Chiều 27-3, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), còn nhiều ý kiến khác nhau về rút bảo hiểm xã hội một lần.

Chưa thống nhất phương án rút bảo hiểm một lần

Tại dự luật đưa 2 phương án, phương án 1 chia thành 2 nhóm gồm nhóm 1 đóng trước khi luật có hiệu lực (dự kiến 1-7-2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm bắt buộc, không tham gia bảo hiểm tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm chưa đủ 20 năm sẽ được rút.

Nhóm 2 là người lao động tham gia bảo hiểm từ ngày luật có hiệu lực trở đi không được rút bảo hiểm xã hội một lần.

Với phương án 2, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm bắt buộc, không tham gia bảo hiểm tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần, nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Thời gian đóng bảo hiểm còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ của bảo hiểm.

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) đồng tình với phương án 2, nhưng đề nghị nghiên cứu bỏ điều kiện "sau 12 tháng", và giảm thời gian đóng chưa đủ 20 năm xuống còn 15 năm.

Bởi theo ông, đưa ra thời hạn 12 tháng gây khó khăn cho người lao động khi cần tiền trang trải nhu cầu cấp bách trước mắt và khó khăn cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong việc quản lý, kiểm soát.

"Giảm thời gian chưa đủ 20 năm xuống còn chưa đủ 15 năm sẽ phù hợp với điều kiện hưởng lương hưu mới", ông Thắng nêu.

Nhận định vấn đề rút bảo hiểm xã hội một lần là "khó và phức tạp", đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu) không đồng tình với phương án 1, vì tạo "hai lát cắt" giữa người tham gia trước và sau khi luật có hiệu lực, trong cùng một điều khoản.

Theo bà Ry, hiện có khoảng 17 triệu người, tức khoảng 38% lao động, có thời gian đóng bảo hiểm dưới 20 năm. Không có gì đảm bảo rằng đối tượng này sẽ không tiếp tục rút bảo hiểm một lần. Còn người bắt đầu tham gia từ sau ngày 1-7-2025 lại không được rút một lần.

Nhắc lại quan điểm nghị quyết 28 của trung ương năm 2018 là quy định phù hợp để giảm rút bảo hiểm một lần theo hướng tăng quyền lợi, bảo lưu thời gian tham gia để hưởng hưu trí…, bà thấy phương án 2 "quán triệt sát hơn".

"Nếu ta không phân tích rõ nguyên nhân rút thì thể hiện điều khoản chính sách chưa đáp ứng được mong muốn và tâm tư nguyện vọng chính đáng của người lao động", bà nói.

Bà chỉ rõ rút bảo hiểm một lần nhiều nhất là giai đoạn dịch COVID-19 để giải quyết vấn đề cuộc sống trước mắt. Nếu đây là nguyên nhân chính, cần giữ chân người lao động và cho rút 50%.

Đồng thời hỗ trợ cho vay thông qua ngân hàng chính sách để giúp họ vừa có điều kiện tham gia bảo hiểm, vừa giải quyết được khó khăn về kinh tế.

Các đại biểu Lý Tiết Hạnh (Bình Định), Nguyễn Thị Sửu (Thừa Thiên Huế) thì đồng tình với phương án 1 vì sẽ giúp cho người lao động ổn định tâm lý, bảo lưu lại quá trình đã đóng...

Đề nghị cân nhắc thời điểm thông qua luật

Theo chương trình, dự luật sẽ được Quốc hội xem xét bấm nút thông qua tại kỳ họp thứ 7 tới. Thấy còn nhiều ý kiến khác nhau và Chính phủ cũng chưa chọn phương án nào chính thức để đảm bảo trình tại kỳ họp, đại biểu Trần Thị Hoa Ry đề nghị cân nhắc thời điểm thông qua luật. 

Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) cũng đề nghị Quốc hội, Chính phủ cân nhắc thông qua dự luật này sau khi cải cách chính sách tiền lương. Tức là nên thông qua tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10-2024), thay vì tại kỳ họp thứ 7 (tháng 5-2024).

Bởi theo bà Thúy, cải cách tiền lương là một chính sách lớn, khó, phức tạp, tác động mạnh đến nhiều lĩnh vực, nhóm hoạt động khác nhau trên toàn xã hội. Cần có thời gian triển khai cải cách tiền lương để điều chỉnh, xử lý các vấn đề phát sinh nếu có cho phù hợp với thực tiễn. 

Khi chính sách ổn định mới có cơ sở quy định các chính sách bảo hiểm xã hội cũng được sửa đổi theo cải cách tiền lương. 

"Cần cân nhắc thời điểm thông qua Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi trước hay sau cải cách tiền lương cho phù hợp, khả thi, tránh vừa thông qua lại phải rà soát, sửa đổi ngay", bà Thúy nêu.

Lương hưu người nghỉ hưu trước và sau ngày 1-7 sẽ ra sao?

Theo thường trực Ủy ban Xã hội, nếu nghỉ hưu sau khi thực hiện cải cách tiền lương (1-7) từ 4-6 năm, lương hưu đã tăng 40-50% so với người nghỉ hưu trước.