Hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đang cải tạo bồi đắp trái phép ở Đá Châu Viên thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh: ABC News

Hãng tin Reuters cho biết việc Đài Loan đệ trình hồ sơ vào thời điểm phiên tòa sắp diễn ra có khả năng làm trì hoãn quyết định các thẩm phán, dự kiến được đưa ra trong vòng hai tháng. 

Động thái này cũng có thể làm phức tạp thêm những tranh chấp đang ngày càng căng thẳng diễn ra khắp khu vực Biển Đông.

Các nguồn tin ngoại giao cho biết tháng 4-2016, các thẩm phán đã cho phép chính quyền lãnh thổ Đài Loan thảo chứng cứ có liên quan đến vấn đề chủ quyền ở Biển Đông, dù Đài Loan không là thành viên của Liên Hiệp Quốc cũng không tham gia ký kết Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS).

Điều này đồng nghĩa với việc ngay khi xem xét hàng trăm trang tài liệu do Đài Loan đệ trình, các thẩm phán cũng phải tìm thêm thông tin từ phía Philippines và Trung Quốc, làm ảnh hưởng đến tiến trình ra quyết định của họ. 

Manila đang thách thức tính hợp pháp trong các tuyên bố đòi chủ quyền vô lý của Bắc Kinh ở Biển Đông. Họ cho rằng không bãi cạn, bãi san hô hay các đảo nhỏ nào ở quần đảo Trường Sa có thể được xem là một hòn đảo. Chính vì thế Trung Quốc không có quyên đối tuyên bố vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (khoảng 370km) ở đây.

Đơn phương chiếm trái phép đảo Ba Bình, đảo lớn nhấn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, giới chức Đài Loan đã phản ứng gay gắt những chứng cứ mà Philippines đưa ra trước đó nói rằng đảo Ba Bình là “một bãi đá” không phù hợp cho con người cư trú.

Do đó, Đài Loan không có quyền tuyên bố cả về hiện trạng của hòn đảo cũng như tuyên bố EEZ.

Người phát ngôn của lãnh đạo Đài Loan Mã Anh Cửu cho biết nhóm hoạt động dân sự trên là một tổ chức tư nhân nhưng có các mối quan hệ mật thiết với chính quyền của lãnh thổ này.

“Việc đệ trình hồ sơ lần này của họ dù không thay mặt chính quyền nhưng những phát hiện của họ lại  khớp với quan điểm của giới chức chính quyền Đài Loan” - Reuters dẫn lời người phát ngôn này cho biết.  

Giới chức Tòa trọng tài thường trực quốc tế ở The Hague cũng như Bộ Ngoại giao Philippines chưa có bình luận gì về vụ việc.  

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng lặp lại rằng nước này không chấp nhận tham gia phiên tòa. Bắc Kinh cho rằng Manila đang sử dụng vụ kiện để phủ nhận cái gọi là “chủ quyền lãnh thổ” của Trung Quốc.