Ông Joe Biden, lúc này đang là phó tổng thống, trao giấy chứng nhận bầu cử cho dân biểu Candice Miller (Đảng Cộng hòa) bang Michigan trong phiên họp chung của quốc hội khóa 113 để kiểm phiếu bầu của cử tri đoàn vào ngày 4-1-2013 - Ảnh (tư liệu): GETTY IMAGES

Cứ bốn năm một lần, cử tri đoàn sẽ có một ngày bỏ phiếu bầu tổng thống và phó tổng thống cho nhiệm kỳ mới. Tới lúc này toàn bộ 50 bang của Mỹ đã xác nhận kết quả cuộc tổng tuyển cử vừa qua với chiến thắng thuộc về ông Joe Biden. Tuy nhiên cuộc bỏ phiếu ngày 14-12 (giờ Mỹ) của cử tri đoàn sẽ là bước quan trọng để chính thức hóa kết quả đó.

Quy trình bỏ phiếu của cử tri đoàn

Theo Hiến pháp Mỹ, các đại cử tri là người trực tiếp bỏ phiếu bầu tổng thống. Những người này do các đảng phái chính trị tại từng bang bầu ra trước ngày tổng tuyển cử 8-11 năm nay.

Ứng cử viên nào nhận được nhiều phiếu bầu hơn trong cuộc bầu cử tại mỗi bang sẽ được các đại cử tri của bang đó bầu làm tổng thống trong cuộc bỏ phiếu của cử tri đoàn.

Sau khi kết quả bỏ phiếu của bang được xác nhận, thống đốc bang sẽ chuẩn bị giấy chứng nhận, trong đó nêu tên những đại cử tri và số phiếu bầu của bang đó.

Theo luật liên bang, các đại cử tri sẽ tập trung tại từng bang của họ để bỏ phiếu. Hầu hết các cuộc bầu tổng thống đều diễn ra tại tòa nhà nghị viện bang. Tại nhiều bang, đại cử tri có thể họp tại văn phòng thống đốc bang hoặc của quan chức phụ trách bầu cử bang.

Năm nay, đại cử tri của Indiana, Tennessee và Vermont là các bang sẽ bầu trước tiên, vào lúc 10h sáng 14-12. Sau đó là các bang chiến địa Arizona, Georgia và Pennsylvania, và kết thúc vào lúc 13h tại Wisconsin và Michigan lúc 14h00 cùng ngày.

Sau khi các đại cử tri đã bầu xong xuôi và ông Biden vượt qua mốc 270 phiếu đại cử tri, ông sẽ chính thức là tổng thống đắc cử và thượng nghị sĩ Kamala Harris sẽ là phó tổng thống đắc cử. Hai người sẽ tuyên thệ nhậm chức ngày 20-1-2021.

Theo kế hoạch ông Joe Biden sẽ phát biểu về kết quả bầu cử của cử tri đoàn vào khoảng 20h00 ngày 14-12.

Sau khi cử tri đoàn bầu xong, các bang sẽ gửi phiếu về Washington. Tại đây phiếu sẽ được kiểm trong phiên họp chung tại quốc hội lúc 13h ngày 6-1-2021. Chủ tịch thượng viện, lúc này đang là Phó tổng thống Mỹ Mike Pence, sẽ chính thức công bố tên người chiến thắng.

Tòa tối cao Mỹ đã nhận được hơn 12 đơn thư kiến nghị nhằm tác động tới quyết định của tòa trong việc thụ lý vụ kiện về kết quả bầu cử tổng thống của bang Texas - Ảnh (minh họa): NYT

Đại cử tri có thể thay đổi phiếu bầu?

Một câu hỏi rất nhiều người muốn biết là liệu ở khâu cuối cùng để chính thức hóa kết quả bầu cử tổng thống Mỹ, các đại cử tri có thể tự ý thay đổi, không tuân theo kết quả bầu cử của bang đã được xác nhận từ số phiếu bầu phổ thông?

Theo đài NBC News, câu trả lời là "có thể", nhưng chuyện này hiếm khi xảy ra.

Kể từ năm 1948 tới nay chỉ có 16 "đại cử tri bất tín", nhưng đáng chú ý là có tới 7 người trong đó là của cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, trong đó 5 người chuyển lá phiếu bầu của họ từ bà Hillary Clinton cho người khác và hai người chuyển phiếu từ ông Trump cho người khác.

Cho tới nay có 32 bang và đặc khu Columbia đã có luật yêu cầu các đại cử tri phải bỏ phiếu cho ứng cử viên họ đã cam kết ủng hộ, trong đó 15 bang có những hình phạt cụ thể với các đại cử tri nếu họ bất tín, thay đổi lá phiếu ở "phút thứ 90".

Trong năm nay Tòa án Tối cao Mỹ cũng đã bảo lưu quyền của các bang trong việc trừng phạt những đại cử tri bất tín.

Một câu hỏi nữa cũng được nhiều người quan tâm, liệu quốc hội có thể ngăn cản việc kiểm phiếu bầu của cử tri đoàn trong ngày 6-1 không?

Về vấn đề này, theo đài NBC News, về mặt thủ tục quy trình thì "có", nhưng căn cứ vào thực tế hiện nay thì "không".

Theo một luật năm 1887, một dân biểu (hạ nghị sĩ) và một thượng nghị sĩ có thể cùng nhau đệ trình văn bản phản đối việc kiểm phiếu của một bang.

Dân biểu Brooks của Đảng Cộng hòa ở bang Alabama cũng đã tuyên bố sẽ làm việc này trong ngày 14-12. Tuy nhiên cho tới lúc này chưa có thượng nghị sĩ nào nói sẽ tham gia phản đối cùng ông Brooks.

Nếu ông Brooks có thể tìm được một người hợp tác, việc kiểm phiếu bầu của bang liên quan sẽ dừng lại và thượng viện, hạ viện sẽ thảo luận độc lập về việc phản đối đó trong tối đa hai giờ đồng hồ. Sau đó lưỡng viện quốc hội sẽ bỏ phiếu về việc có chấp nhận sự phản đối đó không.

Cả hai viện cũng sẽ phải bỏ phiếu độc lập để xem có thể cùng chấp nhận phản đối đó không, nếu không việc phản đối sẽ thất bại.

Lúc này Hạ viện Mỹ đang do Đảng Dân chủ kiểm soát và Đảng Cộng hòa đang chiếm thế đa số mong manh ở thượng viện, do đó khả năng xảy ra việc quốc hội ngăn kiểm phiếu cử tri đoàn được nhận định là không thể.

Từng có hai lần phản đối như vậy xảy ra kể từ năm 1887 đến nay, một lần vào năm 1969 liên quan tới một đại cử tri bất tín và một lần năm 2005 liên quan tới những vi phạm nguyên tắc bầu cử tại bang Ohio. Tuy nhiên cả hai lần đó đều không thành công.

Đụng độ ở biểu tình phản đối kết quả bầu cử Mỹ, có cả súng lẫn dao

TTO - Cuộc biểu tình của những người ủng hộ ông Trump ở Washington D.C đã biến thành bạo lực khi các nhóm phản đối đương kim tổng thống xuất hiện. Cảnh sát phải can thiệp khi hai bên lao vào nhau ẩu đả.