Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana - Ảnh: AFP

Cư dân mạng Philippines đang sôi sục trước thông tin 2 tàu khảo sát của Trung Quốc đã tiến vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines từ ngày 3-8 đến nay.

Thông tin mới nhất từ trang theo dõi hàng hải Marine Traffic cho thấy tàu khảo sát đại dương lớn nhất thế giới Đông Phương Hồng 3 của Trung Quốc đã tiến vào EEZ của Philippines trên biển Đông vào ngày 7-8.

Trước đó, một tàu khảo sát khác của Trung Quốc có tên Zhang Jian đã vào EEZ của Philippines ngày 3-8 và hoạt động cho đến nay, có lúc chỉ cách bờ biển Philippines khoảng 75 hải lý.

Hai tàu như tạo thành thế gọng kìm với nước này khi một chiếc hoạt động ở phía tây bắc, chiếc còn lại đi dọc theo bờ biển phía đông Philippines.

Trong cuộc phỏng vấn ngày 9-8 với Đài truyền hình ABS-CBN, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana thừa nhận nước này không có hệ thống rađa có thể theo dõi hai tàu khảo sát của Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Lorenzana nhấn mạnh Manila sẽ không ngăn cản các hoạt động nghiên cứu của nếu được báo trước.

"Điều tôi muốn chính phủ làm là hãy hỏi Đại sứ quán Trung Quốc, xem tàu của họ đang làm gì ở đó mà chúng ta không được biết", Bộ trưởng Quốc phòng Lorenzana chất vấn.

"Nếu ý định của họ chỉ là nghiên cứu biển hay hải sản, đó không phải là mối đe dọa an ninh với Philippines. Nhưng nếu họ thụt thò ở đó để theo dõi các tiền đồn của Philippines, đó là một mối đe dọa thật sự", ông Lorenzana khẳng định.

Đường đi của tàu khảo sát Zhang Jian theo trang theo dõi hàng hải Marine Traffic - Ảnh chụp màn hình

"Đã hiểu rõ. Sẽ gởi công hàm phản đối", Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jr. viết trên Twitter cá nhân cùng ngày sau các phát ngôn của ông Lorenzana.

Hôm 7-8, ông Locsin nhấn mạnh không có chuyện tàu Trung Quốc vào EEZ của Philippines cho tới khi quân đội và Bộ Quốc phòng thông báo như vậy với ông.

Chuyên gia Gregory B. Poling, giám đốc Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (Mỹ), nhận xét sự hiện diện của tàu Trung Quốc là rất đáng lo ngại.

Ông Poling nhấn mạnh nếu tàu Trung Quốc đang tiến hành các hoạt động khảo sát khoa học trong EEZ của Philippines, nó phải nhận được sự cho phép của chính quyền Manila chiếu theo điều 246 của Công ước quốc tế về Luật biển của Liên Hiệp Quốc (UNCLOS) năm 1982.

Đông Phương Hồng 3 là tàu khảo sát lớn nhất thế giới và chỉ vừa mới đi vào hoạt động từ cuối tháng 5 năm nay - Ảnh chụp màn hình

Đây không phải là lần đầu tiên sự xuất hiện của tàu khảo sát Trung Quốc gây phản ứng mạnh ở Philippines.

Năm 2016, một tàu khảo sát của Trung Quốc xuất hiện ở khu vực Benham Rise giàu tiềm năng dầu khí ở phía đông bắc Philippines.

Chính quyền Manila khi đó cũng thể hiện thái độ úp mở vừa phản đối Trung Quốc vừa khẳng định quyền tài phán nhưng cuối cùng cũng đồng ý cho tàu Trung Quốc vào khảo sát.