Nhà bà Lang xuống cấp nặng, tường nhà bị nứt, mục nhưng không được cấp giấy phép xây dựng tạm do nhà đất nằm trong quy hoạch hẻm giới - Ảnh: N.HÀ

Quy định về cấp giấy phép xây dựng có thời hạn được TP.HCM ban hành nhằm giải quyết bức xúc về quyền lợi nhà, đất của người dân trong khu quy hoạch “treo”. Tuy nhiên, hiện nhiều quận, huyện ngưng thực hiện hoàn toàn hoặc một phần quy định này khiến người dân bức xúc.

Gia đình bà Nguyễn Thị Lang dành dụm tiền mua căn nhà cấp 4 ở ấp 5, xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn từ nhiều năm trước. Đầu năm 2016, căn nhà xuống cấp nặng nên bà Lang lên kế hoạch xây lại nhà mới...

Nhà mục nhưng không được xây

Để được cấp phép xây dựng, bà Lang phải làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất (gọi tắt là giấy chủ quyền).

Nhưng sau khi làm xong giấy chủ quyền, bà Lang bị cơ quan chức năng từ chối cấp giấy phép xây dựng bởi gần 3/4 diện tích nhà đất của bà nằm trong quy hoạch hẻm giới, phần đất ngoài quy hoạch có diện tích quá nhỏ nên không đủ điều kiện cấp giấy phép xây dựng.

Mặc dù Nhà nước chưa có kế hoạch mở rộng hẻm nhưng cơ quan chức năng cũng từ chối cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho bà Lang.

Theo các cơ quan chức năng, trường hợp nhà bà Lang chỉ được sửa chữa theo hiện trạng, nhưng bà Lang cho biết căn nhà của bà xây dựng đã lâu, nhiều chỗ đã mục nát nên khó có thể sửa chữa.

“Nếu dỡ ra để sửa chữa, tôi sợ cả căn nhà sẽ đổ sụp xuống nên phải xây nhà mới chứ khó có khả năng sửa” - bà Lang trình bày.

Phòng quản lý đô thị huyện Hóc Môn giải thích rằng việc cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho nhà trong lộ giới hiện hữu trái với quy định của Luật xây dựng 2014.

“Sở Xây dựng TP đã có văn bản nhắc nhở việc cấp giấy phép xây dựng phải đúng Luật xây dựng và nghị định 59 hướng dẫn Luật xây dựng.

Trong Luật xây dựng không quy định cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho nhà hiện hữu thuộc quy hoạch lộ giới, hẻm giới nên phòng tạm ngưng giải quyết những trường hợp này.

Phòng quản lý đô thị cũng từ chối giải quyết nhiều trường hợp nhà, đất có pháp lý tương tự những gia cảnh khó khăn hơn gia đình bà Lang.

Hiện Sở Xây dựng TP đang tham mưu cho UBND TP ban hành quyết định thay thế quyết định 27 (quy định về cấp phép xây dựng có thời hạn), bà Lang có thể chờ xem quyết định mới có cho phép nhà trong lộ giới được xây mới hay không” - đại diện Phòng quản lý đô thị huyện Hóc Môn giải thích.

Trong khi huyện Hóc Môn chỉ ngưng cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho trường hợp nhà trong lộ giới thì UBND huyện Nhà Bè có văn bản gửi UBND các xã và phòng quản lý đô thị lưu ý ngưng giải quyết cấp giấy phép xây dựng có thời hạn nhà ở riêng lẻ trong phạm vi lộ giới, hẻm giới, trong quy hoạch các nút giao, nhà ở trên đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư sử dụng trước ngày 1-7-2006, không cấp giấy phép xây dựng trên đất không phù hợp quy hoạch xây dựng.

Lệnh ngưng này làm ảnh hưởng đến việc xây dựng nhà ở của hàng ngàn hộ dân tại các khu quy hoạch chậm triển khai ở huyện Nhà Bè. Nhất là các hộ dân ở xã Hiệp Phước, nơi đang bị “treo” trong quy hoạch khu đô thị công nghiệp Hiệp Phước từ năm 2008 đến nay.

Tương tự, đại diện Phòng quản lý đô thị quận 7 cho hay quận đã ngưng giải quyết cấp giấy phép xây dựng có thời hạn từ nhiều tháng nay.

Chờ sửa luật

Trong khi đó, tại Gò Vấp, Bình Thạnh và nhiều quận, huyện khác vẫn cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho người dân theo quyết định 27 năm 2014 của UBND TP.

Đại diện UBND quận Gò Vấp cho biết đa số trường hợp có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở xin giấy phép xây dựng có thời hạn đều được giải quyết.

Năm 2014, trước khi có Luật xây dựng 2014, UBND TP.HCM đã ban hành quyết định 27 quy định chi tiết một số nội dung về cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn TP.

Trong đó, cho phép cấp giấy phép xây dựng có thời hạn với quy mô tối đa ba tầng cho nhiều trường hợp đất ở không phù hợp quy hoạch xây dựng, đất có nhà ở thuộc lộ giới, đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư có nhà ở...

Sau đó, Luật xây dựng ra đời có quy định về điều kiện cấp giấy phép xây dựng có thời hạn là đất trong những khu vực đã có quy hoạch được phê duyệt nhưng chưa có quyết định thu hồi và buộc phải phù hợp với mục đích sử dụng đất theo quy hoạch sử dụng đất.

Ông Trần Trọng Tuấn, giám đốc Sở Xây dựng TP, báo cáo trong buổi giám sát của Ban pháp chế HĐND TP mới đây cho biết với điều kiện trên thì không một trường hợp nào trên địa bàn TP đủ điều kiện cấp giấy phép xây dựng tạm.

“Vì đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất thì người dân đã được cấp giấy phép xây dựng chính thức và đất không phù hợp với quy hoạch xây dựng thì thường cũng không phù hợp quy hoạch sử dụng đất” - ông Tuấn giải thích cho nhận định nói trên.

Trước đó, UBND TP cũng đã có văn bản xin ý kiến của Bộ Xây dựng cho phép UBND TP tiếp tục áp dụng quyết định 27 trên để cấp phép xây dựng có thời hạn cho người dân, nhưng đến nay Bộ Xây dựng chưa đồng ý.

Một cán bộ Sở Xây dựng TP cho biết khi cơ quan chức năng TP làm việc với Bộ Xây dựng và phản ánh về quy định “bất khả thi” trong Luật xây dựng về điều kiện cấp giấy phép xây dựng có thời hạn nói trên thì Bộ Xây dựng tiếp thu nhưng đề nghị chờ... sửa đổi quy định này.

Hiện các bộ, ngành đang xây dựng dự thảo Luật sửa đổi các luật vừa ban hành (trong đó có Luật xây dựng), nội dung về cấp phép xây dựng có thời hạn trên sẽ được sửa đổi.

Nhiều người dân sống tại TP.HCM lo lắng vì luật mới vẫn còn trong giai đoạn lấy ý kiến các địa phương, không biết người dân phải đợi đến bao giờ.