tàu Titanic”

Tất cả đều đi ngược lại những nguyên tắc thị trường tự do cơ bản trong chính sách kinh tế của Đảng Cộng hòa. Ông Flake và Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, những chính trị gia Cộng hòa có uy tín trong Quốc hội, lo ngại việc ông Trump giành vé sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Đảng Cộng hòa.

Quan trọng hơn, họ cho rằng ông Trump khó có thể cạnh tranh được với cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, người nhiều khả năng sẽ giành vé của Đảng Dân chủ, trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 8-11 tới đây.

“Tôi có cảm giác giống như mình vừa mua vé lên tàu Titatic dù biết trước số phận của nó” - Thượng nghị sĩ Graham mô tả. Ông dự báo ông Trump sẽ bị “thảm sát” trong cuộc bầu cử tổng thống.

Hạ nghị sĩ Carlos Curbelo của bang Florida khẳng định ông sẽ không bỏ phiếu cho ông Trump nếu tỷ phú New York đoạt chiếc vé của Đảng Cộng hòa. “Nếu ứng cử viên tổng thống là một kẻ giả dối, bậy bạ, không có năng lực như Donald Trump thì tôi sẽ không ủng hộ ông ta” - ông Curbelo thẳng thừng.

Trong khi đó, các nhà vận động hành lang, chuyên gia kinh tế và chuyên gia phân tích ủng hộ Đảng Cộng hòa cũng đều lắc đầu ngán ngẩm trước viễn cảnh ông Trump trở thành gương mặt đại diện đảng. “Có rất nhiều người đang hoảng loạn” - ông Douglas Holtz-Eakin, cựu cố vấn kinh tế của Thượng nghị sĩ John McCain, cho biết.

Nhiều người cho rằng ông Trump lôi kéo sự chú ý và ủng hộ của giới cử tri Cộng hòa nhờ kỹ năng quản trị kinh doanh, chứ không phải nhờ các nguyên tắc chính trị cánh hữu, bảo thủ của đảng này. Chuyên gia tư vấn Juleanna Glover cho rằng sự trỗi dậy của ông Trump “là án tử hình đối với chính sách quản trị của Đảng Cộng hòa”.

Thà bỏ phiếu cho bà Clinton

Những người khác cho biết họ không rõ quan điểm chính trị của ông Trump là gì, đặc biệt trong các vấn đề như thuế, thương mại, quy định quản lý… Đến nay ông Trump mới chỉ hô hào “sẽ làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” chứ chưa công bố các đề xuất chính sách chi tiết.

Ngay cả các chuyên gia an ninh quốc gia ở Washington DC cũng hoang mang với khả năng ông Trump trở thành tổng thống. “Mọi sinh viên nghiên cứu nghiêm túc chiến lược của Mỹ sẽ đều phát bệnh với viễn cảnh ông Trump giành vé của Đảng Cộng hòa” - lãnh đạo một viện nghiên cứu cánh hữu than thở.

Chuyên gia đối ngoại Robert Kagan thuộc Viện Brookings viết trong bài xã luận trên báo Washington Post rằng dù là người của Đảng Cộng hòa, ông thà bỏ phiếu cho bà Clinton còn hơn là ông Trump. “Không thể cứu được Đảng Cộng hòa nhưng có thể cứu được đất nước” - ông Kagan giải thích.

Dù vậy, cũng có một số nhân vật Cộng hòa tỏ ra lạc quan hơn. Thượng nghị sĩ Susan Collins nhận định việc ông Trump giành vé “sẽ không phải là thảm họa”. Nhà kinh tế Arthur Laffer, cố vấn của cựu Tổng thống Ronald Reagan, đánh giá ông Trump là người biết lắng nghe.

Ông Laffer kể ông Trump từng nói với ông rằng: “Nếu ông có ý tưởng tốt hơn tôi thì hãy nói cho tôi biết. Tôi sẽ thay đổi”. Thượng nghị sĩ John Thune dự báo sự hiện diện của ông Trump có thể sẽ tạo ra sức hút, lôi kéo nhiều cử tri Cộng hòa đi bỏ phiếu trong ngày bầu cử tổng thống 8-11.