Các vũ khí dao rựa, gậy gộc, khiên đỡ mà cơ quan chức năng thu giữ từ nhóm công nhân của Công ty Long Sơn và cả người dân - Ảnh: TRUNG TÂN

Sau khi xảy ra vụ khiến 3 người chết, 16 người bị thương tại xã tiểu khu 1535, mấy ngày qua người dân hai xã Đắk Ngo và Quảng Trực, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông vẫn chưa hết lo lắng, xôn xao.

Chị Vy Thị Vân, một hộ dân có rẫy sát nhà ông Đặng Văn Hiến (40 tuổi, dân tộc Nùng, có rẫy nơi xảy ra án mạng, vừa bị khởi tố, truy nã về tội giết người), cho biết dù chuyện tranh chấp, ẩu đả giữa Công ty Long Sơn và người dân xảy ra nhiều lần nhưng vụ nổ súng này khiến chị vô cùng hoảng hốt.

"Nằm im" tránh để xảy ra xung đột

Ngay trong chiều 24-10, một ngày sau khi vụ việc xảy ra, hai chị em chị Vân đã vội thu xếp đồ đạc để tạm đi nơi khác ở. Nhiều hộ dân khác cũng trong tình trạng cửa đóng then cài vì những lo lắng mơ hồ. 

Ông Nguyễn Hữu Huân - phó chủ tịch UBND huyện Tuy Đức - cho biết ông đã ký văn bản khẩn gửi các ban ngành, xã, thị trấn, doanh nghiệp trên địa bàn về việc túc trực 24/24 để đề phòng tình huống xấu.

Các đơn vị công an, quân đội luôn trong tinh thần phản ứng nhanh nhất để không tiếp tục xảy ra các vụ đụng độ tương tự. 

Trong văn bản, chính quyền cũng yêu cầu các doanh nghiệp đang có đất tranh chấp phải "nằm im" tránh để xảy ra xung đột với người dân.

Về phía Công ty Long Sơn, theo ông Huân, chủ doanh nghiệp nhắn tin cho biết nhiều công nhân, nhân viên bảo vệ đã bỏ việc vì lo sợ. 

Hiện trường nơi xảy ra vụ xô xát giữa người dân và bảo vệ của Công ty Long Sơn - Ảnh: TIẾN THÀNH

Ông Nguyễn Thành - một người dân có rẫy trồng điều tại tiểu khu 1535 (xã Quảng Trực) - kể ông cùng hàng trăm hộ dân đã vào canh tác, trồng điều, cao su hoa màu từ 10-15 năm nay.

Năm 2008, công ty vào nói là đã được nhà nước giao đất nên sẽ lấy lại đất để làm dự án, đồng thời tuyên bố không bồi thường vì “đất là do người dân lấn chiếm”.

Cùng tuyên bố trên, công ty thường xuyên tổ chức đưa lượng hàng chục người cứ nửa đêm, mờ sáng đi san ùi, giành lại các diện tích rẫy mà người dân đang canh tác.  

Còn chị Vy Thị Huệ - người trồng cây điều tại khu vực này - cho biết thêm cách đây không lâu, khoảng 2g sáng, Công ty Long Sơn cho người, máy ủi vào phá vườn điều của ông Hoàng Văn Thắng.

Lúc này người dân đến phản ứng rất đông nên nhóm công nhân cùng nhiều trang bị máy móc phải rút lui.

"Đất chúng tôi đang trồng cây, công ty đòi lấy mà chẳng bồi thường gì cả còn tổ chức côn đồ, đầu gấu đến lấy đất nên ai cũng bức xúc” - chị Huệ nói.

Mới đây, trong quá trình khám nghiệm hiện trường vụ việc, công an đã phát hiện hàng chục khiên đỡ (giống loại của cảnh sát cơ động), gậy gộc, dao rựa mà nhóm công nhân Công ty Long Sơn đã mang theo khi vào “cưỡng chế” đất gia đình ông Thắng lúc mờ sáng. 

Ngoài ra, công an cũng thu giữ 10 khẩu súng trong nhà ông Hiến, chứng tỏ người chủ rẫy này cũng đã chuẩn bị phương tiện để “chống trả” doanh nghiệp mà người dân ở đây cho là đang "cướp đất”.

Không được tự ý tổ chức lực lượng

Chính ông Nghiêm Xuân Thiên Sửu - phó giám đốc Công ty Long Sơn - thừa nhận khoảng 5g30 ngày 23-10, công ty điều động 28 công nhân đi bảo vệ máy vào san ủi vườn điều của ông Hoàng Văn Thắng.

“Đội bảo vệ” được phân công rõ ràng: một nhóm bảo vệ xe ủi, các nhóm khác đi chốt chặn các con đường khu dân cư, không cho người dân đến khu vực rẫy ông Thắng.

Ông Sửu cho rằng việc mình tổ chức lực lượng cưỡng chế đất của ông Thắng là “lấy lại đất nhà nước đã giao, không nhất thiết phải báo chính quyền địa phương, người dân” (!?).

Cơ quan công an điều tra tại hiện trường vụ án mạng là nhà ông Đặng Văn Hiến (tiểu khu 1535, xã Quảng Trực) - Ảnh: TRUNG TÂN

Ông Nguyễn Hữu Huân - phó chủ tịch UBND huyện Tuy Đức - cho biết nguyên nhân dẫn đến vụ nổ súng sáng 23-10 là do Công ty Long Sơn đưa lực lượng đi giành lại đất đang có tranh chấp với người dân nhưng không hề báo cáo với chính quyền và nhân dân địa phương.

Ông Huân cho rằng việc doanh nghiệp không thỏa thuận, nôn nóng giành lại đất và tự tổ chức lực lượng đi cưỡng chế là sai.

Cũng theo ông Huân, trước đây Long Sơn từng nhiều lần tổ chức người đi san ủi đất mà người dân đang trồng cây, huyện đã mời lên yêu cầu hai bên phải thỏa thuận rồi.

“Mỗi lần như vậy, doanh nghiệp đã hứa sẽ thỏa thuận với dân để bồi thường, hỗ trợ nhưng đùng một cái họ tự ý đi cưỡng chế nên xảy ra án mạng” - ông Huân nói.

Được biết, để tránh tình trạng mất an ninh trật tự tại các dự án và chuẩn bị cho đề án thí điểm ổn định dân cư tại các vùng đất lấn chiếm, UBND tỉnh Đắk Nông đã yêu cầu các doanh nghiệp không để xảy ra các tranh chấp dẫn đến xô xát.

Trước khi vụ xô xát dẫn đến án mạng trên xảy ra, UBND tỉnh đã từng có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp đang có tranh chấp với dân “giữ nguyên hiện trạng, chờ cơ quan chức năng xử lý”.

Theo luật sư Nguyễn Quynh - Đoàn luật sư TP Hà Nội - việc công ty tự tổ chức đi cưỡng chế đất còn đang tranh chấp với người dân là trái pháp luật. Việc ra các quyết định thu hồi đất, cưỡng chế, kiểm đếm tài sản trên đất tranh chấp thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp huyện.

“Trong mọi trường hợp, doanh nghiệp không được tự ý tổ chức lực lượng với gậy gộc, dao rựa đi cưỡng chế, làm thay việc chính quyền” - luật sư Quynh phân tích.