Vừa qua, trong phiên tòa phúc thẩm xét đơn kháng cáo của các bị cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty CP Tiến Bộ Quốc Tế (AIC), HĐXX TAND cấp cao tại Hà Nội tuyên giảm án cho bị cáo Lê Thị Hương (phó ban kế toán AIC) từ 3 năm tù xuống 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, được trả tự do tại tòa.

Được giảm án vì con đạt thành tích thi toán quốc tế

Bà Hương được giảm án vì được HĐXX ghi nhận những tình tiết mới như bị cáo tích cực tác động gia đình nộp 100 triệu đồng khắc phục hậu quả.

Bị cáo được UBND phường Yên Hòa (Cầu Giấy, Hà Nội) có giấy xác nhận tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện, ủng hộ quỹ đền ơn đáp nghĩa, quỹ trẻ em của phường, ủng hộ quỹ biển đảo Việt Nam, quỹ phòng chống thiên tai, quỹ khuyến học. Gia đình bị cáo có công với cách mạng, có hai bác là liệt sĩ...

Một tình tiết đáng chú ý được HĐXX xem xét giảm án là bị cáo có con trai 14 tuổi được Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hà Nội tặng giấy khen, được UBND TP Hà Nội tặng bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong học tập, tham gia kỳ thi Olympic toán quốc tế.

Trước đó, trong phần luận tội, đại diện viện kiểm sát cũng nhắc đến các yếu tố giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Lê Thị Hương, trong đó đề cập tới việc bị cáo có con trai 14 tuổi đạt thành tích cao trong kỳ thi toán quốc tế.

Theo lập luận của đại diện viện kiểm sat, bị cáo Lê Thị Hương cần thời gian ở bên con để động viên con học hành.

Con học giỏi, mẹ được giảm án?

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, tiến sĩ luật Đặng Văn Cường - Đoàn luật sư TP Hà Nội - cho biết dưới góc độ pháp lý, bị cáo có thành tích xuất sắc trong học tập, lao động được giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự là tình tiết thường xuyên được áp dụng trong tố tụng hình sự, chuyện thường xuyên diễn ra.

Tuy nhiên tình tiết "con học giỏi giúp mẹ được giảm án" là chuyện chưa từng xảy ra, nhưng vẫn có thể được tòa án vận dụng và phải ghi rõ trong nội dung bản án.

Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 quy định các tình tiết giảm nhẹ tại điều 51, trong đó có tình tiết "người phạm tội là người xuất sắc trong học tập, chiến đấu hoặc công tác" thì mới được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Đối với những người khác là người thân của bị cáo có thành tích xuất sắc trong học tập thì không phải là tình tiết giảm nhẹ được quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, Bộ luật Hình sự cũng quy định ngoài những tình tiết đã được liệt kê trong điều khoản 1, điều 51; những tình tiết khác cũng có thể được HĐXX xem xét là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, do hội đồng xét xử quyết định nhưng phải ghi rõ trong bản án.

"Như vậy có thể thấy đây là một quy định mở và trao quyền cho tòa án rất lớn", luật sư Cường nhấn mạnh.

"Trong vụ án này, tòa án cấp phúc thẩm xem xét giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự, cho bị cáo được hưởng án treo với lý do con đạt thành tích cao trong kỳ thi toán quốc tế là có căn cứ, thể hiện sự khoan hồng của pháp luật.

Đây là tình tiết áp dụng mới nhưng không bất ngờ, chưa phải là án lệ. Tuy nhiên cũng nên được áp dụng rộng rãi và thường xuyên hơn trong việc giải quyết vụ án hình sự để động viên bố mẹ nuôi dạy con cái", luật sư Cường phân tích.

Trong khi đó, theo ý kiến cá nhân của luật sư Trần Vũ (Đoàn luật sư TP Hà Nội), thành tích học tập của con cái không phải là một trong 22 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1 điều 51 Bộ luật Hình sự.

Tại khoản 2 điều 51 Bộ luật Hình sự quy định "khi quyết định hình phạt, tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án".

Luật sư cho rằng việc con trai bị cáo được Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tặng giấy khen vì có thành tích xuất sắc trong học tập, tham gia kỳ thi Olympic toán quốc tế không thuộc một trong các danh hiệu vinh dự được quy định tại điều 59, Luật số 06-2022/QH15 của Quốc hội ngày 15-6-2022 về thi đua khen thưởng.

"Tuy nhiên, nếu thành tích mà con trai bị cáo được trao tặng là thành tích "có công với nước" thì vẫn có thể được xem xét là tình tiết giảm nhẹ đối với bị cáo.

Hiện trong Luật Thi đua khen thưởng năm 2022 chưa có quy định cụ thể về việc thành tích nào mới được xác định là có công với nước", luật sư Vũ nói.

Việc con trai bị cáo đạt được thành tích cao trong học tập và trong các kỳ thi quốc tế có được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo hay không nên được cơ quan chuyên môn và thẩm quyền về thi đua khen thưởng đánh giá dựa trên các quy định hiện hành về thi đua khen thưởng.

Hai 'ông trùm' buôn lậu xăng dầu được giảm án

Cùng với hai bị cáo cầm đầu đường dây buôn lậu xăng dầu, nhiều bị cáo khác được tòa phúc thẩm giảm nhẹ hình phạt.