Phóng to

Nhà thơ Nguyễn Thánh Ngã (thứ hai từ trái sang) cùng các tác giả nhận giải - Ảnh: Hồ Huy Sơn

Diễn ra trong hai tháng (từ tháng 7 đến tháng 9-2009), cuộc thi thơ Haiku Việt - Nhật 2009 có 370 người tham dự, trong đó có 988 tác phẩm sáng tác bằng tiếng Việt và 59 tác phẩm sáng tác bằng tiếng Nhật.

Với đặc thù là thể thơ ngắn nhất thế giới, ông Ikuo Mizuki - tổng lãnh sự Nhật Bản tại TP.HCM, cho rằng: "Quý vị sáng tác thơ Haiku bằng tiếng Việt chắc hẳn phải rất cực công. Và những người dự thi sáng tác bằng tiếng Nhật, tức sáng tác thơ bằng ngôn ngữ nước ngoài, cũng gặp khó khăn".

Cuộc thi thu hút đông đảo đối tượng đến từ khắp mọi miền đất nước: Hà Nội, Đà Nẵng, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắc Lắc... Kết quả, giải nhất Haiku bằng tiếng Việt thuộc về Nguyễn Thánh Ngã (Lâm Đồng), giải nhì thuộc về Trần Xuân Thái (Đắc Lắc), giải ba thuộc về Nguyễn Đức Mẫn (Hà Nội), hai giải khuyến khích thuộc về Nguyễn Văn Long (Hà Nội), Hoàng Thị Thương (Đà Nẵng).

Ở nội dung Haiku bằng tiếng Nhật, giải nhất thuộc về Đào Thị Hồ Phương (TP.HCM), Nguyễn Hoàn Vũ (TP.HCM) đoạt giải nhì và giải ba, Ngô Hải Nam (TP.HCM) có hai bài thơ cùng đoạt giải ba.

Ban tổ chức cho biết sẽ tuyển chọn 50 bài thơ hay ngoài những bài thơ đoạt giải để in thành tuyển tập thơ Haiku vào thời gian tới.

Gặp gỡ nhà thơ đoạt giải nhất

Chúng tôi đã trò chuyện với nhà thơ Nguyễn Thánh Ngã, giải nhất thơ Haiku bằng tiếng Việt. Anh là cộng tác viên lâu năm của Áo Trắng ở Lâm Đồng.

* Xin chúc mừng anh với giải nhất. Cảm xúc của anh khi biết tin mình được giải?

- Phải nói là tôi rất cảm động. Tất nhiên, không phải vì tôi đoạt giải mà cảm động vì ban giám khảo đã nhận ra được những cảm xúc mà tôi gửi gắm trong tác phẩm của mình.

* Thơ Haiku là một thể thơ truyền thống của Nhật. Cơ duyên nào đưa anh đến với thể loại thơ này?

- Hồi học phổ thông, trong một giờ giảng tôi được nghe thầy của mình đọc một bài thơ như thế này: Ao hoang/ Con ếch nhảy vào/ Vang tiếng nước. Tôi nghe và nhớ mãi. Cho đến bây giờ, tiếng nước ấy vẫn còn dội mãi trong tâm hồn. Đến khi ra chợ, bắt gặp những em bé tật nguyền từ miền Trung vào Lâm Đồng kiếm sống, tự nhiên những cảm xúc ùa ra. Và trong một thoáng tôi đã viết thành bài thơ Đứa trẻ, chỉ vẻn vẹn chín từ.

* Theo anh, làm thơ Haiku có khó không? Và anh tìm thấy ở thể thơ này điều thú vị gì?

- Tính ra tôi đã viết thơ Haiku được 10 năm nay rồi. Thật tình làm thơ Haiku rất khó. Đây là thể thơ ngắn nhất thế giới nên đòi hỏi sự cô đọng, súc tích. Haiku là thể thơ mang tính chất thiền. Những cảm xúc mình gửi gắm trong một bài thơ ngắn phải cực kỳ dồn nén mà người đọc nghe được, thẩm thấu được đó chính là điều thú vị.

* Có ý kiến cho rằng thơ Haiku ngắn quá rất khó gợi nên những rung động sâu thẳm ở người đọc. Anh thấy sao?

- Tôi không nghĩ như vậy mà ngược lại. Khi cảm xúc vào tận trái tim thì chính nó mới gây rung động sâu thẳm nhất. Những rung động ấy không còn hời hợt nữa vì đó chính là sự thật của tâm hồn.

* Thơ Haiku khi sang Việt Nam đã có những chuyển biến gì, theo anh?

- Nó chạy theo hơi thở của thời đại cho phù hợp với con người bây giờ. Thơ Haiku Nhật chú trọng đến những vẻ đẹp đơn sơ của thiên nhiên bốn mùa hiền hòa ở đất nước họ. Còn ở Việt Nam, không gian trong Haiku có vẻ như rộng lớn hơn. Và càng ngày yếu tố "quý ngữ" - từ chỉ mùa trong Haiku ở Việt Nam - càng ít được chú trọng. Tuy nhiên, dù thế nào thì làm thơ Haiku cần thiết nhất vẫn là giữ lại cái thần của sự việc, sự vật. Đó là cái đẹp không thể nào thay đổi được.

* Xin cảm ơn anh.

Phóng to Áo Trắng số 22 (ra ngày 1-12-2009) hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.