Đại sứ Úc tại ASEAN Will Nankervis - Ảnh: YouTube

Tuần trước, Úc cùng hai nước Anh và Mỹ đã tuyên bố thành lập một thỏa thuận hợp tác ba bên có tên AUKUS. Thỏa thuận bao gồm những cam kết chia sẻ thông tin, công nghệ quốc phòng giữa ba bên, trong đó nổi bật việc Anh và Mỹ sẽ hỗ trợ Úc đóng một đội tàu ngầm hạt nhân.

Sự kiện gây ra tranh cãi trên chính trường quốc tế. Một số nước thuộc Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) bày tỏ lo ngại về khả năng an ninh khu vực bị xáo trộn.

Mặt khác, một số luồng ý kiến cũng lo ngại về cam kết của các nước trong AUKUS đối với những khuôn khổ hợp tác khác trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mà ASEAN được cho đóng vai trò quan trọng.

Trong thông cáo phát ngày 21-9, Đại sứ Úc tại ASEAN Will Nankervis trấn an khu vực, khẳng định Úc ủng hộ một khu vực thịnh vượng, bao trùm và cởi mở, trong đó ASEAN giữ vai trò trung tâm, phù hợp với các mục tiêu và nguyên tắc của "Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương".

"Cam kết của chúng tôi đối với vai trò trung tâm của ASEAN vẫn kiên định hơn bao giờ hết sau thông báo về việc thành lập quan hệ đối tác an ninh tăng cường giữa Úc, Vương quốc Anh và Mỹ - AUKUS, thỏa thuận cho phép chúng tôi chia sẻ công nghệ và năng lực tốt hơn. Đây không phải là một hiệp ước hay liên minh quốc phòng", ông viết.

Theo ông Nankervis, trong một môi trường chiến lược đang thay đổi nhanh chóng, việc Úc tham gia AUKUS sẽ giúp tăng cường khả năng hợp tác với các đối tác trong khu vực nhằm hỗ trợ sự ổn định và an ninh khu vực, phù hợp với khuôn khổ dựa trên những luật lệ theo đó chúng ta xây dựng sự thịnh vượng chung.

"Thỏa thuận mới này không làm thay đổi cam kết của Úc đối với ASEAN cũng như những hỗ trợ liên tục của chúng tôi đối với cấu trúc khu vực do ASEAN dẫn dắt. Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục thúc đẩy một khu vực hòa bình, an ninh, trong đó ASEAN giữ vai trò trung tâm, đồng thời bổ sung và củng cố cấu trúc hiện có do ASEAN dẫn dắt", vị đại sứ này khẳng định.

Trong lá thư trên, ông Nankervis cũng lặp lại những gì Thủ tướng Úc Scott Morrison nói về AUKUS, trong đó nhà lãnh đạo Úc nhấn mạnh nước này không hề theo đuổi chương trình vũ khí hạt nhân và làm rõ rằng tàu ngầm chạy năng lượng hạt nhân không mang vũ khí hạt nhân.

"Mặc dù các tàu ngầm này chạy bằng năng lượng hạt nhân nhưng chúng không mang vũ khí hạt nhân. Úc đã và không tìm kiếm những loại vũ khí như vậy. Chúng tôi cũng không tìm cách thiết lập khả năng hạt nhân dân sự.

Úc vẫn kiên định ủng hộ Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) và sẽ hợp tác chặt chẽ với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ mà NPT đặt ra với tư cách là quốc gia không có vũ khí hạt nhân. 

Chúng tôi vẫn cam kết củng cố lòng tin của quốc tế về tính toàn vẹn của cơ chế quốc tế không phổ biến vũ khí hạt nhân và đề cao vai trò lãnh đạo toàn cầu của mình trong lĩnh vực này", ông Nankervis nhấn mạnh.

Pháp dọa chặn đàm phán thương mại tự do EU - Úc sau thỏa thuận AUKUS

TTO - Pháp dọa sẽ chặn đàm phán về thỏa thuận thương mại tự do đã lên kế hoạch giữa châu Âu và Úc, sau khi Canberra từ bỏ hợp đồng đóng tàu ngầm trị giá 40 tỉ USD với Pháp để lập quan hệ đối tác ba bên với Mỹ - Anh.