Cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis - Ảnh: REUTERS

Tháng 12-2018, ông Mattis tuyên bố từ chức bộ trưởng quốc phòng, mở ra thời kỳ Lầu Năm Góc không có người lãnh đạo chính thức dài nhất trong lịch sử cơ quan này.

Trải lòng về nhiều điều trong cuốn tự truyện chuẩn bị lên kệ nhưng ông Mattis lại né tránh khoảng thời gian sóng gió khi trở thành một bộ trưởng của ông Trump.

Vị cựu đại tướng thủy quân lục chiến Mỹ đã thổ lộ về quyết định rút khỏi chính trường, nói rằng ông đã đi tới điều đó khi nhận ra những lời khuyên của mình, đặc biệt là "giữ vững niềm tin với các đồng minh", đã không còn giá trị trong mắt của người đứng đầu Nhà Trắng.

"Tôi đã làm tốt hết sức những gì tôi có thể làm", ông Mattis viết nhưng né tránh đề cập trực tiếp tới ông Trump trong bài viết được đăng bởi tạp chí Wall Street Journal ngày 28-8.

Trong một lá thư được công bố hồi năm ngoái, ông Mattis nói ông từ chức vì ông Trump đã có một quyền bộ trưởng quốc phòng có thể cộng hưởng tốt hơn ông.

"Quốc gia nào không có đồng minh sẽ khô héo. Một mình một ngựa, Mỹ không thể bảo vệ người dân và nền kinh tế của mình", cựu bộ trưởng Mattis đưa ra cảnh báo.

"Đã chiến đấu nhiều lần trong các liên minh, tôi tin rằng chúng ta cần mọi đồng minh có thể sát cánh cùng nước Mỹ. Từ các giải pháp quân sự giả định cho tới những lá phiếu ủng hộ của họ tại Liên Hiệp Quốc. Càng nhiều đồng minh thì càng tốt", ông Mattis lập luận.

Kể từ khi nhậm chức, ông Trump, người chủ trương nước Mỹ trên hết, đã chỉ trích gay gắt một số thành viên của NATO hay bắt ép các đồng minh như Nhật Bản, Hàn Quốc chia sẻ chi phí quốc phòng.

"Một nhà lãnh đạo phải thể hiện sự nhạy bén chiến lược kết hợp với sự tôn trọng các quốc gia sát cánh với chúng ta khi rắc rối xuất hiện", ông Mattis ám chỉ ông Trump trong tự truyện.

Báo The Guardian của Anh bình luận cuốn tự truyện của ông Mattis vẫn chưa làm thỏa mãn bạn đọc khi né tránh quãng thời gian ông làm bộ trưởng quốc phòng. 

Là một trong những bộ trưởng được tôn trọng nhất của chính quyền Trump, quyết định ra đi vào năm ngoái của ông Mattis khiến nhiều người bất ngờ.

Họ tò mò rốt cuộc điều gì đã xảy ra, những bất đồng giữa ông Trump và ông Mattis đã chồng chất ngày qua ngày như thế nào nên rất trông chờ vào cuốn tự truyện lần này.

"Tôi không viết về tổng thống đương nhiệm, vì vậy những người tìm kiếm những thông tin liên quan sẽ thất vọng", ông Mattis đánh tiếng trước về cuốn tự truyện hồi tháng 5 năm nay.

Mỹ tìm đồng minh mới ở châu Á

TTO - Tháng 8 chứng kiến những nỗ lực trấn an và thuyết phục đồng minh dồn dập của Mỹ, từ một Mông Cổ nằm giữa Nga và Trung Quốc đến một Micronesia nhỏ bé nhưng án ngữ vị trí chiến lược trên Thái Bình Dương.