Cuộc chiến Trung Đông: Những cân nhắc từ hai phía

Ngày 17-9, trong hơn 1 tiếng và từ 15g30 trở đi, trên 3.000 máy nhắn tin ở Lebanon đồng loạt phát nổ. Ngày hôm sau, thêm khoảng 300 bộ đàm cầm tay cũng phát nổ cùng một số bình điện xe con và tấm pin mặt trời. Số tử thương trong hai ngày lên đến 37 và số bị thương nặng nhẹ lên đến gần 3.000.

Phần lớn nạn nhân là nhân viên của tổ chức Hezbollah nhưng cũng có gia đình họ lớn bé, đối tác hay người qua đường đứng cạnh, như đại sứ Iran tại Lebanon bị thương ở mắt. Đây là kỳ công của tình báo Israel gài được bằng ấy mìn điều khiển từ xa vào hệ thống liên lạc của địch.

Khiến máy phát nổ không dễ và phải nắm cách vận hành thông tin nội bộ của Hezbollah, phong trào vốn có thể mộ được 100.000 tay súng khi hữu sự. 

Số cán bộ thường trực của Hezbollah khoảng chừng 10.000. 3.000 máy nhắn tin phát nổ gây thương tích ít nhiều cho bằng ấy cán bộ hẳn gây bối rối cực kỳ cho hệ thống và lẽ ra là cơ hội để Israel xua năm sư đoàn vào miền nam Lebanon.

Nhưng vào lúc này Israel vẫn chưa tấn công trên bộ, mà mới chỉ không kích, một phần vì chưa thanh toán xong mặt trận Gaza từ một năm nay. Vậy nếu chưa sẵn sàng đánh thì tại sao họ lại cho phát nổ sớm các máy?

Hẳn là Israel sợ việc gài bom sắp bị phát hiện nên đành ra tay sớm. Dĩ nhiên là nó gây thiệt hại cho hệ thống địch và khủng hoảng tinh thần, nhưng đây chưa phải thời điểm hiệu quả nhất.

Tuy không xâm lăng rầm rộ bằng đường bộ, mấy ngày qua Israel đã dùng không quân đánh 400 cứ điểm tại miền nam Lebanon, vào tận ngoại ô Beirut và hạ sát lãnh đạo quân sự số 2 và số 3 của Hezbollah. 

Tại sao Hezbollah lại là kẻ thù phải quan tâm đến thế? Từ sự kiện 7-10, để yểm trợ Hamas, Hezbollah đã mở mặt trận miền bắc Israel nhằm cầm chân một số đơn vị khoảng 100.000-150.000 quân Israel. Ngoài ra, với pháo binh thường nhật, Hezbollah khiến 70.000-100.000 người sống ở bắc Israel phải di tản.

Nói cách khác, tính đến giờ Hezbollah kiểm soát bằng pháo kích một khu vực sâu 10km trên chiều dài 85km ở biên giới hai nước, tức gấp đôi Gaza. Trước giờ, Hezbollah chưa hề đánh các khu vực dân cư nhưng nếu họ tăng pháo lên thì số di tản sẽ lên đến 200.000. 

Ngày 22-9, để trả đũa Israel vụ máy nhắn tin, Hezbollah đã nã pháo nhà máy quân sự Rafael và phi trường quân sự Ramat David cách biên giới 50km. Đây là lần đầu Hezbollah dùng tên lửa Fadi 1 (tầm bắn 80km) và Fadi 2 (105km). 

Tuy đánh các mục tiêu quân sự nhưng nghe nó rú rít bay qua, 300.000 dân cư khu vực Haifa, vốn có 1,2 triệu dân, đã phải xuống hầm. Tổng cộng, 2 triệu dân Israel nằm trong tầm đe dọa của Hezbollah.

Nhà nước Israel trong năm qua đã bất lực trong chuyện này, không cách nào trị được pháo của Hezbollah bằng phản pháo, phi pháo hay cả bằng máy nhắn tin phát nổ. Cách duy nhất là mang quân sang Lebanon, đánh chiếm từng cứ điểm rồi ở lại đóng quân giữ các cứ điểm đó. 

Việc này Israel có làm rồi, năm 1982 chiếm giữ 10km lấn vào biên giới Lebanon định làm trái độn, nhưng sau phải rút. 2006 họ lại tràn quân sang nhưng cũng phải rút lập tức. 

Năm vừa rồi, Israel đánh mãi không xong lực lượng Hamas 30.000 quân bị vây hãm và thiếu thốn từ 17 năm qua. Trong tương lai, Hezbollah dù không có máy nhắn tin vẫn còn nguyên vẹn khả năng đe dọa nửa triệu hay 1 triệu người Israel.

Một năm chiến tranh cũng đã bắt đầu hằn dấu lên xã hội Israel cả về quân sự, kinh tế lẫn ngoại giao. Quân đội Israel tổ chức trên căn bản quân nhân dự bị, vốn chiếm 3/4 quân lực và phục vụ 36 ngày mỗi năm. 

Nếu chiến tranh kéo dài tới ngày 37, thì ai đón con tan trường, ai mở cửa hàng và làm sao trả tiền nhà tháng tới. Quân viện, dù là của Mỹ, cũng có giới hạn. Thí dụ đạn pháo 155mm giờ ưu tiên cho Ukraine. Chuyện ngưng bắn hay ngưng chiến cũng là ở còn bao nhiêu đạn. Mặt khác, một tên lửa Grad 122mm của Hezbollah giá 2.300 USD. 

Hệ thống Iron Dome chặn một trái này phải mất 2-3 trái Tamir giá 50.000 USD, chưa kể tên lửa Sparrow giá 2 triệu USD và Patriot thì tới 4 triệu. Mạng người Lebanon coi vậy chứ cũng đắt. Ngày 23-9 có 492 người thiệt mạng và 1.645 bị thương thì Israel đã phải xuất kích tới 300 phi vụ, mà tên lửa gắn máy bay AGM65 giá là 210.000 USD một quả.

Israel cũng hiểu mang quân sang Lebanon là sập bẫy Hezbollah. Phần Hezbollah thì Lebanon hiện kinh tế đang rất khó khăn, họ phải thận trọng để giữ được các đồng minh. Hezbollah được ủng hộ chừng nào còn được người dân Lebanon nhìn nhận là bảo vệ quyền lợi hay danh dự quốc gia. 

Chuyện nổ máy nhắn tin là hành động khiêu khích từ phía Israel, xâm phạm chủ quyền quốc gia Lebanon và gây thiện cảm thêm cho Hezbollah từ phía quần chúng ngoài tổ chức. Tuy nhiên, đường đi của Hezbollah đối với dư luận Lebanon rất bấp bênh. Nếu trả đũa quá mạnh, họ có thể bị lên án là làm hại khiến cả nước Lebanon phải ăn bom!■